محمد کاسبی کیست؟ | درگذشت بازیگر نقش به یادماندنی «خوش رکاب»

رویداد۲۴| محمد کاسبی، بازیگری که بسیاری از مردم او را با نقش به‌یادماندنی‌اش در سریال و «سه در چهار» «خوش رکاب» به خاطر دارند، در ۲۰ مهرماه درگذشت. وی بیش از ۵ دهه به فعالیت هنری پرداخت کاسبی نه‌تنها بازیگر توانمندی بود، بلکه در عرصه کارگردانی و تئاتر نیز نقش پررنگی داشت و از پایه‌گذاران نهاد‌های مهم هنری در دوران پس از انقلاب بود.

بیوگرافی محمد کاسبی

محمد کاسبی در چهارم خرداد ۱۳۳۰ در تهران و در محله قدیمی خیابان ری به دنیا آمد. دوران کودکی و نوجوانی‌اش در محله نازی‌آباد گذشت؛ جایی که به گفته خودش، روحیه شوخ‌طبعی و ارتباط صمیمانه‌اش با مردم شکل گرفت. تحصیلات ابتدایی را در دبستان رازی و سپس در دبیرستان‌های الهی، فاتح و رستاخیز گذراند و در سال ۱۳۵۰ دیپلم گرفت. در همان سال در کنکور شرکت کرد و در رشته پزشکی پذیرفته شد، اما علاقه عمیقش به هنر باعث شد از آن رشته انصراف دهد. او پس از گذراندن دوران سربازی، در رشته بازیگری و کارگردانی سینما و تئاتر در دانشکده هنر‌های دراماتیک پذیرفته شد و مدرک لیسانس گرفت.

بیشتر بخوانید:  امیرحسین فتحی کیست؟ | بازیگر سریال شغال و فرزند کارگردان مشهور سینما

آغاز فعالیت هنری محمد کاسبی

کاسبی از سیزده‌سالگی وارد دنیای تئاتر شد. فعالیت خود را از کاخ جوانان در میدان راه‌آهن آغاز کرد و در سال ۱۳۵۰ به اداره تئاتر تهران پیوست. استعداد و علاقه‌اش باعث شد خیلی زود در میان فعالان تئاتر به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل شود. او در سال‌های دانشجویی در نمایش‌های متعددی همچون «یک نمایش طولانی» به کارگردانی جعفر والی، «مدا» از منیژه معامدی و «مهتابی برای محرومین» از شهناز جابری‌زاده بازی کرد.

محمد کاسبی و سال‌های انقلاب

با پیروزی انقلاب اسلامی، محمد کاسبی فعالیتش را به رادیو و صداپیشگی گسترش داد و به مدت دو سال مسئول واحد نمایش رادیو بود. او هم‌زمان در دوبله و نویسندگی نیز حضور فعالی داشت. در همان دوران با همکاری چند تن از هنرمندان، «حوزه اندیشه و هنر اسلامی» را بنیان گذاشت که بعد‌ها به «حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی» تغییر نام یافت. علاوه بر آن، در تأسیس مرکز هنر‌های نمایشی وزارت ارشاد نیز نقش کلیدی ایفا کرد.

ورود محمد کاسبی به سینما و تلویزیون

در سال ۱۳۶۱، محمد کاسبی نخستین‌بار مقابل دوربین رفت و در فیلم «توبه نصوح» به کارگردانی محسن مخملباف بازی کرد. همان سال با سریال «مرگ دیگری» وارد قاب تلویزیون شد. از آن پس، بازی‌های او در آثار مختلف سینمایی و تلویزیونی مورد توجه قرار گرفت. در دهه ۶۰ و ۷۰، حضور او در فیلم‌های «بایکوت»، «بحران»، «پناهنده»، «کمین»، «حمله به اچ۳» و «دایره سرخ» نشان‌دهنده طیف گسترده توانایی‌اش در ایفای نقش‌های جدی و احساسی بود.

درخشش محمد کاسبی در فیلم «پدر»

اوج هنرنمایی محمد کاسبی در فیلم «پدر» به کارگردانی مجید مجیدی رقم خورد. او در نقش پدری سختگیر، اما مهربان ظاهر شد و با بازی پرقدرت خود، توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۷۴ از آن خود کند. این موفقیت دروازه‌ای برای حضور بین‌المللی او بود؛ به‌طوری‌که در سال ۱۹۹۷ جایزه بهترین بازیگر مرد قاره آسیا را از کشور مالزی برای همین فیلم دریافت کرد.

محمد کاسبی در تلویزیون؛ از خوش رکاب تا خوش غیرت

اگرچه محمد کاسبی در سینما آثار ماندگاری از خود بر جا گذاشت، اما آنچه نام او را در ذهن مردم جاودانه کرد، بازی در سریال «خوش رکاب» به کارگردانی علی شاه‌حاتمی در سال ۱۳۸۲ بود. او در نقش «خوش رکاب»، راننده‌ای ساده‌دل و وطن‌دوست، توانست با زبان طنز و لحنی صمیمی، پیام‌های اجتماعی و اخلاقی را منتقل کند. دو سال بعد در ادامه همین مجموعه با عنوان «خوش غیرت» بار دیگر درخشید و محبوبیتش دوچندان شد.

کارگردانی و فعالیت‌های دیگر محمد کاسبی

کاسبی علاوه بر بازیگری، در زمینه کارگردانی نیز فعال بود. او در سال ۱۳۶۸ فیلم‌های «قاصد» و «شنا در زمستان» را ساخت که هر دو مورد تحسین منتقدان قرار گرفتند. در تئاتر نیز نمایش‌نامه‌هایی، چون «بایگانی» را نوشت و کارگردانی کرد که برای آن از جشنواره کتاب دفاع مقدس تقدیرنامه گرفت. در طول سال‌ها فعالیتش، آثار متعددی از او در سینما و تلویزیون به یادگار مانده است؛ از جمله فیلم‌های «بدوک»، «براده‌های خورشید»، «مریم مقدس»، «عروسک فرنگی»، «دیوار» و «رفقای خوب».

زندگی شخصی محمد کاسبی

محمد کاسبی در سال ۱۳۵۴ با زهرا اردستانی ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام یلدا است. او همواره در مصاحبه‌هایش از حمایت خانواده‌اش سخن می‌گفت و زندگی آرام و بی‌حاشیه‌ای داشت. قد او ۱۶۳ سانتی‌متر بود و با وجود جثه کوچک، روحیه‌ای بزرگ و صمیمی داشت. در سال ۱۳۶۳ دچار بیماری شد و حس پای چپش را از دست داد، اما به گفته خودش، پس از زیارت امام رضا (ع) شفا یافت و این اتفاق را معجزه‌ای الهی دانست.

بیماری و روز‌های پایانی محمد کاسبی

در سال‌های پایانی عمر، محمد کاسبی با بیماری‌های ریوی و قلبی دست و پنجه نرم کرد. پس از ابتلا به کرونا در مرداد ۱۴۰۰، مدتی طولانی در بیمارستان بستری شد و با عوارض آن درگیر ماند. او با وجود ضعف جسمی، تا آخرین روز‌های عمر از پیگیری وضعیت سینما و تلویزیون غافل نشد و دغدغه فرهنگ و اخلاق در هنر را داشت. سرانجام در ۲۰ مهرماه ۱۴۰۴، پس از چند سال بیماری، درگذشت و جامعه هنری را در سوگ فرو برد.