وزارت خارجه آخرین گزارش سه ماهه برجام را به مجلس ارائه کرد

رویداد۲۴ بیست و دومین و آخرین گزارش وزارت امور خارجه در ۲۱۳ صفحه و چهارده بند و با پیوست‌های مختلف ارسالی به مجلس شورای اسلامی، درباره فرایند اجرای برجام در سال‌های اخیر، آخرین وضعیت مذاکرات وین برای احیا این موافقت‌نامه توضیح داده شده است.

این گزارش در ۱۴ بند شامل نتایج توافق و اجرای برجام، کوشش صادقانه برای رعایت خطوط قرمز، بدعهدی آمریکا، خروج آمریکا از برجام، اقدامات کم نتیجه اروپا پس از خروج آمریکا، جنگ تمام عیار اقتصادی دولت آمریکا علیه مردم ایران، استفاده از ساز و کار بند ۳۶ برجام برای حل و فصل اختلافات، کاهش تعهدات هسته‌ای اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها، صیانت از حقوق ملت ایران، شکست سیاست فشار حداکثری، حزب دموکرات و بازگشت به برجام، مستند سازی ضرورت رفع تحریم ها، مذاکرات وین منطبق با سیاست قطعی نظام و آخر دعوانا تدوین شده است.

در بند ۱۳ این گزارش درباره مذاکرات وین برای احیای برجام آمده است: از ابتدای سال ۱۴۰۰ دولت جمهوری اسلامی ایران وارد مذاکراتی سخت و نفس گیر با کشور‌های عضو کمیسیون مشترک برجام و از طریق آنان به صورت غیر مستقیم با آمریکا شد مبنای این مذاکرات که تاکنون ۶ دور آن برگزار شده است دقیقا منطبق با سیاست قطعی نظام توسط مقام معظم رهبری در اول فروردین ۱۴۰۰ اعلام شده است که ایشان فرمودند آمریکایی‌ها باید تمامی تحریم‌ها را لغو کند و ما راستی آزمایی خواهیم کرد و سپس به برجام بر می‌گردیم و این یک سیاست قطعی است.

همچنین در ادامه گزارش آمده است: خروجی این مذاکرات، مصوبه کمیسیون مشترک برجام خواهد بود که پیوست رفع تحریم‌ها، اقدامات هسته‌ای و طرح اجرایی چگونگی اجرا از جمله راستی آزمایی را دارد. این مصوبه بدون حضور آمریکا خواهد بود و متعاقب انجام تعهدات رفع تحریم‌ها و با کمیسیون مشترک آمریکا به عنوان عضو برجام باز خواهد داشت.

بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام همه تحریم‌هایی که طبق برجام رفع شده بودند مجدداً رفع خواهند شد. علاوه بر این، کلیه تحریم‌های ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام نمی‌توانستند و به بهانه‌های دیگر رفع شوند، آن‌ها هم رفع می‌شوند. بر این اساس طرف مقابل عنوان می‌کند که در نتیجه بازگشت به برجام تمامی تحریم‌های ذکر شده در برجام به شمول بخشی موضوعی و یا شخصی و نیز کلیه تحریم‌های وضع شده بعدی که مانع انتفاع ایران از آثار لغو تحریم‌های برجامی می‌شوند رفع خواهند شد.

در نتیجه آثار این تحریم رفع تحریم به صورت خواهد بود که کلیه اشخاص غیر آمریکایی برای اقدام و فعالیت در حوزه‌های زیر با موانع تحریمی آمریکا روبرو نخواهند بود.

الف- رفع تحریم‌های مالی و بانکی:

بر اثر رفع این تحریم‌ها انجام عملیات مالی و بانکی با دولت ایران، بانک مرکزی ایران، موسسات مالی ایرانی و سایر اشخاص ایرانی شامل اعطای وام نقل و انتقال حساب بانکی شامل افتتاح حساب ایجاد روابط کارگزاری و پرداخت از طریق حساب بین بانکی در موسسات مالی غیرآمریکایی، سرمایه گذاری، خرید و فروش اوراق بهادار، ضمانت نامه خرید و فروش ارز‌های خارجی شامل نقل و انتقال مرتبط با ریال، صدور اعتبارات اسنادی و معاملات بازار‌های آتی کالا و اختیار ارائه خدمات پیام رسانی تخصصی مالی (سوئیفت) و تسهیل دسترسی مستقیم یا غیرمستقیم به آنها، خرید یا تحصیل اسکناس آمریکایی توسط دولت ایران و خرید پذیره نویسی یا ارائه خدمات مربوط به صدور اوراق قرضه دولت ایران مقدور می‌شود.

