ایران تا ۴۸ ساعت قبل از سقوط اسد، کنارش ماند | فرماندهان نظامی ایران سه ماه حقوق افسران سوری را دادند و رفتند
رویداد۲۴ | لیلی پیری- بیش از یکسال از شاورما خوری وزیر خارجه ایران در بازار شام گذشته است. شواهد و قرائن در یک سال گذشته نشان میدهد ایران یا از تحولات سوریه بی خبر بود یا آن را باور نمیکرد. در سالگرد سقوط بشار اسد، روزنامه ژاپن تایمز با همکاری آژانس خبری فرانسه گزارشی منتشر کرده که نشان می دهد ایران تا دو روز قبل از سقوط نهایی، اسد را رها نکرده بود و تا آخرین لحظه از او حمایت کرده است. این گزارش تکان دهنده می گوید فرماندهان نظامی ایران در سوریه حقوق سه ماه سربازان سوری مورد حمایتشان را جلو جلو پرداخت کردهاند و سپس با عجله مقرهای خود در دمشق را رها کردهاند.
گزارش مشترک آژانس خبری فرانسه و ژاپن تایمز نوشته: در طول جنگ داخلی سوریه که سال ۲۰۱۱ پس از سرکوب خونین اعتراضات مردمی آغاز شد، ایران یکی از اصلیترین حامیان دمشق بود و مشاوران نظامی و نیروهایی از سپاه پاسداران را برای کمک به اسد اعزام کرده بود.
نیروهای ایرانی و گروههای متحد منطقهای آن ــ عمدتاً حزبالله لبنان و همچنین نیروهای عراقی و افغان ــ کنترل نقاط کلیدی را در دست داشتند و ستون فقرات بقای اسد محسوب میشدند. ژاپن تایمز در گزارشی نوشته با وجود این حمایت ها، ایران در برابر پیشروی سریع نیروهای اسلامگرا که به سوی پایتخت میتاختند، بهطور ناگهانی از صحنه محو شده است.
این رسانه در گزارشی در سالگرد سقوط بشار اسد در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۲۴ مدعی شده: افسران و سربازان سوری تحت فرماندهی نیروهای ایرانی کار میکردند و نفوذ سپاه در ارتش سوریه همزمان با افول قدرت اسد در حال رشد بوده است.
یکی از افسران پیشین ارتش سوریه که در یکی از مقرهای امنیتی سپاه در دمشق فعالیت میکرد، در گفتوگو با ژاپن تایمز مدعی شده که روز ۵ دسامبر سال گذشته، فرمانده ایرانیاش او را برای شرکت در جلسهای «مهم» در مرکز عملیات منطقه مزه_یک منطقه مسکونی در دمشق_ فراخوانده است.
این افسر که به دلیل حفظ امنیت خود خواسته نامش فاش نشود، مدعی شده فرمانده ایرانیاش ــ معروف به «حاج ابراهیم» ــ در مقابل حدود ۲۰ افسر و سرباز سوری اعلام کرد: «از امروز دیگر هیچ نیروی سپاه در سوریه نخواهد بود. ما میرویم. همهچیز تمام شد. از امروز دیگر مسئول شما نیستیم.»
به گفته او آنها دستور داشتند اسناد حساس را بسوزانند یا نابود کنند و هارد کامپیوترها را خارج سازند.
این خبر در حالی اعلام شد که نیروهای اسلامگرا پیشروی بزرگی انجام داده بودند، اما افسران سوری همچنان از سرعت تحولات شگفتزده بودند.
این افسر سوریه به ژاپن تایمز گفته: «میدانستیم اوضاع خوب نیست، اما نه تا این حد.»
به گفته او، سربازان یک ماه حقوق پیشپرداخت گرفتند و به خانه فرستاده شدند.
دو روز بعد، بدون هیچ درگیری، دمشق سقوط کرد و اسد به روسیه گریخت.
بیشتر بخوانید:
چرا حکومت بشار اسد سرنگون شد؟ / ۱۶ نکته مهم درباره سقوط اسد
بشار اسد در گوشه رینگ | سوریه آخرین زنجیره رخدادهای غافلگیرانه در خاورمیانه خواهد بود؟
دو کارمند سوری کنسولگری ایران در دمشق نیز که نخواستند نامشان فاش شود، از خروج شتابزده ایرانیها گفتهاند. آنها به ژاپن تایمز گفتند کنسولگری تا عصر ۵ دسامبر کاملاً تخلیه شده بود و دیپلماتها بهسرعت راهی بیروت شدند.
یکی از این کارکنان گفت: «چند کارمند سوری که تابعیت ایرانی داشتند نیز همراه آنها رفتند و افسران ارشد سپاه آنان را همراهی میکردند.»
گزارشها از گذرگاه «جدیدهیابوس» ــ اصلیترین مرز سوریه و لبنان ــ حاکی است در روزهای ۵ و ۶ دسامبر صفهای طولانی و هشتساعته برای عبور از مرز تشکیل شده بود.
کارکنان کنسولگری ایران به ژاپن تایمز گفتهاند ایرانیها به نیروهای سوری خود گفتند در خانه بمانند و برایشان سه ماه حقوق پرداخت کردند.
صبح ۶ دسامبر، سفارت، کنسولگری و همه پایگاههای امنیتی ایران در دمشق کاملاً خالی شده بود.
در طول جنگ، نیروهای ایرانی در مناطق حساس دمشق و حومه آن مستقر بودند ــ بهویژه در منطقه حرم حضرت زینب، فرودگاه دمشق، و نواحی نزدیک به مرز لبنان و عراق؛ همچنین در حلب و نقاطی از شمال سوریه.
سرهنگ محمد دیبو، در یکی از پایگاههای سابق نیروهای ایرانی در جنوب حلب گفت: «وقتی حلب در همان اوایل سقوط کرد، ایران جنگیدن را متوقف کرد.»
او که اکنون در ارتش جدید سوریه خدمت میکند افزود: «با فروپاشی سریع ارتش اسد، ایرانیها مجبور شدند ناگهانی عقبنشینی کنند.»
خبرنگار AFP بر دیوارهای تخریبشده پایگاه، شعارهای ایرانی و حزبالله و تصویری از شمشیری که پرچم اسرائیل را میدَرَد، دیده است.
در سالهای جنگ، اسرائیل صدها حمله به سوریه انجام داد که هدف آنها بنا به ادعای تلآویو، نیروهای ارتش اسد و گروههای مورد حمایت ایران بودند.
یک افسر پیشین سوری به آژانس خبری فرانسه گفته ۵ دسامبر، یکی از فرماندهان ارشد ایرانی با نام «حاج جواد» همراه چند افسر و سرباز ایرانی به پایگاه روسیه در «حمیمیم» منتقل شدند و از آنجا به تهران پرواز کردند.
سرهنگ دیبو گفت پس از سقوط حلب، «حدود ۴۰۰۰ نیروی ایرانی» از طریق پایگاه حمیمیم به دلیل شرایط بحرانی تخلیه شدند.
برخی دیگر از مسیر زمینی به عراق و لبنان گریختند.
به گفته او خروج آنها چنان شتابزده بود که «وقتی وارد پایگاههایشان شدیم، گذرنامهها و کارتهای شناسایی افسران ایرانی را پیدا کردیم که حتی فرصت برداشتن آنها را نداشتند.»
