درباره مبادله زندانیان ایران و بلژیک/ دکان پررونق میانجیگری عمان

رویداد۲۴ وقتی خبر برنامه سفر آینده سلطان عمان به تهران منتشر شد مشخص بود داستان فراتر از سفر دوجانبه است. حالا با مبادله دو زندانی ایرانی - بلژیکی و آزادی اسدالله اسدی "دیپلمات مهم" از طریق میانجیگری عمان، یکی از مقدمات سفر سلطان هیثم به تهران محقق شد. می توان حدس زد این توافق چهارشنبه گذشته نهایی شد یعنی همان روز اعلام برنامه سفر. می توان، انتظار خبرهای دیگری را هم از این سفر داشت. در جعبه سلطان فقط این مبادله نیست و برجام، مهمترین پرونده است. پرونده ای که سلطان سابق شروع کرد و سلطان فعلی به دنبال احیای آن است.

سلطان سابق (قابوس) هم وقتی در سال ۸۸ در اوج حوادث بی سابقه آن سال به تهران سفر کرد حامل پیام اوباما برای رهبری درباره پرونده هسته ای و پیشنهاد مذاکرات مستقیم دو کشور بود. در نتیجه، با موافقت تهران و واشنگتن، دو دولت، مذاکرات غیرعلنی و موازی را در مسقط شروع کردند. موفقیت این مذاکرات با پذیرش غنی سازی ۵ درصدی ایران از سوی امریکا، مقدمه موفقیت مذاکرات با ۱+۵ و تولد برجام شد.

جایگاه عمان در میانجیگری ایران و آمریکا / کشورهای غربی تثبیت و از استثنا به ثابت تبدیل شده است. حالا در هر چالش و مشکلی در روابط ایران و غرب، یک چشم هم به سمت میانجیگری عمان دوخته می شود. سه طرف هم از این میانجیگری ها سود می برد و تا این سودبری هست؛ میانجیگری هم ادامه دارد.

روابط ایران و آمریکا بیش از ۴۰ سال قطع و با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده و خواهد بود. حجم اختلافات و پرونده های ایران و غرب آنچنان پرشمار و مهم است که نیاز به میانجیگری همچنان وجود دارد. تا روابط دو طرف غیرعادی است دکان میانجیگری میانجیگران هم پر رونق است.

سال پیش دخالت نظامی شاه در جنگ داخلی عمان و سرکوب شورش و مخالفان ظفار به سود حکومت سلطان قابوس، سه سال طول کشید و حدود ۷۰۰ کشته در ارتش ایران به جای گذاشت. نجات سلطنت سلطان قابوس با سرکوب ظفاری ها، روابط دول ایران و عمان را وارد مرحله جدیدی کرد؛ مرحله ای که با وجود تغییر شاهنشاهی به جمهوری اسلامی و تغییر سران و دولت ها در ایران و عمان اما روابط تهران - مسقط تحت تاثیر قرار نگرفت. عمان، این کشور تاریخی واقع در ساحل اقیانوس هند، از طریق تنظیم روابط با ایران و سعودی به دور از هیجانات و ماجراجویی ها، سعی در موازنه روابط دارد.

 ایران برای آزادی و مبادله اسدی، قبلا با بلژیک توافقنامه نادر تبادل زندانیان امضا کرد این در حالی است که تهران با هیچ دولت غربی چنین توافقی ندارد چون روابط در چنین سطحی نیست. این توافقنامه در پارلمان بلژیک هم تصویب اما با مانع نهاد قضایی این کشور روبه رو شد. در نتیجه نیاز به ورود میانجی شد تا داستان را تمام کند و البته کرد.

این مبادله با همه پیچیدگی ها و دشواری ها با موفقیت اجرا شد و اسدالله اسدی با وجود حکم ۲۰ سال زندان، به خانه بازگشت تا دوباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی و دایره ارتباطات و معاملات، مورد توجه قرار بگیرد.

رضا غبیشاوی:روزنامه ‌نگار