ب- رفع تحریم‌های مربوط به نفت گاز و پتروشیمی:

بر اثر رفع این تحریم‌ها خرید تحصیل فروش حمل و نقل یا بازاریابی نفت و فرآورده‌های نفتی شامل فراورده‌های پالایش شده نفتی فرآورده‌های پتروشیمی یا گاز طبیعی شامل گاز طبیعی مایع به یا از ایران کمک سرمایه‌گذاری از جمله از طریق مشارکت در خدمات و فناوری که می‌تواند در رابطه با بخش انرژی ایران و توسعه منابع نفتی آن یا تولید داخلی فرآورده‌های نفتی پالایش و فراورده‌های پتروشیمی مورد استفاده قرار بگیرند یا فعالیت در بخش انرژی ایران شامل شرکت ملی نفت ایران شرکت بازرگانی نفت ایران، نیکو، شرکت ملی نفتکش ایران و شرکت نفت ایران مقدور می‌شود.

رفع تحریم‌های مربوط به بیمه بر اثر رفع این تحریم‌ها ارائه خدمات مربوط به صدور بیمه نامه بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت‌های سازگار با برجام شامل خدمات مربوط به صدور بیمه نامه، بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت‌های بخش انرژی کشتیرانی و کشتی سازی ایران برای شرکت ملی نفت ایران شرکت ملی نفتکش ایران و یا برای کشتی‌هایی که نفت خام گاز طبیعی گاز طبیعی مایع نفت و فراورده‌های پتروشیمی از یا به ایران هم می‌کنند مقدور می‌شود.

ت- رفع تحریم‌های مربوط به کشتیرانی کشتی سازی و بنادر:

بر اثر رفع این تحریم‌ها تملک اداره کنترل یا بیمه کشتی‌های مورد استفاده برای نقل و انتقال نفت خام فرآورده‌های نفتی شامل فرآورده‌های پالایش شده، فرآورده‌های پتروشیمی و یا گاز طبیعی شامل گاز طبیعی مایع، از یا به ایران اداره بنادر در ایران همکاری با بخش‌های کشتیرانی و کشتی سازی ایران، عاملیت اداره بندر در ایران، خدمات بندری از قبیل سوخت‌رسانی و بازبینی طبقه‌بندی و تامین مالی و فروش و اجاره و ارائه کشتی به ایران از جمله خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شرکت ملی نفتکش ایران شرکت خطوط کشتیرانی جنوب و شرکت‌های تابعه آن‌ها مقدور می‌شود.

ج- به تحریم‌های مربوط به بخش خودروسازی:

بر اثر رفع این تحریم‌ها اجرا یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا سایر معاملات مربوط فروش عرضه یا انتقال کالا و خدمات مورد استفاده در ارتباط و بخش خودروسازی ایران مقدور می‌شود.

چ- رفع تحریم‌های مربوط به نرم‌افزار و فلزات (تحریم برجامی):

رفع این تحریم‌ها فروش یا انتقال گرافیت فلزات خام یا نیمه ساخته از قبیل آلومینیوم، فولاد، زغال‌سنگ و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآیند‌های صنعتی در رابطه با "به یا از" ایران به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در رابطه با فعالیت‌های سازگار با برجام و فروش عرضه یا انتقال چنین موادی به بخش‌های انرژی، پتروشیمی، کشتیرانی و کشتی سازی ایران و بنادر ایران یا انجام یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا ارائه خدمات برای اقدامات مذکور شامل بیمه و حمل و نقل مقدور خواهد شد.

