ریشه درگیری ها در قره باغ از کجا است؟

رویداد24- قره باغ که از روز شنبه شاهد درگیری سنگین میان نیروهای آذربایجان و ارمنستان است، از سال 1994 در برزخی جدی قرار داشته است.

به گزارش گروه بین الملل رویداد24، آسوشیتدپرس در گزارشی به توضیح آنچه در پس این درگیری ها قرار دارد، پرداخته است:

این منطقه کوهستانی از آذربایجان، با حدود 150 هزار نفر جمعیت در یک مساحت 12 هزار کیلومتر مربعی- تقریبا کوچک تر از ایالت کنکتیکات آمریکا- پس از جنگی تمام عیار که به کشته شدن حدود 30 هزار نفر و آواره شدن یک میلیون نفر منجر شد، تحت کنترل نیروهای محلی قومی و ارتش ارمنستان بوده است. 

این تنش طولانی مدت میان ارامنه مسیحی و آذری هایی با اکثریت مسلمان در سال های پایانی که منجر به سقوط اتحاد جماهیر شوروی شد، شدت گرفت. زمانیکه اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرد و جمهوری ها به کشورهایی مستقل تبدیل شدند، جنگ آغاز شد. آتش بس سال 1994 باعث شد نیروهای ارمنی و آذربایجانی در سراسر منطقه غیرنظامی رو در روی یکدیگر قرار بگیرند تا مرتبا گزارش هایی از وقوع درگیری میان این دو گروه منتشر شود.

تلاش های بین المللی برای میانجی گری به منظور تعیین شرایط نهایی این منطقه پیشرفت بسیار اندکی داشت. این درگیری حل نشده یک ضربه اقتصادی برای ارمنستان بوده چراکه ترکیه مرزهای خود با این کشور را بسته و مرزهای آن تنها به روی گرجستان و ایران باز است.

در این میان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار برقراری صلح میان دو کشور شده تا درگیری هایی که تاکنون منجر به کشته شدن 18 نیروی ارمنی، زخمی شدن 35 سرباز ارمنی و کشته شدن 12 نظامی آذری شده، پایان بیابد. 

بر اساس گزارش کریستین ساینس مانیتور، وخامت شرایط در همین منطقه بود که باعث شکل گیری گروه مینسک به رهبری روسیه، فرانسه و آمریکا شد تا راه حلی برای پایان مناقشات قره باغ پیدا شود اما روسیه دارای مجموعه ای از منافع پیچیده در این منطقه است.

جفری منکوف، مشاور سابق روابط آمریکا-روسیه در وزارت خارجه آمریکا گفت: «روسیه ضامن اصلی امنیت برای ارمنستان است اما به هر دو کشور سلاح می فروشد. روسیه تنها به دنبال صلح نیست، بلکه می خواهد ترتیباتی برقرار شود که نفود منطقه ای خود بر هر دو کشور را افزایش می دهد.»

منکوف در ادامه افزود: «اگر قرار باشد این درگیری حل و فصل شود، باید بر اساس شرایطی باشد که روسیه تعیین می کند، انجام شود. درست است که گروه مینسک هم وجود دارد اما این روسیه است که پنج هزار نیرو در ارمنستان دارد و شنیده ام که در حال افزایش این تعداد است.»

به گفته منکوف نقش اصلی نیروهای روسیه ممانعت از مداخله نیروهای ترک در صورت جدی شدن درگیری میان آذربایجان و ارمنستان است. ترکیه و آذربایجان روابط نزدیکی دارند و مرز ترکیه با ارمنستان به دلیل همین درگیری ها است که طی دو دهه گذشته بسته بوده است.

حمله آذربایجان به قره باغ  غیرمحتمل است، چراکه جغرافیای این منطقه و همینطور جمعیت عمدتا ارمنی آن، این مسئله را به یک چالش جدی تبدیل می کند. با این حال بسیاری از آذری ها معتقدند که رویکرد غرب نسبت به درگیری قره باغ رویکرد استاندارد دوگانه است.

اکونومیست در گزارش خود می نویسد: آنها متعجب هستند که چرا غرب، روسیه را به دلیل الحاق کریمه به خاک خود تنبیه می کند اما ارمنستان را به دلیل پیش گرفتن رفتاری مشابه در قبال قره باغ نه. بسیاری می پرسند چرا غرب استفاده اوکراین از نیروهای خود برای بازگرداندن یکپارچگی ارضی را تایید می کند اما بر صبوری صلح آمیز آذربایجان اصرار می ورزد.

هیچ کس به طور رسمی قره باغ را بخشی از ارمنستان نمی داند؛ حتی دولت ارمنستان هیچ تلاشی برای الحاق این منطقه نکرده است. و با این حال، با وجودی که مداخله نظامی گسترده در این درگیری غیرمحتمل به نظر می رسد، یک سوال در مورد میزان جدیت روسیه به عنوان قدرت میانجی اصلی، در پیگیری صلح مطرح می شود.

منکوف می گوید: «روسیه درگیری نمی خواهد چون در تلاش برای افزایش نفود خود در هر دو کشور است. پایان دادن به این درگیری ها یک گزینه است اما اگر نشد، مزایای شرایط موجود برای روسیه نسبتا خوب است.»