سیاست‌ورزی از بیرون گود | چرا دیدار ولایتی و لاریجانی به یک طنز تلخ تبدیل شد؟

رویداد۲۴| «دیدار علی لاریجانی با علی‌اکبر ولایتی»؛ خبری که باید در ستون اخبار رسانه‌ها جای بگیرد، امروز با فونت درشت روی خروجی رسانه‌های رسمی نشست و به‌عنوان «تحرک سیاسی» فروخته شد! دبیر شورای عالی امنیت ملی با مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل دیدار کرده تا درباره «مسائل مهم منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی» گفت‌و‌گو کند؛ عبارتی آشنا، کلی و امن که سال‌هاست در وصف دیدار‌های بی‌نتیجه استفاده می‌شود.

ماجرا، اما بامزه‌تر از این حرف‌هاست و آن جمله جواد خیابانی گزارشگر معروف فوتبال را یادآوری می‌کند، همان که می‌گفت اگر تیم‌های خارجی با ما بازی نمی‌کنند، عوضش با تیم‌های داخلی بازی می‌کنیم. حالا در سیاست خارجی هم ظاهراً به همین فرمول رسیده‌ایم: اگر جهان با ما گفت‌و‌گو نمی‌کند، مسئولان با هم گفت‌و‌گو می‌کنند؛ اگر کانال‌های دیپلماتیک بسته است، جلسات کاری داخلی باز است؛ اگر آقای لاریجانی که بعد از انتصاب به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی برخی با اغراق او را به محمد فروغی تشبیه کرده و منتظر خط‌شکنی بودند، راه به جایی نبرده، هم‌اندیشی درون‌ساختاری را در دستور کار قرار داده است.

این دیدار وقتی بیشتر قابل توجه می‌شود که یادمان باشد، قرار بود علی لاریجانی که به قول برخی نماد بازگشت عقلانیت است، واسطه گفت‌و‌گو با جهان و مرد عبور از بن‌بست‌ها باشد؛ امیدی که بخش قابل‌توجهی از بدنه سیاسی و رسانه‌ای کشور زمانی به آن دل بسته بود. حالا، اما خروجی این همه انتظار شده دیداری میان دو چهره کاملاً آشنا، هم‌مسیر و هم سو در ساختار قدرت.

این‌که دو مقام باسابقه درباره تحولات منطقه‌ای صحبت کنند، فی‌نفسه نه عجیب است و نه نادر. عجیب آنجاست که چنین جلسه‌ای به‌عنوان «خبر» عرضه می‌شود؛ گویی دستگاه سیاست خارجی و امنیتی کشور آن‌قدر از تحرک تهی شده که باید گفت‌وگوی داخلی را به‌جای کنش خارجی بنشاند. در این روایت، «تحولات بین‌المللی» بیشتر شبیه تماشای بازی از قاب تلویزیون یا جایگاه هوداران است تا حضور در زمین.

مسئله دقیقا همین‌جاست: وقتی خط‌شکنی هزینه دارد و آقایان سیاستمدار ترجیح می‌دهند به جای عبور از خطوط قرمز، در محدوده امن جلسات کاری قدم بزنند، نتیجه می‌شود همین خبری که نه تنها پیام قدرت یا ابتکار ندارد بلکه به یک شوخی تلخ می‌ماند؛ سیاستی که به‌جای بازی در زمین جهانی، سرگرم پاس‌کاری‌های داخلی شده و بعد هم انتظار تشویق تماشاگران را دارد.

این دیدار، بیش از آن‌که نشانه یک اتفاق باشد، آینه وضعیت است؛ وضعیتی که در آن یک جلسه کاری «خبر» تلقی و امید به تغییر به لبخندی کنایه‌آمیز ختم می‌شود.