ح- رفع تحریم‌های مربوط به بخش‌های آهن فولاد آلومینیوم و مس (تحریم ترامپ):

بر اثر رفع این تحریم‌ها فعالیت اشخاص غیرآمریکایی که در بخش‌های آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران حضور پیدا می‌کنند مالکیت کنترل و فعالیت هر نهادی که بخشی از صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران است، مشارکت در فروش عرضه یا انتقال کالا یا خدمات مورد استفاده در رابطه با بخش‌های آهن فولاد آلومینیوم و مس به ایران خرید، اکتساب، فروش، انتقال یا بازاریابی بخش‌های آهن، محصولات آهنی، فولاد، محصولات فولادی، آلومینیوم و محصولات آلومینیومی، مس و محصولات مسی از ایران یا ارائه خدمات تبعی در حوزه‌های فوق‌الذکر و همچنین فعالیت موسسات مالی خارجی تراکنش‌های مالی جهت فروش عرضه یا انتقال کالا و خدمات مورد استفاده مرتبط و بخش‌های آهن فولاد آلومینیوم و مس به ایران را انجام یا تسهیل می‌نمایند. همچنین خرید، اکتساب، فروش، انتقال یا بازاریابی بخش‌های آهن، محصولات آهنی، فولاد، محصولات فولادی، آلومینیوم و محصولات آلومینیومی، مس و محصولات مسی مقدور می‌شود.

خ ـ رفع تحریم‌های بخش‌های ساخت وساز، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی:

در اثر رفع این تحریمها، فعالیت اشخاص غیرآمریکایی که در بخش‌های عمران، معدن، تولید، منسوجات و مالی در اقتصاد ایران حضور پیدا می‌کنند؛ مشارکت در فروش، عرضه، یا انتقال کالا و یا خدمات مورد استفاده در رابطه با بخش‌هایی از اقتصاد ایران، به یا از ایران؛ یا ارائه خدمات تبعی در حوزه‌های فوق الذکر؛ و فعالیت موسسات مالی خارجی که تراکنش‌های مالی جهت فروش، عرضه، یا انتقال کاال و خدمات مورد استفاده مرتبط بخش‌های تصریح شده از اقتصاد ایران به یا از ایران را انجام یا تسهیل می‌نمایند، مقدور می‌شود.

د ـ حوزه هواپیمایی:

بر اثر بازگشت آمریکا به برجام، امکان فروش، اجاره یا انتقال هواپیما‌های مسافربری تجاری، خدمات جانبی و لوازم یدکی، نرم افزار‌های مرتبط با آن و تعمیر و نگهداری و بازبینی‌های ایمنی و ضمانت‌های مربوط نیز ولو برای اشخاص آمریکایی مقدور خواهد شد.

ذ ـ صادرات فرش و اقلام خوراکی:

امکان صادرات فرش و اقلام خوراکی از ایران به آمریکا مقدور خواهد شد.

بدین ترتیب و بنابراین نتایج تمامی تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران شامل تحریم‌های قبل از برجام (مالی و بانکی، بیمه، انرژی و پتروشیمی، کشتی رانی، کشتی سازی و بخش بنادر، طلا و فلزات گرانبها، نرم افزار، صنعت خودرو، فروش هواپیما و خدمات مربوطه، و واردات فرش و مواد غذایی از ایران (و تحریم‌های بعد از برجام، زمان ترامپ) صنایع فلزات ایران، صنایع معدنی، عم ران، صنایع نساجی، تولید) رفع خواهند شد.

در صورتی که در وین توافق حاصل شود، آمریکا اجرای قوانین کنگره به شرح زیر را متوقف می‌کند و لذا این تحریم‌ها فاقد آثار اجرایی خواهند بود:

• قانون مجوز دفاعی سال (۲۰۱۲م)

• قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه (۲۰۱۲م)

• قانون آزادی ایران و مبارزه با اشاعه (۲۰۱۲ م)

• قانون تحریم‌های ایران

در مورد قوانین لغو روادید و قانون مبارزه با دشمنان آمریکا از طریق تحریم (کاتسا) ایالات متحده متعهد است که هیچ یک از مفاد آن‌ها اجرای کامل تعهدات برجامی توسط آمریکا را خدشه دار نکند. این بدان معن است که هر دو قانون بر اجرای کامل تعهدات برجامی آمریکا بالاثر خواهند بود. چنانچه خلاف آن ثابت شود، در واقع نقض تعهدات آمریکا ذیل برجام تلقی خواهد شد، که می‌تواند با واکنش جمهوری اسلامی ایران بر اساس حقوق خود مندرج در بند‌های ۲۶ و۳۶ برجام مواجه گردد.

