۱۰ چهره مهم که درگذشتشان در سال ۹۹ بازتاب زیادی داشت/ از نوید افکاری تا رومینا اشرفی

رویداد۲۴ سال ۱۳۹۹ سال مرگ چهره‌ها بود. از ویروس کرونا گرفته تا تصادف و سکته و خودکشی، بسیاری از چهره‌های محبوب را برای همیشه از میان ما برد. در این گزارش به بررسی ده مرگ اثرگذار سیاسی در سال ۱۳۹۹ می‌پردازیم به این امید که سال ۱۴۰۰ این فهرست، خالی باشد.

۱۰- (بدون نام) سال ۱۴۰۰ یکی از زنان روزنامه نگار در تهران و یکی از مردان روزنامه نگار در پاریس تصمیم گرفتند به زندگی خود خاتمه دهند. گویا یکی از اساتید زن علوم اجتماعی دانشگاه تهران هم، تصمیمی مشابه گرفت. رویداد۲۴ به احترام خانواده متوفیان، اسامی آن‌ها را منتشر نمی‌کند، اما مرگ آن‌ها این سوال را ایجاد کرد که نسل امروز تا چه اندازه ناامید از وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور است؟ مباحثی که همچنان ادامه دارد.

۹- محمد یزدی رئیس اسبق قوه قضائیه از روحانیون سنت‌گرا بود که سال قبل نامه نگاری او به آملی لاریجانی حاشیه ساز شده بود. این تنها رفتار حاشیه ساز قاضی القضات نبود. یکی دو سال قبلش به آیت الله شبیری انتقاد کرده بود که چرا با خاتمی دیدار کرده است و سال‌های قبل هم نقد‌هایی دیگر و صحبت‌هایی دیگر.

۸- داود فیرحی، استاد دانشگاه تهران و مشهورترین چهره حوزه اندیشه اسلامی بود که در اثر ویروس کرونا درگذشت. وی مؤلف ۱۰ کتاب و همچنین دارای حدود ۶۰ مقاله منتشره در مجلات و کنفرانس‌های علمی در حیطه اندیشه سیاسی اسلام بود.

۷- رومینا اشرفی، گمنام‌ترین چهره این فهرست بود. او دختر سیزده ساله‌ای بود که در مشهورترین قتل ناموسی سال توسط پدرش با داس به قتل رسید. قتل رومینا بازتاب فراوانی در شبکه‌های اجتماعی داشت و فعالان حقوق زنان درباره قتل‌های ناموسی و قوانین فقهی، مطالب زیادی مطرح کردند.

۶- محسن فخری زاده، در یک عملیات تروریستی پیچیده در تهران به شهادت رسید. عملیاتی که جزئیات آن هنوز برای کسی مشخص نیست. فخری زاده از دانشمندان هسته‌ای بود که سال‌ها در لیست ترور سازمان‌های جاسوسی مخالف جمهوری اسلامی قرار داشت.

۵- یوسف صانعی، مرجع دینی بود که بعد از وفات مرحوم منتطری، مهمترین مرجع تقلید اصلاح طلبان به شمار می‌رفت. اصلاح طلبان در سال‌های اخیر از روحانیت سیاسی فاصله گرفته‌اند و آنقدر‌ها نگران جانشین آیت الله نبودند.

۴- روح الله زم: کانال آمدنیوز شاید مهمترین کانال تلگرامی ایران بود که لااقل در اعتراضات سال ۹۶، نقش موثری ایفا کرد. این کانال در ترویج خشونت تا جایی پیش رفت که عملا ساخت بمب را آموزش می‌داد. مدیر این کانال سال ۹۹ در عراق بازداشت و در ایران اعدام شد. اعدام روح الله زم هم حاشیه‌هایی ایجاد کرد، اما عموم سیاستمداران فاصله خود را با او حفظ کردند.

۳- آیت الله محمد تقی مصباح یزدی تئوریسین اسلامگرایان تندرو در سال ۹۹ جان به جان آفرین تسلیم کرد. جایگاه مصباح برای اصولگرایان بسیار عزیزتر از جایگاه مرحوم صانعی برای اصلاح طلبان بود به طوری که هیچ جایگزینی برای او میان اصول‌گرایان یافته نمی‌شود. وفات آیت الله مصباح یزدی را می‌توان بزرگترین خسارت جمهوری اسلامی در سال گذشته نامید.

بیشتر بخوانید: نوید افکاری اعدام شد یا قصاص؟/ روزی که همه بازنده شدیم!

۲- نوید افکاری: نوید افکاری، جوان کشتی گیری بود که به اتهام قتل اعدام شد، اما قبل از اعدام او، صد‌ها هزار کاربر در فضای مجازی از مقامات مسئول خواستند تا مانع اجرای حکم اعدام نوید شوند و همین مسئله باعث شد مرگ او مورد توجه افکار عمومی قرار بگیرد. اعدام او با واکنش بعضی نهاد‌های حقوق بشری در جهان مواجه شد که معتقد بودند نوید از فعالان سیاسی بازداشت شده است.

۱- محمدرضا شجریان: استاد بزرگ موسیقی ایرانی با اینکه یک چهره سیاسی نبود، اما مباحث سیاسی زیادی درباره او شکل گرفت. او سال‌ها بود صدا و سیما را از پخش صدای خود محروم کرده بود و مواضعی از این دست، او را از نهاد‌های حاکمیتی دور کرده بود. بسیاری از مقامات سیاسی در سوگ شجریان پیام تسلیت صادر کردند و حواشی خاکسپاری او، توسط افراد بسیار زیادی رصد می‌شد. همین مسئله باعث شد رتبه یک این جدول به او اختصاص بیابد.

اسامی چهره‌هایی همچون علی انصاریان مهرداد میناوند، سیروس گرجستانی، محمدعلی کشاورز، پرویز پورحسینی، نجف دریابندری، اکبر عالمی، خسرو سینایی، بهمن مفید و چنگیز جلیلوند را هم می‌شد به این لیست افزود اما حقیقت آن است درگذشت ۱۰ چهره‌ای که نوشته شد، بازتاب زیادی در فضای عمومی داشت یا دست‌کم در بخشی از ساختار سیاسی ایران تاثیرگذار بود.