نقد و بررسی فیلم فرشته‌های کثیف| اثری با صحنه‌های جنگی نفس گیر در بطن بحران افغانستان

رویداد۲۴ | فیلم فرشته‌های کثیف (Dirty Angels) ساخته‌ی مارتین کمپبل، یکی از آثار اکشن و مهیج سال ۲۰۲۴ است که با حضور بازیگرانی، چون اوا گرین، ماریا باکالووا و رابی روز توانسته توجه مخاطبان سینما را به خود جلب کند. این فیلم که با محوریت درگیری‌های نظامی و عملیات‌های مخفیانه ساخته شده، از همان ابتدا خود را به عنوان یکی از فیلم‌های پرتنش و پرحادثه‌ی سال معرفی کرد. کمپبل که سابقه کارگردانی فیلم‌هایی مانند "Casino Royale" و "The Mask of Zorro" را در کارنامه دارد، در فرشته‌های کثیف بار دیگر به ژانر اکشن بازگشته و این‌بار سراغ داستانی رفته که در بطن بحران افغانستان روایت می‌شود؛ بحرانی که همچنان در افکار عمومی جهان جاری است و پرداختن به آن در قالب یک فیلم اکشن نظامی، جسارت و چالشی دوچندان می‌طلبد.

داستان فیلم فرشته های کثیف

فرشته‌های کثیف در روز‌های پایانی سال ۲۰۲۳ فیلم‌برداری خود را آغاز کرد و در سال ۲۰۲۴ به نمایش درآمد. داستان فیلم در سال ۲۰۲۱ و در بحبوحه خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان می‌گذرد.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی فیلم زمین سوخته ۲۰۲۴| داستانی جنایی و پرتنش در قلب برلین مدرن

قصه درباره گروهی از زنان نظامی است که برای یک عملیات ظاهراً بشردوستانه وارد افغانستان می‌شوند، اما خیلی زود درمی‌یابند که ماجرا پیچیده‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کردند. آنها مأموریت دارند دخترانی را که توسط طالبان به اسارت گرفته شده‌اند، نجات دهند؛ اما در طول مسیر، با دسیسه‌هایی روبه‌رو می‌شوند که چهره‌ی واقعی سیاست و جنگ را به چالش می‌کشد. اوا گرین در این فیلم نقش فرمانده‌ای را بازی می‌کند که در عین خونسردی و توانایی، گذشته‌ای تاریک دارد و همین پیچیدگی به شخصیت او عمق داده است. ماریا باکالووا، بازیگر بلغاری که با فیلم "Borat Subsequent Moviefilm" به شهرت رسید، در نقش یکی از نیرو‌های جوان این عملیات ظاهر شده و تقابل او با شخصیت‌های باتجربه‌تر، بخشی از کشمکش‌های درونی فیلم را شکل می‌دهد.

ویژگی های فیلم فرشته‌های کثیف

فیلم فرشته‌های کثیف از همان ابتدا با ریتمی سریع آغاز می‌شود و تدوین نفس‌گیر آن، تماشاگر را در لحظه نگه می‌دارد. طراحی صحنه‌های جنگی، جلوه‌های بصری واقع‌گرایانه و صدابرداری دقیق باعث شده بیننده در دل یک عملیات نظامی واقعی احساس حضور کند. کمپبل که در ساخت صحنه‌های اکشن تجربه و مهارت بالایی دارد، بار دیگر نشان می‌دهد چگونه می‌توان در اوج زد و خورد و تنش، روایت را گم نکرد و داستان را با تمام پیچیدگی‌هایش پیش برد. اگرچه فیلم در برخی لحظات، دچار تکرار و الگو‌های آشنای ژانر اکشن می‌شود، اما حضور بازیگران زن در مرکز داستان و رویکردی متفاوت به موضوع عملیات‌های نظامی، توانسته یک زاویه‌ی تازه ایجاد کند.

