چرا مجوز امنیتی راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران تعلیق شد؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: رابرت مالی نماینده ویژه بایدن در امور ایران به سه رسانه آمریکایی از جمله رویترز، اکسیوس و سی‌ان‌ان گفته «مجوز امنیتی» وی در حال بررسی است و او در این مدت به «مرخصی» خواهد رفت. او ابراز امیدواری کرده که بررسی‌های امنیتی او به زودی و به خوبی تمام شود.

سی‌ان‌ان گفته مالی از روز پنجشنبه به مرخصی بدون حقوق رفته است. بر اساس گزارش این رسانه، مجوز امنیتی مالی اوایل سال میلادی جاری در جریان تحقیقات در مورد نحوه مدیریت اطلاعات طبقه‌بندی شده، به حالت تعلیق در آمده است؛ این یعنی تعلیق مجوز امنیتی و دسترسی‌های او به اطلاعات طبقه‌بندی شده، به دلیل اقدامات اشتباه مالی در نحوه مدیریت این اطلاعات بوده است.

سی‌ان‌ان نوشته مشخص نیست چه چیزی در این بررسی‌ها کشف شده که به طور خاص منجر به تعلیق مجوز رابرت مالی شده است. یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفته در مدت تحقیقات وزارت خارجه، رابرت مالی سرکار بوده، اما به اطلاعات طبقه‌بندی شده دسترسی نداشته است.

دلیل تعلیق مجوز امنیتی رابرت مالی چیست؟

دستور کار رابرت مالی در وزارت خارجه آمریکا از زمان روی کار آمدن بایدن، رسیدگی به مساله ایران و مذاکره برای بازگشت به برجام بوده است. روزنامه «فایننشال تایمز» چاپ لندن اخیرا در گزارشی افشا کرده بود که رابرت مالی اخیرا چندین بار با امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد دیدار کرده است.

قاعدتا، مالی به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهوری آمریکا در امور ایران، به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ای درباره ایران دسترسی داشته و چالش مربوط به مجوز امنیتی او هم باید به همین اطلاعات ارتباط داشته باشد. با وجود آغاز بررسی‌های امنیتی رابرت مالی از ابتدای امسال، برخی رسانه‌های آمریکایی می‌گوید مالی در موضوع پیگیری آزادی چهار زندانی تبعه آمریکا در ایران، نقش برجسته‌ای بازی کرده است. دو منبع به سی‌ان‌ان گفتند که او به طور منظم با خانواده‌های بازداشت‌شدگان در تماس بوده و هفته گذشته هم با آن‌ها صحبت کرده است.

گزارش‌ها حاکی است که مالی اوایل سال جاری با سفیر ایران در سازمان ملل متحد گفت‌وگو‌هایی داشته اما مشخص نیست که آیا این تعاملات قبل از تعلیق مجوز وی بوده یا پس از آن. سی‌ان‌ان در گزارش خود گفته مالی از اقدامات جدی در ارتباط با پرونده هسته‌ای ایران کنار گذاشته شده و دولت بایدن، «برت مک‌گورک» دیگر مقام ارشد شورای امنیت ملی آمریکا را برای این منظور مسئول کرده است.

ظاهرا پیش از این رسانه‌های آمریکایی نسبت به عدم حضور مالی در مذاکرات غیر مستقیم با ایران خبر داده بودند. آسوشیتدپرس گفته از ۱۶ می و در یکی از جلسات توجیهی محرمانه کنگره درباره ایران، عدم حضور مالی مورد توجه رسانه‌های قرار گرفته بود. این رسانه به نقل از مقامات وزارت خارجه آمریکا گفته در آن زمان گفته بودند مالی در «مرخصی شخصی طولانی‌مدت» به سر می‌برد و دلیل غیبت اوبرخی مسائل مرتبط با «سلامتی خانواده» است.

سی‌ان‌ان نوشته دو مقام آمریکایی قبلا به این رسانه گفته بودند که دلیل اینکه رابرت مالی در موضوع ایران حاشیه‌نشین شده، برخی مشکلات شخصی او بوده است. بعد از علنی شدن خبر مرخصی اجباری مالی، «مایکل مک کال» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به بلینکن تا ساعت ۵ بعد از ظهر روز ۱۱ جولای (جمعه ۹ تیر) به وزارت خارجه فرصت داده تا نگرانی‌های مجلس درباره دامنه «اقدامات رابرت مالی» و احتمال «منحرف کردن کنگره و افکار عمومی آمریکا» را رفع کند و درباره «نقض موارد امنیتی»، «سوءرفتار احتمالی»، «اقدامات همه کارکنان مرتبط با رابرت مالی از ژانویه ۲۰۲۱» و «همه اسناد و ارتباطات مرتبط با تعلیق و بازرسی مجوز امنیتی از همان تاریخ» توضیح کامل بدهند.

