پرونده بولسونارو معادلات اقتصادی و سیاسی برزیل را تکان داد؛ از محکومیت رئیس جمهور سابق تا تنشهای دیپلماتیک با آمریکا
رویداد۲۴| نیویورک تایمز در گزارشی از زندانی شدن ژائیر بولسونارو، رییسجمهور سابق برزیل، به بیش از ۲۷ سال نوشت؛ بولسونارو به سازماندهی توطئهای برای کودتا پس از شکست در انتخابات ۲۰۲۲ متهم شد و حکم را ناعادلانه خوانده و از این رو قصد دارد تا درخواست تجدید نظر بدهد، در حالی که احتمال سپری کردن مدت طولانی در زندان کم ارزیابی میشود، این پرونده همچنین میتواند تنشهای دیپلماتیک میان برزیل و آمریکا را تشدید کند.
بر اساس این گزارش، رییسجمهور سابق برزیل، روز پنجشنبه به بیش از ۲۷ سال زندان محکوم شد. این حکم مربوط به نقش او در هدایت توطئهای نافرجام برای کودتا - پس از شکستش در انتخابات ۲۰۲۲ - و یک نقطه عطف در تاریخ سیاسی بزرگترین کشور آمریکای لاتین است.
بولسونارو به توطئهای گسترده شامل برهم زدن نتیجه انتخابات، تضعیف دادگاهها، اعطای اختیارات ویژه به ارتش و ترور رییسجمهوری منتخب، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، متهم شد.
بولسونارو هرگونه نقش در کودتا یا طرح ترور رقیب سیاسی خود را رد و الکساندر دی موراس - قاضی عالیرتبهای که محاکمه او را بر عهده داشت- را به رویکرد راستگرایانه و هدف قرار دادن ناعادلانه خودش متهم کرد.
بیشتر بخوانید: ترامپ: بیش از ۲۰۰ کشور مشمول تعرفههای جدید آمریکا خواهند شد
این حکم برای نخستین بار در برزیل به عنوان کشوری با سابقه طولانی کودتا، رهبر سابقی را مسئول تلاش برای تضعیف دموکراسی خود دانسته است. با این حال، هنوز مشخص نیست آیا بولسونارو واقعا راهی زندان خواهد شد یا خیر.
این محکومیت میتواند تنش دیپلماتیک میان برزیل و ایالات متحده را که پس از تلاش دونالد ترامپ، برای کمک به بولسونارو یعنی متحد خود، با اعمال تعرفهها و تحریمها افزایش یافته است، تشدید کند.
وکلای بولسونارو از وجود چنین حکمی ابراز «انزجار» کردهاند و آن را «بیش از حد و نامتناسب» خواندند و اعلام کردند که قصد دارند به طور همزمان در دادگاههای برزیلی و بینالمللی درخواست تجدید نظر کنند.
پرونده توسط هیات پنج نفره قضات دیوان عالی برزیل بررسی شد. چهار نفر به محکومیت و یک نفر به تبرئه رای دادند. طبق قوانین برزیل، چهار رای به محکومیت به این معناست که بولسونارو نمیتواند مستقیما به تمام هیات ۱۱ نفره دیوان عالی درخواست تجدید نظر دهد. برای تجدیدنظر مستقیم، ۲ قاضی باید به تبرئه رای میدادند.
تیم دفاعی بولسونارو حق دارد تا ۲ مرحله درخواست قانونی را به دیوان عالی ارائه دهد که میتواند منجر به کاهش حکم یا تغییر نحوه اجرای آن شود، همچنین همان پنج قاضی که حکم اولیه را صادر کردند، این درخواستها را نیز بررسی خواهند کرد. نخستین درخواست تجدید نظر باید ظرف پنج روز پس از انتشار رسمی تصمیم دیوان ارائه شود که انتظار میرود ظرف ۶۰ روز انجام شود.
تحلیلگران در پاسخ به تنها قاضی مخالف این پرونده که پرسیده چرا حکم توسط هیات کامل قضات صادر نشده؛ میگویند این قضیه ممکن است به بولسونارو فرصتی فنی برای درخواست تجدید نظر بدهد. با این حال از آنجا که اکثر قضات همواره از تصمیمات قاضی موراِس حمایت کردهاند، احتمالا محکومیت او همچنان برقرار خواهد بود.
بولسونارو به ۲۷ سال و سه ماه زندان محکوم شد، اما به نظر نمیرسد که زمان زیادی در زندان سپری کند. وکلای او انتظار دارند که این حکم به دلیل مشکلات سلامتی که به دلیل زخمی شدن در یک حمله با چاقو طی یک کارزار انتخاباتی در سال ۲۰۱۸ برای او ایجاد شده است، در خانه اجرا شود.
بولسونارو هماکنون تحت حبس خانگی است و پابند الکترونیک همراه خود دارد و با دقتی زیاد توسط پلیس زیر نظر است، چراکه قاضی موراِس او را «در راستای فرار» دانسته است.
سابقه حبس روسای جمهور سابق در برزیل
این اولین بار نیست که رییسجمهوری سابق برزیل با حکم زندان مواجه میشود. لولا، که قبلا از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ در قدرت بود، در سال ۲۰۱۷ به بیش از ۱۰ سال زندان محکوم شد، درست پس از آنکه به دریافت رشوه از یک شرکت ساختمانی متهم شد. پس از ۵۸۰ روز زندان، دیوان عالی حکم را لغو کرد، زیرا قاضی پرونده اصلی جانبدارانه عمل کرده بود. رییسجمهوری سابق دیگری نیز مانند فرناندو کولور به دلیل فساد به حبس خانگی محکوم شده است.
ترامپ هفتهها تلاش کرد که برزیل را برای کنار گذاشتن پرونده بولسونارو یعنی متحد سیاسی خود ، تحت فشار قرار دهد و با وجود حجم تجارتی که با بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین دارد، تعرفه ۵۰ درصدی بر برزیل اعمال کرد. اگرچه برزیل با یافتن بازارهای جدید تاثیر این تعرفهها را کاهش داده اما این تعرفهها به برخی صنایع کلیدی آسیب زده و قیمت محصولات برزیلی مانند قهوه و گوشت گاو را برای مصرفکنندگان آمریکایی به شدت افزایش داده است.
ترامپ همچنین تحریمهای شدید حقوق بشری علیه قاضی موراِس اعمال و او را به سانسور صدای محافظهکاران متهم کرده است.
ترامپ پس از حکم روز پنجشنبه، گفت که از محکومیت بولسونارو «بسیار ناراحت» است. مارکو روبیو ، وزیر خارجه آمریکا نیز تصمیم دادگاه را ناعادلانه خواند و گفت: ایالات متحده مطابق این عمل پاسخ خواهد داد.
لولا در پاسخ به پرسشی درباره احتمال واکنش آمریکا گفت که از تحریمهای بیشتر نمیترسد و اعلام کرد که برزیل آماده مقابله در صورت لزوم است. او در این باره گفت: یک کشور نمیتواند در تصمیمات مستقل یک کشور دیگر دخالت کند.
با این حال، برزیل برای اقدامات تنبیهی احتمالی از سوی ایالات متحده علیه دیگر اعضای دیوان عالی یا نهادهای مالی کشور آماده میشود و همچنین سریعا تجارت با کشورهای دیگر مانند هند، مکزیک و چین را گسترش داده است.