بیشتر بخوانید: مصائب جانشین ظریف شدن/ نگاهی به گزینه‌هایی که به‌عنوان وزیر خارجه آینده

آمریکا همچنین در صورت توافق کامل فرمان‌های اجرایی زیر را لغو می‌کند:

مربوط به قبل از برجام:

• فرمان اجرایی ۱۳۷۵۴،

• فرمان اجرایی ۱۳۵۹۰،

• فرمان اجرایی ۱۳۶۲۲،

• فرمان اجرایی ۱۳۶۴۵،

• فرمان اجرایی ۱۳۶۲۸.

مربوط به زمان ترامپ:

• بخشی از فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶،

• فرمان اجرایی ۱۳۷۸۱ (تحریم صنایع فلزات ایران)،

• فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲ (تحریم صنایع معدنی، عمران، نساجی و تولید)،

• فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶ (تحریم علیه دفتر مقام معظم رهبری و مجموعه‌های وابسته).

همچنین شناسایی سپاه پاسداران انقالب اسلامی به عنوان به اصطلاح سازمان تروریستی خارجی ابطال خواهد شد. علاوه بر این بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی (فرد، نهاد، کشتی و هواپیما) از فهرست تحریم‌های آمریکا خارج
 می‌شوند.

این فهرست شامل:

• تمامی بانک‌ها و موسسات مالی (به جز یک مورد)،

• تمامی شرکت‌های بیمه‌ای،

• تمامی شرکت‌های نفتی، پتروشیمی و پالایشگاه‌های ایرانی،

• اغلب شرکت‌های حمل و نقل، کشتیرانی و کشتی سازی،

• اغلب شرکت‌های بزرگ در زمینه فلزات،

• سازمان انرژی اتمی و شرکت‌ها و موسسات پژوهشی وابسته به آن،

• سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ در حوزه‌های انرژی، نیروگاهی، صنعتی، تجاری و اقتصادی.

آمریکا همچنین اقدامات مکمل تحریم به شرح زیر را مورد بازنگری، اصالح یا ابطال قرار خواهد داد به نحوی که منعکس کننده لغو تحریم‌ها باشد:

• توصیه‌نامه شبکه مقابله با جرایم مالی (فین سن) در مورد ایران (می و اکتبر ۲۰۱۸)؛

• توصیه نامه دریانوردی جهانی (می ۲۰۲۰)؛

• توصیه نامه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک)

در مورد صنایع هوانوردی ایران (جولای ۲۰۱۹)؛

• توصیه نامه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) در مورد حمل و نقل دریایی محصولات نفتی (مارس ۲۰۱۹)؛

• توصیه نامه دفتر کنترل دارا یی‌های خارجی (اوفک) در مورد حمل و نقل دریایی محصولات نفتی (سپتامبر ۲۰۱۹)؛

• در مورد کانال مالی سوئیس (اکتبر ۲۰۱۹) آمریکا آماده ابطال آن می‌باشد، زیرا بازنگری آن مستلزم تغییرات بسیار کلی با توجه به تغییر نظام تحریم‌ها خواهد بود، ولی در صورت تمایل ایران، آمریکا آماده بازنگری آن است؛

• توصیه نامه وزارت امور خارجه در مورد صادرات محصوالت فلزی به ایران (دسامبر ۲۰۱۹)؛

• مجوز‌های مربوط به صنعت هواپیمایی، و واردات فرش و موادغذایی از ایران به آمریکا؛

• درج راهنما‌ها و سؤالات متداول (اِف اِی کیو) در سایت اوفک.

