فحاشی به کریم باقری از کجا آمد؟ | ماحصل جریمه‌های فدراسیون و فحش‌های آزاد روی آنتن زنده صداوسیما در تبریز

رویداد۲۴ | گروه ورزشی- رواج بی‌سابقه فحاشی در استادیوم‌های فوتبال ریشه‌های متعددی دارد. خشم انباشته‌شده ناشی از فشارهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، تماشای بازی‌های کم‌کیفیت در ورزشگاه‌های فاقد امکانات مناسب و رقابت‌هایی که اغلب فاقد جذابیت فنی‌اند، بستری فراهم کرده که در آن توهین‌های دسته‌جمعی به امری عادی تبدیل شده است. تازه‌ترین نمونه جنجالی این وضعیت، فحاشی هواداران تراکتور علیه کریم باقری، مربی پرسپولیس، بود؛ اتفاقی که موجی از واکنش‌ها را به‌دنبال داشت.

ریاکاری را تمام کنید

در بررسی دلایل گسترش فحاشی در استادیوم‌ها، نمی‌توان از نقش صداوسیما و فدراسیون فوتبال عبور کرد. هر بار که سکوها ملتهب می‌شود، مجریان و خبرنگاران صداوسیما با ژست‌های اخلاقی، از لزوم پرهیز از توهین و استفاده از «کلام خوب» سخن می‌گویند. پس از بازی جنجالی تراکتور و پرسپولیس نیز همین روایت تکرار شد؛ روایتی که پیش‌تر هم بارها شنیده‌ایم.

 اما صداوسیما در حالی خود را در جایگاه ناصح می‌نشاند که خود یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری این وضعیت است. گذشته از ماجرای عدم پرداخت حق پخش تلویزیونی به باشگاه‌ها ــ که با بی‌توجهی کامل، به افت زیرساخت‌ها و کیفیت فنی فوتبال انجامیده ــ این رسانه سال‌هاست خشونت کلامی و توهین را در قالب برنامه‌ها و اظهارنظرها عادی‌سازی کرده است.

نمونه بارز آن، فحاشی علنی خداداد عزیزی در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی روی آنتن زنده بود؛ جایی که سرپرست فعلی تراکتور با الفاظ رکیک، بینندگان را شوکه کرد، اما نه مجریان و نه مدیران صداوسیما واکنشی درخور نشان ندادند؛ نه عذرخواهی، نه توضیح و نه حتی قطع برنامه. شاید چون مخاطب این توهین‌ها ترامپ و اینفانتینو بودند.

اما ماجرای خداداد عزیزی و الفاظ بی‌سابقه او ادامه‌ای یک روند بود. مخاطبان اظهارات مجریان و کارشناسانی که برای تخریب رقبای سیاسی یا گروه‌های ناهمفکر، هیچ خط قرمزی را رعایت نمی‌کنند فراموش نکرده اند؛ نمونه آن مقایسه‌های توهین‌آمیزی مانند تشبیه کشور به «آغل» از زبان یکی از مدیران ارشد صداوسیما.

در چنین شرایطی خنده‌دار نیست که همین رسانه مردم را به کلام پاکیزه و پرهیز از فحاشی دعوت کند؟ خنده‌دار نیست که مجریان صداوسیما به مردم بگویند فحاشی نکنید؟ حتما خنده‌دار است چون اگر این رسانه به چنین چیزی باور داشت، اول از همه بسیاری از مدیران و مجریان را از ساختمان شیشه‌ای بیرون می‌انداخت یا دست کم وقتی مهمان برنامه‌اش روی آنتن زنده فحاشی می‌کرد، برنامه را قطع یا او را از استودیو اخراج می‌کرد یا دست کم میکروفنش را می‌بست. نه اینکه به او فرصت دهند برای بار دوم و سوم همین کار را تکرار کند.

ریاکاری مدیران و برنامه‌سازان صداوسیما مدت‌هاست برای مخاطبان رو شده است. 

پیام فدراسیون فوتبال: فحش بده، اگر پولش را می‌دهی

بیشتر بخوانید:

مداح و ورزشکار فرقی ندارد؛ فحش باد هوا نیست | از زندان تا جریمه میلیونی: قوانین جهانی علیه فحاشی و نفرت‌پراکنی

یک ایران به احترام کریم باقری می‌ایستد، اما به این اسطوره نجیب و دوست داشتنی در زادگاهش فحش می‌دهند!