این نماینده جمهوری‌خواه آمریکایی گفته عات نگرانی آن‌ها از بابت دامنه اقدامات مالی، «مذاکرات غیرمستقیم» اخیر با ایران در ماه می‌سال ۲۰۲۳ (اردیبهشت ماه) و بی‌خبر گذاشتن کنگره در موضوع مذاکره با ایران و نادیده گرفتن اصل شفافیت و پاسخگویی توسط دولت بایدن است.

او گفته از ماه آپریل، کمیته سیاست خارجی مجلس آمریکا بار‌ها از رابرت مالی خواسته برای استماع حضور پیدا کند اما او امتناع کرده و مقامات وزارت خارجه گفته‌اند دلیل عدم حضور او در جلسات استماع هم این بوده که به دلایل شخصی و بیماری یکی از اعضای درجه یک خانواده‌اش به مرخصی رفته است. مک‌کال گفته به خاطر همین همکاران من با او احساس «همدردی» کرده بودند و به هیچ عنوان وزارت خارجه نگفته بود که مجوز‌های امنیتی مالی تعلیق شده و به دلیل «سوءرفتار احتمالی» تحت بازرسی است. وزارت خارجه آمریکا، دست کم در بعد رسانه‌ای هیچ پاسخی به ضرب الاجل مک کال نداده است.

باگ‌های امنیتی راب مالی

به گزارش رویداد۲۴ راب مالی از جمله مقاماتی است که از روز‌های نخست ریاست جمهوری بایدن بر سرکار است. او به دلیل دوستی دیرینه‌ای که با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه داشته و همچنین سابقه‌اش در مذاکره با ایران در پرونده هسته‌ای در دولت‌های کلینتون و اوباما، به سرعت به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران انتخاب شد.

مالی در دوران نوجوانی همکلاسی آنتونی بلینکن در مدرسه‌ای در پاریس و در دوران دانشجویی، هم دوره باراک اوباما در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد بود. او در دولت اوباما به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و دستیار شورای عالی امنیت ملی، در تدوین توافق هسته‌ای با ایران نقش داشت.

به گزارش رسانه‌های آمریکایی، حتی در دوران ریاست جمهوری ترامپ هم مالی به عنوان رئیس گروه بحران بین‌المللی با بسیاری از مقامات ایرانی و فلسطینی که مقامات آمریکایی به ندرت با آن‌ها ارتباط دارند، در ارتباط بوده است.

این اولین بار نیست که رابرت مالی از سمتی کنار گذاشته می‌شود یا کناره‌گیری می‌کند. سال ۲۰۰۸ در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری اوباما، رابرت مالی به خاطر افشای گزارش‌هایی درباره ملاقات او با اعضای گروه فلسطینی حماس که از نظر ایالات متحده و اسرائیل، یک سازمان تروریستی است، از سمت خود به عنوان مشاور سیاست خارجی کناره‌گیری کرد. مالی از آن زمان به بعد در گروه بین‌المللی بحران کار می‌کرد و درباره ارتباطش گفته بود «این تماس‌ها در کار او حیاتی‌اند و مخفی نیستند.»

بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا، نبیل ابو ردینه سخنگوی دولت فلسطین، راب مالی و یاسر عرفات

نشست صلح خاورمیانه در کمپ دیوید در مریلند ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۰

مالی در نهایت به عنوان مقام ارشد در امور خاورمیانه به دولت اوباما پیوست و در کنار «جان کری» وزیر امور خارجه، در مذاکرات هسته‌ای ایران مشارکت داشت. اوباما بعد‌ها مالی را مسئول هماهنگی کمپین ایالات متحده علیه داعش کرد.

رابرت مالی کیست؟

«رابرت مالی» پسر یک روزنامه‌نگار یهودی چپ‌گرا، ضد امپریالیست و ملی‌گرای عرب است. «سیمون مالی» پدر رابرت به اعتقادات به شدت سکولار و ضد صهیونیسم معروف بود. برخی منتقدان مالی از ابتدا مدعی بودند که ممکن است رابرت هم این اعتقادات را از پدرش به ارث برده باشد. سیمون مالی سه نام مختلف داشت و تبعه ۹ کشور مختلف بود و از جمله شهروندی افتخاری فلسطین را داشت.