در عین حال آمریکا حاضر به رفع بخشی از تحریم‌های خود، شامل "تحریم‌های اولیه" که افراد و نهاد‌های آمریکایی را از مبادلات اقتصادی با ایران منع می‌کند و از سال‌های آغازین انقالب اسالمی برقرار و به تدریج انباشته شده است، و نیز فهرستی از افراد و نهاد‌های ایرانی که به بهانه‌های غیرهسته‌ای وضع شده‌اند (مثل به اصطلاح تروریسم، موشکی، حقوق بشر و ...) نمی‌باشد و جمهوری اسالمی ایران نیز اساساً هیچ‌گاه در مورد این موضوعات مذاکره نکرده و نمی‌کند.

لازم به یادآوری است که مذاکرات وین با کشور‌های ۱+۴، و از طریق آنان با آمریکا، صورت گرفته است. مذاکرات غیرمستقیم سختی‌ها و محدودیت‌های خود را دارد: زمانبَر است، و به سادگی در معرض سوءتفاهم قرار می‌گیرد. با این حال با توجه به سیاست اصولی کشور مبنی بر عدم مذاکره مستقیم با آمریکا، تلاش گردید با استفاده از مذاکرات مستمر و طولانی با بقیه اعضای برجام، و تبادل مرتب متون کتبی، حتی الامکان راه هرگونه سوءتفاهم و یا سوءاستفاده بسته شود.

تعهدات هسته‌ای ایران در توافق وین

چنانچه در وین توافق حاصل آید و آمریکا اقدامات فوق را انجام و تحریم‌های ذکر شده را رفع نماید، جمهوری اسلامی ایران نیز ــ همانگونه که در سیاست‌های قطعی نظام اعلام شده است ــ پس از راستی آزمایی رفع تحریم‌ها (که در مورد شیوه‌های آن نیز مذاکرات مبسوطی صورت گرفته است)، به تعهدات خود در برجام باز خواهد گشت.

طی ماه‌های اخیر بدون هیچ تردیدی اثبات شد که علیرغم برخی جنجال‌ها، تعهدات هسته‌ای ایران در برجام به گونه‌ای طراحی و توافق شده بود که جمهوری اسلامی ایران ــ ضمن اجرای دقیق و با حسن نیست همه آن‌ها ــ براساس یک طرح مدون و دقیق علمی و فنی در هشت سال نخست (یعنی حداکثر تا دو سال دیگر) با پذیرش بعضی نظارت‌ها و اقدامات شفاف ساز، و برخی محدودیت‌ها، نه تنها برنامه هسته‌ای خود را از دیدگاه بین المللی تثبیت کرده، بلکه تمام پایه‌های علمی و کاربردی لازم را با یک برنامه تحقیق و توسعه پیشرفته برای حرکت به سمت غنی‌سازی صنعتی و تجاری با بهره‌برداری از بهترین و پی شرفته‌ترین سانتریفیوژ‌های خود و در اقتصادی‌ترین شکل و با بالاترین بهرهوری برقرار ساخته است.

همانگونه که در بخش‌های قبلی تشریح شد، پس از طی دوره هشت و نیم ساله محدودیت (سال ۱۴۰۲ش)، ظرفیت غنی‌سازی ایران بر اساس برنامه‌ریزی‌های سازمان انرژی اتمی برای تکمیل، تولید و راه‌اندازی سانتریفیوژ‌های پیشرفته توسعه خواهد یافت. محدودیت‌های پذیرفته شده در برجام همگی زماندار بودند و هیچ یک از نیاز‌های فوری و حیاتی کشور در حوزه هسته‌ای را تعطیل نکرده‌اند.

مهمترین اقدامات نظارتی و شفاف ساز، و محدودیت‌های پذیرفته شده در برجام ــ که در صورت توافق در وین مجدداً اجرا خواهند شد ــ شامل موارد زیر است:

• اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت حساب شده بر تعهدات برجامی؛

• غنی سازی اورانیوم در سطح حداکثر ۶۷/۳ درصد؛

• استفاده از حداکثر ۶۱۰۴ دستگاه سانتریفیوژ ۱-IR؛

• حفظ حداکثر ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده، و معاوضه مازاد آن با کیک زرد؛

• تبدیل رآکتور آب سنگین اراک به یک رآکتور نوین، ولی بدون خطرات اشاعه‌ای، با حفظ ماهیت آب سنگین آن.

