حقوق مسافران درصورت لغو یا تاخیر پرواز

رویداد۲۴ میانگین تاخیر‌های پروازی ایران در مسیر‌های داخلی و خارجی طبق اعلام سازمان هواپیمایی کشوری حدود نیم ساعت است. این در حالی است که مسافرانی که بیش از این مدت در فرودگاه‌ها معطل می‌شوند، طبق عرف بین‌المللی از حقوقی برخوردارند که معمولا در ایران چندان به آن توجه نمی‌شود.

طبق عرف بین‌المللی حمل و نقل هوایی، تاخیر پروازی تا نیم ساعت ایرادی ندارد، اما در صورت تاخیر بیش از نیم ساعت، ایرلاین مربوطه باید جوابگوی مسافران باشد و بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی باید به مسافران خسارت بپردازد و رضایت آنان را جلب کند.

در واقع شرکت‌های هواپیمایی به منظور حفظ وجهه و نام ایرلاین خود و همچنین به منظور رقابت با دیگر شرکت‌ها، راهکار‌هایی برای جبران خسارت به مسافران مشمول تاخیر یا لغو پرواز در نظر می‌گیرند که به لغو یا تأخیر پرواز و مدت زمان آن بستگی دارد.

البته کمیسیون اتحادیه اروپا نیز برای مسافران خطوط هوایی، حقوقی قائل است. بر این اساس مواردی مانند امتناع از مسافرگیری در وقت مقرر، لغو شدن پرواز و تاخیر در پرواز باید از سوی شرکت هواپیمایی مربوطه به اطلاع مسافران برسد و شرکت‌ها همکاری و مساعدت لازم را با مسافران به‌ویژه افراد آسیب پذیرتر داشته باشند.

حقوقی که کمیسیون اتحادیه اروپا برای مسافران در شرایط مختلف تاخیر یا لغو در نظر گرفته به شرح زیر است:

۱- به مسافران بابت لغو پرواز یا تاخیر ناشی از نامساعد بودن شرایط جوی خسارتی داده نمی‌شود و مسافران می‌توانند بلیت خود را لغو و بهای آن را به طور کامل دریافت کنند یا با پرواز جایگزین دیگر شرکت هواپیمایی مربوطه سفر کنند.

۲- در صورت رزرو بیش از ظرفیت، شرکت‌های هواپیمایی باید ابتدا افراد داوطلب را از فهرست پرواز خارج کنند و در صورت کافی نبودن این کار، فرد رزرو کننده می‌تواند یا با پرواز بعدی همراه شود یا این‌که با لغو پرواز خود، پول بلیت را به طور کامل دریافت کند.

۳- افراد با توجه به مسافت پرواز و میزان تاخیر، حق دارند بین ۱۲۵ تا ۶۰۰ یورو غرامت دریافت کنند.

۴- در صورت لغو پرواز نیز باید همین میزان غرامت به مسافر پرداخت شود، مگر این‌که شرکت هواپیمایی دو هفته قبل از پرواز آن را اعلام کرده باشد یا این‌که به جای پرواز لغو شده، پروازی رضایت بخش برای مشتری تدارک ببیند. در صورتی که شرکت هوایی بتواند ثابت کند لغو پرواز به دلیل شرایط فوق العاده صورت پذیرفته است، غرامتی پرداخت نمی‌شود.

۵- در صورتی که تاخیر در پرواز دست کم دو ساعت به طول انجامد، شرکت هوایی باید امکاناتی مانند تماس تلفنی رایگان، نوشیدنی و غذا و اسکان را در اختیار مسافران قرار دهد.

۶- در صورتی که پروازی با بیش از سه ساعت تاخیر به مقصد برسد و شرکت هواپیمایی مسوول تاخیر باشد، غرامتی مشابه حالت لغو پرواز به مسافر پرداخت می‌شود.

۷- مسافران بعد از پنج ساعت تاخیر حق دارند که پروازشان را لغو کنند و پول بلیت شان را به طور کامل دریافت کنند. در این حالت شرکت هواپیمایی موظف است پروازی را برای بازگشت مسافر به مبداء اولیه پرواز تدارک بیند.

البته طبق کنوانسیون بین‌المللی ورشو، اگر ایرلاینی با تاخیر پروازی خود موجب ضرر و زیان مسافری شود، مسافر حق دارد به دادگاه شکایت کند و ایرلاین مربوطه مسوول است و باید پاسخگو باشد. این روش پاسخگویی ایرلاین روش قضایی است و، چون در دادگاه، شرکت هواپیمایی مسوول تلقی می‌شود، نیازی به اثبات نیست و حق به مسافر داده می‌شود.

اما طبق گزارش‌های مردمی، نحوه رسیدگی و پذیرایی شرکت‌های هواپیمایی کشور در تأخیر‌ات پروازی به مسافران رضایت‌بخش و بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی نیست. اغلب مسافران مشمول تاخیر نیز از مراجعه به دادگاه و شکایت از شرکت‌های هواپیمایی انصراف می‌دهند. این در حالی است که مسافران بابت تاخیر بیش از نیم ساعت هواپیما می‌توانند خواستار حقوق قانونی خود از شرکت هواپیمایی مربوطه شوند.