فوتبال؛ نمایش هیجان‌انگیز بداهه

رویداد۲۴ میثم سعادت روزنامه‌نگار در یادداشتی برای رویداد۲۴ نوشت: اگر اهل سینما باشید، احتمالا صفحات دفترچه خاطرات ذهنتان پر است از سکانس‌های فوق‌العاده‌ای که بزرگترین کارگردان‌ها و نویسندگان خلق کرده‌اند. حالا اگر به شما بگویند بداهه‌پردازانی هستند که در صحنه نمایش، هیجان‌انگیزترین تصاویر را خلق می‌کنند که ده‌ها برابر بزرگترین چهره‌های سینما و تلویزیون و موسیقی، ایجاد هیجان می‌کنند، باورش برای یک طرفدار سینما دشوار است. اما این تصویر در اقصی نقاط دنیا در ورزش اتفاق می‌افتد؛ چه زمانی که مایکل جردن افسانه‌ای، سال‌های سال در استادیوم یونایتد سنتر، بیست هزار تماشاگر شیکاگو بولز را به وجد می‌آورد، چه زمانی که سال‌های سال، راجر فدرر و رافائل نادال، عجیب‌ترین تصاویر را در تنیس خلق می‌کردند و چه زمانی که مشت‌های محمدعلی کلی، هزار نور امید در دل سیاهپوستان جهان ایجاد می‌کرد.

اما خارج از آمریکا و سوئیس و چند کشور دیگر، ورزش یعنی فوتبال... و فوتبال یعنی زندگی. پدر بزرگ‌های ما که جادوی «پله» را دیدند و پدران ما که معجزات مارادونا را تماشا کردند و ما که با هر تقابل مسی و رونالدو تپش قلب می‌گرفتیم و نسل بعدی ما که لابد، اسطوره‌های خود را خواهند داشت.

برای بسیاری از مردم دنیا، سکانس نگاه مردد کاپیتان یک تیم فوتبال پشت ضربه پنالتی، [روبرتو باجو] از تمام سینمای آلفرد هیچکاک دلهره بیشتری دارد. سرودی که هزاران تماشاگر فوتبال، زمان کام‌بک زدن می‌خوانند، از هر نوای موسیقی دل‌انگیزتر است.

نسل ما به لطف جادوی کریستوفر نولان و دیگران، در جادوی سینما دید که شخصیت خیالی بتمن، برای نجات امید شهر خیالی گاتهام، ناگهان با خودروی زرهی‌اش از راه رسید، اما نسل قبلی ما دیده بود چطور مارادونا بدون خودروی زرهی آمد و همه آدم بد‌ها را دربیل زد و بعد هم با دست خدا، استعمارگران انگلیسی را به خانه فرستاد.

تماشای غلبه تیم‌های گمنام بر غول‌های فوتبال و اشک‌های روان ستاره‌های چند صد میلیون دلاری، به اندازه کل سینمای هند می‌تواند تراژدیک باشد. و سرانجام تصویر خوشحالی ستاره‌ها بعد از گل زدن، از هر رقص کمری، تهییج کننده‌تر است.

شاید به همین خاطر است که سریال‌های لیگ فوتبال، حالا بیش از صد فصل است که به نمایش در می‌آید و هنوز پرتماشاگرتر از فصل قبل، به حیات خود ادامه می‌دهد. شاید همین است که بعد از ربع قرن، هنوز تکه‌تکه گزارش جواد خیابانی بعد از گل خداداد عزیزی به استرالیا، ماندگارترین گزارش ثبت شده در حافظه مردم ایران است.

بیشتر بخوانید: سیاسی‌ترین جام‌های جهانی فوتبال در تاریخ

می‌شود کلی مطلب نوشت که شرکت‌های تبلیغاتی و رسانه‌ها و بنگاه‌های شرط‌بندی و تولیدی‌های لباس و غیره، چه درآمدی از این نمایش بداهه به دست می‌آورند. اما اصل زیبایی تماشای رقابت‌های ورزشی نه در این دلار‌ها که به تماشای این صحنه‌های بی‌بدیل نمایش بداهه است.

گاهی حتی یک تصویر خشن، تا سال‌ها در ذهن مخاطبان فوتبال باقی می‌ماند؛ مثل کله‌ای که سال ۲۰۰۶ زن الدین زیدان به مارکو ماتراتزی ایتالیایی زد و اخراج شد.

اصلا شما، جز فوتبال و لگد جانانه علی کریمی کجای دنیا دیده‌اید که یک نفر به خاطر کتک زدن قاضی، تبدیل به یاغی و اسطوره شود؟ به جز هواداران سوارز حتی نمی‌توانید یک انسان دیگر را در کل تاریخ بشریت بعد از منسوخ شدن آدم‌خواری، پیدا کنید که گاز گرفتن را به حساب ویژگی مثبت یک انسان محسوب کنند.

قطر بزرگترین معماران جهان را دعوت کرده تا استادیوم‌هایی را بسازند تا تصویری اساطیری از این کشور به جهان ارائه کند. اما همه می‌دانند، معماری اصلی روی زمین چمن اتفاق می‌افتد؛ جایی که همه دوست دارند تیم محبوبشان همه رقیب‌ها را ببرد. با کلی اختلاف گل؛ و از همین حالا برای رقبا کری می‌خوانند. اما برای لذت بردن از این نمایش، لازم نیست شما حتما طرفدار یک تیم باشید. مثل تماشای اثری دیده نشده از «اینگمار برگمان»، «استنلی کوبریک»، «فرانسیس فورد کوپولا»، «بیلی وایلدر»، «اورسون ولز»، «سرجو لئونه»، «کلینت ایستوود»، «رومن پولانسکی» و «آندری تارکوفسکی» بنشینید و از سکانس به سکانس این نمایش حیرت‌انگیز لذت ببرید. قبل از تماشا هم به کنار دستی‌های خود بگویید. همه چیز این نمایش بداهه است.