پشت پرده یک بحران ساختاری | عادی سازی فحاشی در تریبون‌های رسمی؛ از خداداد عزیزی و تلویزیون تا مداحان و روحانیون

فدراسیون فوتبال و ارکان قضایی‌اش از دیگر نهادهایی هستند که می‌توانند ــ و باید ــ در سلامت سکوها نقش ایفا کنند. اما عملکرد آن‌ها نه‌تنها بازدارنده نبوده، بلکه با واکنش‌های مصلحت‌اندیشانه و سیاسی، فحاشی را عادی و حتی به منبع درآمد تبدیل کرده است.

در روز‌های گذشته واکنش ارکان قضایی فدراسیون به فحاشی خداداد عزیزی مقابل دوربین خبرنگاران و همینطور فحش کش‌دار سروش رفیعی در دربی بسیار سوال‌برانگیز شده است. در حکم کمیته انضباطی برای سروش و خداداد آمده به دلیل استفاده از الفاظ توهین‌آمیز به ۵۰۰ میلیون جریمه و محرومیت تعلیقی از یک بازی محکوم می‌شوند.» احکامی که در افکار عمومی به‌درستی این‌گونه ترجمه شد: «پول بدهید و هرچقدر می‌خواهید فحاشی کنید.»

یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی به طعنه نوشت با این احکام، به نظر می‌رسد فدراسیون از فحاشی استقبال می‌کند؛ چون به ازای هر فحش، ۵۰۰ میلیون تومان درآمد دارد. بازیکنانی با قراردادهای چند ده میلیاردی هم طبیعتاً ابایی از چنین جریمه‌هایی ندارند و به‌سادگی می‌گویند: «پولش را می‌دهم.»

هوادار از چه کسی یاد می‌گیرد؟

هدف این نوشته توجیه یا کوچک‌نمایی فحاشی نیست. بی‌احترامی دسه جمعی هواداران، یکی از آسیب‌های جدی فوتبال ایران و کاملاً غیرقابل قبول است. اما برای حل مسئله، باید ریشه‌ها را درست دید.

وقتی هواداران فحاشی را روی آنتن زنده می‌بینند یا از دهان بازیکنان محبوبشان می‌شنوند طبیعتا آن را تکرار می‌کنند و هر چقدر در این مسیر جلو می‌روند مرزهای جدیدی درنوردیده می‌شود. یک روز فحاشی به هواداران و بازیکن منفور رقیب عادی می‌شود و تا به خودمان می‌آییم می‌بینیم چهره‌ای مثل کریم باقری که هیچ کس در این فوتبال جز احترام از او ندیده هدف بدترین توهین‌ها قرار گرفته است. آن هم بدون اینکه او کوچکترین اقدام تحریک‌آمیزی انجام داده باشد. 

کسر امتیاز؟ ببینیم و تعریف کنیم

پس از سلسله اتفاقات اخیر، کمیته انضباطی سرانجام اعلام کرد از این پس بی‌احترامی سازمان‌یافته در ورزشگاه‌ها با کسر امتیاز مواجه خواهد شد. در بیانیه رسمی این کمیته آمده است که بر اساس ماده ۲۸ مقررات، کسر امتیاز به‌عنوان یکی از شدیدترین ضمانت‌های اجرایی، در صورت تخلفات مکرر و سازمان‌یافته هواداران اعمال خواهد شد.

با این حال، هنوز مشخص نیست منظور از «بی‌احترامی سازمان‌یافته» دقیقاً چیست و آیا این تهدید در عمل اجرا می‌شود یا نه. تجربه نشان داده ارکان قضایی فدراسیون فوتبال، به دلایل مختلف، در اجرای کامل قوانین ناتوان بوده‌اند. پرونده بیرانوند، بخشش ساپینتو، لغو حکم بازی بدون تماشاگر تراکتور–پرسپولیس و ده‌ها نمونه دیگر، بخشی از کارنامه‌ای است که تردیدها را تقویت می‌کند.