سؤال از رئیس جمهور؛ ابزار نظارتی یا عشوه سیاسی| مجلس دوازدهم به دنبال چیست؟
رویداد ۲۴| در روزهای اخیر چند نماینده مجلس از آغاز فرآیند جمعآوری امضا برای طرح سؤال از رئیسجمهور خبر دادهاند. طبق گفته نمایندگان، این طرح فعلاً بهصورت کاغذی در حال پیگیری است و هنوز در سامانه رسمی مجلس ثبت نشده، اما حامیان آن امیدوارند بهزودی حد نصاب قانونی را کسب کنند.
یکی از نمایندگان مجلس که در این باره موضعگیری کرده، تأکید دارد که «موضوع سؤال، وضعیت نابسامان اقتصادی کشور و نارضایتی مردم است» و هدف آن «شفافسازی عملکرد دولت» عنوان شده است. مطابق آییننامه داخلی مجلس، برای طرح سؤال از رئیسجمهور امضای دستکم یکچهارم نمایندگان لازم است؛ رقمی که حدود ۷۳ نماینده را شامل میشود.
محور اصلی انتقادات؛ اقتصاد در صدر
بر اساس اظهارات طراحان، اقتصاد مهمترین محور سؤال از پزشکیان است؛ از تورم و معیشت مردم گرفته تا نحوه تصمیمگیریهای کلان دولت. منتقدان معتقدند دولت پزشکیان در همین مدت کوتاه، نتوانسته انتظارات اقتصادی را برآورده کند.
در همین زمینه، یکی از نمایندگان مجلس گفته است: «مردم تحت فشار شدید اقتصادی هستند و مجلس نمیتواند نسبت به این شرایط بیتفاوت باشد». این نمایندگان تأکید دارند که سؤال از رئیسجمهور الزاماً بهمعنای تقابل سیاسی نیست، بلکه «ابزاری قانونی برای پاسخخواهی» است.
مسیر قانونی سؤال از رئیسجمهور چگونه است؟
مطابق اصل ۸۸ قانون اساسی، اگر تعداد امضاها به حد نصاب برسد، طرح سؤال ابتدا به کمیسیون تخصصی ارجاع میشود. کمیسیون موظف است ظرف یک هفته با حضور نماینده رئیسجمهور جلسه برگزار کند. اگر نمایندگان از توضیحات قانع نشوند، سؤال در صحن علنی قرائت شده و رئیسجمهور باید حداکثر ظرف یک ماه در مجلس حاضر شود و پاسخ دهد. این روند، از نظر حقوقی کاملاً مشخص است، اما تجربه ادوار گذشته نشان میدهد که پیامدهای سیاسی آن میتواند بسیار فراتر از چارچوبهای حقوقی باشد.
موافقان و مخالفان چه میگویند؟
در مقابل طراحان سؤال، برخی چهرههای سیاسی و رسانهای این اقدام را سیاسی و شتابزده میدانند. مصطفی هاشمیطبا در واکنش به این موضوع گفته است: «این طرح بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است، اما میتواند فرصتی باشد تا رئیسجمهور واقعیتها را با مردم در میان بگذارد». از سوی دیگر، برخی رسانهها و فعالان سیاسی نزدیک به دولت، معتقدند دولت پزشکیان هنوز در ابتدای راه است و قضاوت درباره عملکرد آن زودهنگام است.
در یادداشتی دیگر خطاب به رئیسجمهور آمده است: «آقای پزشکیان، شجاع باشید و حقیقت را درباره شرایط کشور و موانع پیشروی دولت بگویید.»
تقابل زودرس یا نظارت قانونی؟
طرح سؤال از رئیسجمهور در ابتدای عمر یک دولت، امری کمسابقه نیست، اما همواره نشانهای از روابط پرتنش دولت و مجلس تلقی میشود. برخی تحلیلگران این اقدام را هشداری زودهنگام به دولت پزشکیان میدانند و برخی دیگر آن را آغاز یک تقابل فرسایشی میان دو قوه. آنچه روشن است، اینکه مجلس دوازدهم نشان داده قصد دارد نقش نظارتی خود را پررنگ ایفا کند؛ نقشی که در صورت عبور طرح سؤال از مراحل قانونی، میتواند دولت پزشکیان را خیلی زود به صحن پاسخگویی علنی بکشاند.
همه از راس تا پائین میدانند چه خبرهای بدی است، منتها برای دادن آدرس غلط و رد گم کنی، تا مردم اجبارا به همین که هست رضایت بدهند، معرکه مجلس بازی، دولت بازی، واستیضاح بازی در میاورند. 
