کدام گناه ایران را گرفتار خشکسالی کرد؛ بی‌حجابی یا سیاست‌های فاجعه‌بار مدیریتی؟

رویداد۲۴| بحران کم‌آبی ایران، هر روز جدی‌تر می‌شود، اما برخی با جست‌وجوی مقصران فرضی، دلایل واقعی را نادیده می‌گیرند. اظهارات اخیر برخی مسئولان مذهبی و سیاسی درباره تأثیر بدحجابی بانوان یا «گناه مردم» بر کاهش بارش، نمونه‌ای از این نگاه است. یکی از اعضای مجلس خبرگان گفته است: «خشک‌سالی، بحران آب و کم‌بارشی نشانه تذکر الهی است، خیابان‌های ما جولانگاه تجاهر به فسق و بی‌حجابی است و این تبعات دارد». یک نماینده مجلس هم مدعی شده است: «بی‌حجابی در نیامدن باران تأثیر گذاشته و قطعا گناه‌کردن انسان در کاهش نعمات الهی تأثیر قطعی و یقینی دارد».

با این حال، متخصصان آب و محیط زیست می‌گویند ریشه بحران در سیاست‌های غلط و مدیریت نادرست است، نه رفتار مردم. پنج گناه واقعی مسئولان که ایران را به این نقطه رسانده عبارتند از:

۱. سدسازی بی‌محابا بدون ارزیابی محیط‌زیستی

سد‌های متعدد در چهار دهه گذشته، بدون مطالعات کافی ساخته شدند، رودخانه‌ها و تالاب‌ها خشک شدند و سفره‌های آب زیرزمینی تخلیه شد. نتیجه، افزایش تبخیر و فرونشست زمین بود.

۲. حفر میلیون‌ها چاه غیرمجاز

تعداد چاه‌های غیرمجاز در ایران از یک میلیون فراتر رفته و آبخوان‌ها را تهی کرده است. در برخی دشت‌ها، سطح آب زیرزمینی سالانه بیش از یک متر کاهش یافته است.

۳. کشاورزی ناکارآمد و الگوی کشت نامتناسب با اقلیم

۹۰ درصد مصرف آب کشور به کشاورزی اختصاص دارد، اما کشت محصولات آب‌بر و شیوه‌های سنتی آبیاری باعث اسراف شدید منابع شده است.

۴. توسعه بی‌برنامه شهر‌ها و صنایع در مناطق خشک

انتقال صنایع بزرگ آب‌بر به مناطق کم‌آب، بدون توجه به توسعه پایدار، فشار بر منابع آب را تشدید کرده است.

۵. رهاسازی محیط زیست و نادیده‌گرفتن علم

هشدار‌های مکرر دانشمندان درباره بحران آب نادیده گرفته شد و تصمیم‌گیران غیرمتخصص، منابع آبی و طبیعی کشور را به حاشیه رانده‌اند.

کارشناسان تأکید می‌کنند که بازگرداندن آب به ایران با نصیحت یا فرافکنی فرهنگی ممکن نیست؛ اصلاح الگوی کشت، کنترل چاه‌های غیرمجاز، توقف سدسازی‌های مخرب، احیای تالاب‌ها و حکمرانی مبتنی بر علم، تنها راه نجات کشور از بحران آب است.

اگر به‌جای مقصرسازی زنان، گناهان واقعی و گناهکاران اصلی مدیریت منابع شناسایی و پاسخگو شوند، می‌توان ایران را از مسیر خشکی و بحران نجات داد.