رابطه مشخصی میان تبادل زندانیان ایران و آمریکا و برجام وجود ندارد/ توافق دو ساله محتمل‌ترین حالت است

رویداد۲۴ منابع خبری از احتمال توافق احیای برجام خبر داده‌اند. این خبر در کنار نشانه‌هایی همچون سفر رئیسی به مسکو، اظهارات مذاکره کنندگان مبنی بر پیشرفت در روند مذاکرات، به میان آمدن بحث تبادل زندانیان و سخنان حسین امیرعبداللهیان درباره احتمال مذاکره مستقیم ایران و آمریکا و ... از نکاتی است که گمانه‌زنی درباره به دست آمدن توافق احتمالی تا یک ماه آینده را قوت می‌بخشد. 

سخنگوی وزارت خارجه نیز روند مذاکرات را خوب ارزیابی کرده و می‌گوید که در هر چهار حوزه در وین پیشرفت‌های خوبی داشتیم و در برخی اسناد پرانتز‌ها و اختلاف‌ها کمتر شده است. او اما درباره توافق موقت می‌گوید توافق موقت یا چیز‌های شبیه این هیچگاه در دستورکار ما نبوده است. حالا باید دید تا یک ماه آینده که مهلت پایان مذاکرات است آیا دو طرف به توافقی هرچند موقت دست پیدا خواهند کرد یا خیر.

بیشتربخوانید: در وین پیشرفت‌های خوبی داشتیم/ در برخی اسناد پرانتز‌ها و اختلاف‌ها کمتر شده

رحمان قهرمانپور کارشناس سیاست خارجی آخرین شرایط مذاکرات ایران برای احیای برجام را تحلیل کرده و به رویداد۲۴ می‌گوید: همه اخباری که داریم و به گوش ما می‌رسد، نشان‌دهنده یک توافق نزدیک است، اما در عین حال هیچ چیز هم قطعی نیست زیرا مباحث مورد اختلاف جدی وجود دارد که که حل آن‌ها زمان‌بر خواهد بود و همچنان بر این باورم که احتمال توافق موقت دو ساله یا سه ساله وجود دارد.

وی ادامه داد: با وجود اینکه به لحاظ روشی و پیشبرد مذاکرات، پیشرفت خوبی حاصل شده است، اما همچنان نمی‌توان به صورت قطعی از توافق صحبت کرد. اکنون بحث توافق موقت و دوساله مطرح است که باید ببینیم در نهایت چه اتفاقی رخ می‌دهد و آیا توافق حاصل شده احیای برجام است یا اینکه خیر.

قهرمانپور می‌گوید: مشکلات جدی است و حل آن‌ها زمان‌بر است و در فرصت یک‌ماهه موجود نمی‌توان انتظار حل این مسائل جدی را داشت، از همین رو احتمال توافق موقت دور از ذهن نیست. مسائل مهمی همچون سانتریفیوژها، غنی‌سازی اورانیوم، تضمین آمریکا و... همچنان وجود دارد که نیاز به مذاکره بیشتر و جدی‌تری دارد.

وی ادامه داد: در خصوص توافق موقت، مواضع واحدی نداشتیم؛ هرچند برخی گفتند ایران توافق موقت را نمی‌پذیرد، اما مقامات رسمی این نکته را رد نکرده‌اند، حتی آقای امیر امیرعبدالهیان وزیر خارجه نیز عنوان کرد که به دنبال توافقی پایدار هستیم.

این کارشناس با بیان اینکه دو طرف باید انعطاف به خرج بدهند تا بتوانند به توافق سریع‌تر دست پیدا کنند، یادآور شد: اسم توافق اهمیت چندانی ندارد و چون تا کنون اسمی ندارد، به آن «موقت» می‌گویند. آمریکایی‌ها به آن «توافق کمتر در برابر کمتر» می‌گویند. ممکن است توافق دوساله یا سه ساله و تا پایان دوره بایدن باشد، ما فعلا چیزی نمی‌دانیم و اسم هم اهمیتی ندارد، ولی موقت بودن توافق به معنای یکی دو ماهه بودن آن نیست. چون زمان کم است و مسائل حل نشده کماکان باقی است، بحث موقت بودن توافق را مطرح می‌کنند.

رحمان پور با بیان اینکه بحث تبادل زندانیان موضوع مهمی و مثبتی است و همواره وجود داشته، گفت: بحث تبادل زندانیان در دوره روحانی هم وجود داشت و یک زمانی هم بود که به خوبی در حال پیش رفتن بود، اما به یکباره متوقف شد، این موضوع همیشه مطرح بوده و نمی‌توان رابطه کاملی میان مطرح شدن زندانیان و توافق احتمالی ایجاد کرد. چراکه ایران همیشه حاضر بوده که زندانیان را مبادله کند لذا باید منتظر باشیم، اما این اتفاق و خبر‌ها را نشانه مثبت و خوبی در روند مذاکرات می‌دانم.

این کارشناس می‌گوید وضعیت اقتصادی ایران بعد از توافق بستگی به ماهیت توافق دارد، قاعدتا اگر توافق موقت و گذرا و شکننده باشد، اثر آنچنانی در اقتصاد نخواهد داشت، اما اگر بلندمدت و پایدار باشد می‌تواند تاثیر خوبی در بازار داشته باشد. البته این را هم بگویم که بازار از ماه‌ها قبل خودش را برای سناریو‌های مختلف آماده کرده است و انتظار توافق همواره وجود داشت، حتی در دو سه ماه اخیر دیدیم که خبر‌ها تاثیر چندانی روی بازار نمی‌گذارد، از همین رو معتقدم توافق تاثیراتش بر بازار محدود خواهد بود.