در کنار پرداختن به تعقیب و گریز‌ها و درگیری‌های نظامی، فیلم نگاهی انتقادی به نقش سیاست‌های جهانی در شکل‌گیری و تداوم بحران افغانستان دارد. شخصیت‌های فیلم نه قهرمانان یک‌بعدی هستند و نه دشمنانی سیاه‌وسفید. همه درگیر منافع، ترس‌ها، خاطرات و تردید‌های خود هستند و همین امر باعث شده Dirty Angels فراتر از یک فیلم صرفاً اکشن باشد. گرچه روایت همچنان از منظر غربی است و انتقاداتی درباره نوع مواجهه فیلم با فرهنگ و جامعه افغانستان مطرح شده، اما نمی‌توان تلاش سازندگان برای نمایش تصویر انسانی‌تری از قربانیان جنگ را نادیده گرفت.

بازیگران فیلم فرشته‌های کثیف

اوا گرین که پیش‌تر نیز در فیلم‌هایی، چون "Casino Royale" و "Miss Peregrine's Home for Peculiar Children" خوش درخشیده بود، در این فیلم یک اجرای قدرتمند و کم‌نظیر از خود به جا گذاشته است. او با ترکیبی از قدرت، آسیب‌پذیری و تصمیم‌گیری‌های دشوار، نقش زنی را ایفا می‌کند که در میان میدان جنگ باید مسئولیت‌های سنگینی را به دوش بکشد. ماریا باکالووا نیز با وجود اینکه در نقش مکمل ظاهر شده، توانسته در برخی سکانس‌ها توجه مخاطب را کاملاً به خود جلب کند. رابی روز، بازیگر بریتانیایی، نقش یک مأمور اطلاعاتی را بازی می‌کند که بین وظیفه و اخلاق سردرگم مانده است و این تضاد در سکانس‌های پایانی فیلم به اوج خود می‌رسد.

فیلمبرداری اثر در مراکش انجام شده که با صحنه‌سازی‌های دقیق، فضایی مشابه افغانستان را به خوبی بازسازی کرده است. رنگ‌های خاکی، نور‌های خشن و حرکات دوربین دستی، واقع‌گرایی را تقویت کرده و مخاطب را درون فضای خشن و بی‌رحم عملیات نظامی قرار می‌دهد. موسیقی متن فیلم نیز که توسط آهنگساز آلمانی "هاینز کوفر" ساخته شده، به خوبی با فضای داستان هماهنگ است و در لحظات بحرانی، ضرباهنگ را تشدید می‌کند.

نقد فیلم فرشته های کثیف

فرشته‌های کثیف گرچه اثری سرگرم‌کننده و پرهیجان محسوب می‌شود، اما در دل خود پرسش‌هایی اساسی درباره مفهوم نجات، مداخله نظامی و عواقب آن برای مردمان بومی مطرح می‌کند. فیلم به‌نوعی از کلیشه فاصله گرفته و زنان را نه در نقش قربانیان، بلکه به عنوان عاملان تغییر به تصویر می‌کشد. با این حال، نباید فراموش کرد که روایت همچنان از دریچه دید نیرو‌های غربی صورت می‌گیرد و این مسأله باعث شده فیلم نتواند به عمق مسائل منطقه‌ای نفوذ کند. با این وجود، در قیاس با بسیاری از آثار مشابه، Dirty Angels با جسارت بیشتری به موضوع زنان در میدان جنگ پرداخته و به همین دلیل با واکنش مثبت بسیاری از منتقدان روبه‌رو شده است.

فیلم مارتین کمپبل با وجود برخی نواقص در روایت، اثری خوش‌ساخت و پرانرژی است که توانسته در میان فیلم‌های اکشن سال ۲۰۲۴ جایگاهی قابل‌توجه پیدا کند. تماشای Dirty Angels برای علاقه‌مندان ژانر اکشن و در عین حال کسانی که به روایت‌های متفاوت از بحران‌های سیاسی و نظامی معاصر علاقه دارند، تجربه‌ای ارزشمند خواهد بود. حضور چهره‌هایی، چون اوا گرین و ماریا باکالووا، کارگردانی مسلط کمپبل و داستانی پرفراز و نشیب، این فیلم را به یکی از آثار شاخص امسال تبدیل کرده است. بی‌تردید، فیلم فرشته‌های کثیف فراتر از یک سرگرمی گذرا، بازتابی از جهان پرآشوب امروز است.