سفر پزشکیان به نیویورک؛ سوپرایز دیپلماسی در راه است؟
رویداد۲۴| مسعود پزشکیان رئیسجمهور صبح فردا عازم نیویورک خواهد شد تا در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند. این سفر در حالی آغاز میشود که نگاهها به آن متفاوت است و تحلیلگران، رسانهها و فعالان سیاسی در روزهای اخیر درباره آثار و پیامدهای احتمالی این سفر اظهار نظرهای متفاوتی کردهاند. پرسش اصلی این است: آیا این سفر فرصتی واقعی برای دیپلماسی ایران و ایجاد «سوپرایز» خواهد بود یا صرفاً تکراری از تجربههای گذشته است؟
مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، در گفتوگو با نامهنیوز تاکید کرد: «اگر براساس تحولات یکساله گذشته نگاه کنیم، قطعا این سفر آقای پزشکیان با سفر آقایان رئیسی و روحانی به نیویورک بسیار متفاوت خواهد بود. ایران بعد از جنگ ۱۲ روزه در آستانه فعالسازی مکانیزم ماشه و تبعات سیاسی، امنیتی و اقتصادی ناشی از بازگشت تحریمها قرار گرفته است.» او افزود: «رئیس جمهوری میتواند دیداری با مقامات اروپایی داشته باشد تا مباحث به طور جدیتر با آنها مطرح و اعتمادشان برای همکاری ایران و آژانس براساس توافق انجام شده جلب شود.» مکی در پایان اظهار داشت: «به هر حال باید قطعا منتظر یک سوپرایز باشیم.»
دیدارهای نمایشی یا فرصتهای دیپلماسی
اما نگاه رسانهها و تحلیلگران داخلی به این سفر، نگرانیهایی را نیز منعکس میکند. روزنامه اصولگرای جوان نوشت: «دولت دکتر پزشکیان وارث خسارتهایی است که دولت برآمده از اصلاحات بر کشور تحمیل کرده است، اما اکنون به جای اینکه زبان به کام گیرند، در مقام مشاوره و پیشنهاد به رئیسجمهور برآمدهاند و از او میخواهند برای پیشگیری از فعال شدن مکانیزم ماشه به دیدار ترامپ برود.» این رسانه تاکید کرد که تجربه برجام نشان داده رؤیاپردازی و دیدارهای نمایشی با آمریکا نه تنها دستاورد واقعی نداشته بلکه بحرانها را تشدید کرده است.
چالش اختیارات رئیس جمهور
روزنامه فرهیختگان با اشاره به درخواست برخی اصلاحطلبان برای اعطای «اختیارات ویژه» به پزشکیان نوشت: «این ایدههای رمانتیک در سیاست خارجی آن هم تنها چندماه پس از حمله نظامی رژیمصهیونیستی و آمریکا به خاک ایران، تلهای است که بخشی از جریان حامی دولت پیش پای رئیسجمهور پهن کرده است... تنها راه ممکن، از بین بردن تصور ایران ضعیف است. در غیر این صورت، مذاکره از سر استیصال و ناتوانی، حاصلی جز دادن امتیاز و دستاوردی جز ‘تقریباً هیچ’ به بار نخواهد آورد.»
در مقابل، روزنامه هممیهن با تاکید بر ضرورت «اختیار کامل» به پزشکیان نوشت: «امروز پزشکیان باید پیشنهاد کرباسچی که با اطمینان میتوان گفت یک پیشنهاد ملی محسوب میشود را جدی بگیرد. با اختیار کامل به نیویورک برود و با دست پر به ایران برگردد و اگر نه، بهتر است نرود و همینجا بماند.»
سخنرانی در مجمع عمومی کافی نیست
از سوی دیگر، روزنامه اعتماد گزارش داد که فعالان سیاسی و کارشناسان معتقدند این سفر نباید صرفاً تشریفاتی باشد. محمدجواد حقشناس گفت: «اگر قرار باشد این سفر تنها یک سفر کلیشهای و تشریفاتی باشد و در آن تنها به سلسله سخنانی در صحن مجمع عمومی بسنده شود، فایدهای برای ایران نخواهد داشت. ایران برای عبور از بحرانها نیازمند یک دیپلماسی پویا، پرتحرک و متکی بر شناخت زمان و مکان و مخاطب است.» او افزود: «استفاده از ظرفیت کشورهای منطقه از جمله مصر، عربستان و عراق، و گفتوگو با تروئیکای اروپایی میتواند وزن و نفوذ ایران را در تصمیمگیریهای جهانی تقویت کند.»
اسدالله بادامچیان، فعال سیاسی اصولگرا، نیز تاکید کرد که ایران باید در برابر زیادهخواهیهای غرب و تهدیدات مکانیزم ماشه مقاومت کند و گفت: «جنگ بین ایران و اسرائیل محتمل نیست، اما تلاش میکنند با جنگهای روانی بر آتش انتظارات در ایران دَم بزنند.»
شرط موفقیت پزشکیان در سفر نیویورک
تحلیلگران معتقدند موفقیت سفر پزشکیان در گرو سه عامل کلیدی است:
۱. اختیار کامل برای تصمیمگیری: پزشکیان باید توانایی عمل مستقل و مذاکره واقعی داشته باشد، نه اینکه صرفاً مجری دستورالعملهای از پیش تعیینشده باشد.
۲. تمرکز بر دیپلماسی چندجانبه: گفتوگو با مقامات اروپایی، آژانس و کشورهای منطقه باید محور اصلی سفر باشد و دیدار با آمریکا اگر انجام شود، صرفاً در چارچوب منافع ملی و به عنوان یک ابزار برای ایجاد «سوپرایز دیپلماسی» استفاده شود.
۳. اجتناب از تشریفات و نمایش رسانهای: تکرار تجربههای گذشته و سخنرانی صرف در صحن سازمان ملل، هیچ دستاورد ملموسی برای کشور نخواهد داشت.
در مجموع، سفر مسعود پزشکیان فرصت نادری است تا ایران با برنامهریزی دقیق، دیپلماسی فعال و هوشمندانه، دستاوردهای ملموس سیاسی و اقتصادی کسب کند و تصویر خود را در افکار عمومی جهان تقویت نماید. اگر این فرصت به درستی مدیریت شود، میتواند «سوپرایز» قابل توجهی برای تحلیلگران و رسانههای جهانی ایجاد کند و مسیر تعامل با اروپا و سازمان ملل را باز کند، در غیر این صورت ممکن است تنها به یک مراسم تشریفاتی و بیدستاورد تبدیل شود.
حمله سورپرایز امریکا به سایتها کم بود!؟ آب و برق همتونو مجانی کردن دو هفته. 
