پوتین درخواست مذاکره زلنسکی را نمی‌پذیرد/ سیاست اوکراین ایجاد انزجار جهانی علیه روسیه است

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: جنگ روسیه و اوکراین کماکان ادامه دارد و باعث کشته شدن هزاران نفر و آواره شدن بیش از یک میلیون نفر از مردم اوکراین شده است. این جنگ باعث از بین رفتن زیر ساخت های بسیار زیادی در اوکراین شده است و روسیه حملات توپخانه ای خود به اوکراین را ادامه می‌دهد. 

روسیه و اوکراین مذاکراتی را در بلاروس داشتند و روسیه شروطی را برای اوکراین مطرح کرد که اوکراین نپذیرفته است. زلنسکی رئیس جمهور اوکراین نیز در پیامی از پوتین رئیس جمهور روسیه خواست که به صورت مستقیم با او وارد گفتگو شود تا بتوانند بحران موجود را حل و فصل کنند اما پوتین تاکنون جوابی به این درخواست نداده است و بعید هم به نظر می‌رسد که بخواهد به طور مستقیم وارد این مذاکره شود. یکی از سوالات مهم این است که جنگ تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و چه آینده‌ای برای آن متصور است؟

بیشتربخوانید: اگر اوکراین شروط روسیه را نپذیرد، جنگ ادامه خواهد داشت/ گسترش ناتو تهدید برای جمهوری اسلامی است

اردشیر سنایی کارشناس مسائل بین الملل به رویداد۲۴ می‌گوید: تا زمانی که روسیه به آن اهدافی که در حمله نظامی به اوکراین مد نظر داشت، دست پیدا نکند، این کشمکش و حمله نظامی ادامه خواهد داشت و بعید است که با یک یا دو دور مذاکره این موضوع حل شود. مذاکره در شرایطی است که طرفین در حالت تعادل نسبی به سر ببرند و اراده دو طرف نیز حل و فصل مسالمت آمیز موضوع باشد، اما در شرایط فعلی این توازن و تعادل را شاهد نیستیم. از یک‌سو کشور قدرتمندی وجود دارد که اهدافی دارد و آن را در حمله نظامی جستجو کرد که هنوز هم به اهدافی که مد نظرش بود، دست پیدا نکرده است. از سوی دیگر هم کشوری وجود دارد که خواهان عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا است و از همین رو حاضر شد که با همسایه قدرتمند خود وارد چالش شود و راه مقاومت را انتخاب کرد و تلاش کرد با بین المللی کردن این اتفاق، منافع خود را در این مسئله پیش ببرد.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی مذاکره نمی‌تواند راه مناسبی برای حل‌وفصل شدن این موضوع باشد. طرف اوکراینی قطعا به دنبال خاتمه جنگ و خروج نیرو‌های نظامی روسیه از اوکراین است که خب قاعدتا مورد توجه روسیه نخواهد بود. طرف روسی نیز به دنبال این است که اوکراین حاکمیت روسیه را بر شبه‌جزیره کریمه به رسمیت بشناسد و مناطق شرقی اوکراین را نه به طور کامل بلکه به طور خودمختار بپذیرد و تعهد و تضمین بدهد که وارد ناتو نمی‌شود، که اوکراین هم این را نمی‌پذیرد. در نتیجه بعید است که مذاکره راه حلی برای این بحران باشد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بعید است که پوتین وارد مذاکره مستقیم با زلنسکی شود، گفت: سخنان رئیس جمهور اوکراین برای دعوت کردن پوتین به مذاکره بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و برای تحت تاثیر قرار دادن طرف مقابل صورت می‌گیرد و به تشدید انزجاری که از حمله نظامی روسیه به اوکراین صورت گرفت، کمک می‌کند. او می‌داند که این درخواست مورد موافقت قرار نخواهد گرفت و پوتین هم بعید است چنین درخواستی را بپذیرد، زیرا اگر حداقل در این برهه زمانی بخواهد وارد گفت‌وگوی مستقیم شود، پذیرش ناتوانی نظامی روسیه را نشان می‌دهد بنابراین بعید می‌دانم این درخواست جدی و عملیاتی بوده باشد.