همانگونه که در بخش‌های قبلی تبیین شد، در نتیجه پذیرش این نظارت‌ها و محدودیت‌ها، علاوه بر این که تحریم‌ها رفع و قطعنامه‌های فصل هفتمی شورای امنیت ملل متحد لغو شدند:

• قدرت‌های جهانی برنامه هسته‌ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته و اعمال حقوق هسته‌ای ملت ایران را در چهارچوب معاهدات بین المللی محترم شمردند؛

• برنامه هسته‌ای ایران که با قلب حقایق و به ناحق به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی معرفی شده بود، به موضوعی برای همکاری بین المللی با سایر کشور‌ها در قالب استاندارد‌های بین المللی تبدیل گردید؛

• ایران به عنوان یک قدرت دارای فناوری هسته‌ای و برخوردار از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز، از جمله چرخۀ کامل سوخت و غنی‌سازی، توسط سازمان ملل متحد مورد شناسایی قرار گرفت؛

• همۀ تأسیسات و مراکزهسته‌ای و برنامه غنی‌سازی ایران بدون حتی یک روز توقف یا تعلیق به کار خود ادامه داد؛

• کار تحقیق و توسعه بر روی کلیه سانتریفیوژ‌های کلیدی و پیشرفته ایران از جمله ۴-IR،۵-IR،۶-IR و۸-IR ادامه یافت؛

• تمامی زیرساخت‌های برنامه هسته‌ای ایران حفظ شد، هیچ تأسیسات یا تجهیزاتی به شمول حتی یک سانتریفیوژ، از بین نرفت و تمامی ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها در جای خود باقی ماند.

به رغم همۀ تبلیغات، در زمان کاهش تعهدات هسته‌ای ایران طی دو سال گذشته به وضوح اثبات گردید که چگونه ظرفیت‌های هسته‌ای ایران قبل از اعمال محدودیت‌های برجامی بعضاً حتی در کمتر از یک روز با شرایط بهتر و پیشرفته تراحیا و عملیاتی گردید. ملاحظه مجدد جدول مقایسه شرایط هسته‌ای کشور در سال ۱۳۹۲ و سال ۱۴۰۰نشان می‌دهد که تمام ظرفیت‌ها به سرعت قابل بازیابی است؛ لذا در پی یک توافق احتمالی در وین شرایط ذیل دوباره به صورت موقت و حداکثر برای چهار سال دیگر برقرار خواهد شد:

• غنی‌سازی با ۵۰۶۰ سانتریفیوژ ۱-IR،

• استقرار شش آبشار متشکل از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ ۱-IR در فردو به صورت آماده (دو آبشار در حال چرخش)،

• حفظ بیش از هزار سانتریفیوژ ۲ m-IR در انبار،

• حفظ صد‌ها سانتریفیوژ پیشرفته ۴-IR و ۶-IR در انبار،

• ادامه تولید سانتریفیوژ‌ها و قطعات آن‌ها بر اساس برنامه سازمان انرژی اتمی،

• ادامه ساخت مرکز جدید مونتاژ سانتریفیوژ،

• حفظ ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده و معاوضه حدود ۳۵۰۰ کیلوگرم مازاد با کیک زرد،

• ادامه کار تحقیق و توسعه بر روی کلیه سانتریفیوژ‌های کلیدی و پیشرفته ایران از جمله ۲ m-IR،۴-IR،۵-IR،

۶-IR،۶ s-IR، ۷-IR و۸-IR. البته کاهش تعهدات هسته‌ای طی دو سال گذشته، رشد قابل توجه فناوری هسته‌ای و دانش غنی سازی کشور را نیز به ویژه در غنیسازی در سطوح بالا (۶۰ درصد) به دنبال داشته است،

• ادامه ساخت راکتور نوین آب سنگین اراک با همکاری چین.

توضیحات تکمیلی در لینک زیر

گزارش برجامی وزارت امور خارجه به مجلس