وی ادامه داد: تنها کاری که باعث می‌شود شرایط را به همین صورت و حالت آتش‌بس نگاه دارد، تلاش طرف‌های ثالث مانند اشخاص، سازمان‌ها یا کشور‌هایی است که این امکان را داشته باشند هر دو طرف آن‌ها را بپذیرند و بیشتر هدف‌های بشردوستانه را دنبال کنند و با تلاش‌هایی از طرفین بخواهند که برای کاهش تلفات انسانی و جلوگیری از تخریب شهر‌های مختلف اوکراین یا حداقل جلوگیری از حوادث غیرمترقبه مانند حمله به نیروگاه‌های هسته‌ای و امثال آن، که می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای دو کشور و همسایگان آن‌ها به وجود بیاورد. شاید این نوع تلاش‌ها در شرایط فعلی بتواند روسیه و تا حدودی اوکراین را راضی کند که در همین مرحله آتش‌بس برقرار شود تا اینکه در آینده راهکار‌های دیگری نیز ارائه شود تا شرایط را به حال اولیه برگرداند.

سنایی در پاسخ اینکه آیا ایران این توانایی را دارد که بتواند میانجی دو کشور باشد، توضیح داد که کشوری مانند ایران نمی‌تواند به عنوان میانجی‌گر وارد درگیری روسیه و اوکراین شود. ایران در مواضع خود نسبت به این بحران و حمله نظامی روسیه به اوکراین به گونه‌ای عمل نکرده که نمادی از حالت بی‌طرفی در موضوع داشته باشد و بنا به دلایلی ایران سعی کرد هوای روسیه را در این ماجرا داشته باشد، به جای آنکه بخواهد نقش بی طرفانه‌ای را در این موضوع بازی کند. هرچند که روابط ما با اوکراین چندان هم متشنج نبوده است، اما به هرحال چون در موضع گیری‌هایمان نسبت به این ماجرا بی‌طرف نبودیم و نقش جانبدارانه‌ای ایفا کردیم و حتی مقصر این اتفاق را کشور ثالثی مانند آمریکا معرفی کردیم، بنابراین عملا امکان اینکه که بتوانیم نقش میانجی را ایفا کنیم نداریم.

سنایی می‌گوید: از همان زمان پس از فروپاشی شوروی گسترش ناتو به شرق مطرح شد و از سال 1997جنبه عملیاتی گرفت، چند کشوری که یا قبلا جزیی از اتحاد جماهیر شوروی بودند یا جزیی از پیمان ورشو بودند، عضو ناتو شدند و روسیه احساس کرد وضعیت گسترش ناتو به شرق، او را محصور می‌کند و یک نوار امنیتی مجددا به دور روسیه کشیده می‌شود. از آن زمان به بعد روسیه از حضور کشور‌های همسایه خود به ناتو جلوگیری کرد. اولین برخوردش را در سال ۲۰۰۸ با گرجستان داشت و بعد در سال ۲۰۱۴ هم با اوکراین نیز چنین چالشی را داشت، اما توانست شبه‌جزیره کریمه را از دسترس اوکراینی‌ها خارج کند تا راه اعمال فشار بر اوکراین از سمت جنوب بیشتر شود. دو منطقه شرقی اوکراین هم می‌تواند به عنوان یک حایل میان سرزمین اصلی اوکراین و روسیه باشد؛ بنابراین جدایی‌طلبان دو منطقه لوهانسک و دونتسک را تحت نفوذ خود درآورد، البته این مناطق بی میل هم نبودند، اما در آن مناطق هم روس‌تبار حضور دارند هم اینکه تمایلات روسی دارند و این دو ویژگی به روسیه برای اشغال این مناطق کمک کرد. به رسمیت شناختن دو جمهوری خودمختار دونتسک و لوهانسک برای نزدیک شدن به مناطق مرزی خصوصا کی‌یف بوده است، که بتواند فشار بیشتری بر اوکراین و کشور‌هایی که به فکر پیوستن به ناتو هستند، بیاورد.