رابرت مالی به تعامل با گروه‌ها و دولت‌هایی که سال‌ها به عنوان دشمن آمریکا و اسرائیل شناخته می‌شدند، معروف است. او در دوران فعالیتش به عنوان دیپلمات و از جوانی با گروه‌های حماس، حزب‌الله و دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه در تماس بوده است. او فعالیت سیاسی‌اش در کاخ سفید دولت بیل کلینتون به عنوان دستیار اجرایی مشاور امنیت ملی در سال ۱۹۹۶ و سپس دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور عربی-اسرائیلی آغاز کرد.

نیویورک‌تایمز در اولین گزارش خود بعد از انتخاب مالی به عنوان نماینده ویژه بایدن در امور ایران در گزارشی درباره سابقه کاری او گفته بود از نظر منتقدان رابرت مالی در آمریکا، او بیش از حد به قدرت ایالات متحده مشکوک است و بیش از حد با بازیگران خارجی از جمله ایران و فلسطینی‌ها که اختلافات عمیقی با غرب دارند، همدردی می‌کند.

به واسطه همین سابقه کاری، مالی همواره از سوی جریان‌های مخالف جمهوری اسلامی به نزدیکی به ایران متهم شده است. از همان روز‌های نخست، منتقدان دولت بایدن مدعی بودند که حضور مالی در عالی‌رتبه‌ترین سمت مرتبط با ایران، به این معناست که آمریکا به سمت یک توافق جدید با تهران و آشتی با جمهوری اسلامی سوق پیدا خواهد کرد.

هنگامی که خبر انتصاب مالی برای اولین بار در رسانه‌های خبری منتشر شد، «تام کاتن» سناتور جمهوری‌خواه آرکانزاس «رادیکال‌هایی مانند مالی» را محکوم کرد و گفت او «ید طولایی در همدردی با رژیم ایران» و «خصومت با اسرائیل» دارد.

جمهوری‌خواهان و برخی دموکرات‌ها در آمریکا به خاطر اعتقاد رابرت مالی به نقش برجسته اسرائیل در شکست مذاکرات صلح کمپ دیوید، به او بی‌اعتمادند. او در مقاله‌ای در سال ۲۰۰۱، اسرائیل را بابت شکست مذاکرات کمپ دیوید مقصر خوانده بود و برداشت واشنگتن از ریشه معضلات سیاست خارجی و تصورات این کشور درباره عدالت را به چالش کشیده بود.

مالی در سخنرانی در سال ۲۰۰۸، اقدامات آمریکا در خارج از مرزهایش را «مخرب» خوانده و گفته بود رهبران آمریکایی در خوانش داینامیک محلی در جهان دچار مشکل هستند و موازنه قدرت‌های محلی را درست تفسیر نمی‌کنند، از قدرت خود سوءاستفاده می‌کنند، در ارزیابی آغوش سمی‌شان دچار خطا هستند، تقابل را در جهان تقویت می‌کنند و با فرقه‌گرایی و صدور مدل‌های سیاسی، بازی (اشتباه) می‌کنند.

نظر مخالفان جمهوری اسلامی درباره برکناری رابرت مالی

ژانویه ۲۰۲۱ برخی فعالان سیاسی جمهوری‌خواه، زندانیان سابق آمریکا در ایران و مخالفان جمهوری اسلامی کارزاری در مخالفت با انتصاب مالی به عنوان نماینده امور ایران به راه انداختند. در بیانیه‌ای کارزار گفته شده بود که «انتخاب مالی به منزله سیگنالی به ایران از سوی آمریکاست که می‌گوید ما فقط روی احیای برجام تمرکز داریم و کاری با اقدامات مجرمانه و تروریستی ایران در منطقه نداریم.»

به تبع آن، واکنش رسانه‌های عربی و عبری و همچنین فعالان سیاسی مخالف جمهوری اسلامی به خبر مرخصی اجباری رابرت مالی نشان‌دهنده رضایت آن‌ها از این اتفاق است. با قوت گرفتن احتمال رسیدن ایران و آمریکا به توافق موقت، اسرائیلی‌ها به تکاپو افتاده‌اند.

مخالفت علنی اسرائیل سبب شد مقامات آمریکایی هرگونه توافق با ایران را تکذیب کنند. بلینکن با وجود شایعات بسیار موثق درباره احتمال رسیدن تهران و واشنگتن به یک توافق، روز پنجشنبه اعلام کرد هیچ توافقی در حال حاضر در دستور کار نیست هرچند ما به یافتن راه‌های دیپلماتیک علاقه‌مندیم.

در جریان اعتراضات سراسری در ایران، معترضان به جرم مسامحه آمریکا با جمهوری اسلامی، علیه رابرت مالی دیوارنویسی می‌کردند. در همان دوران مسیح علینژاد از فعالان مخالف جمهوری اسلامی کارزاری برای اخراج رابرت مالی به راه انداخت و از دولت آمریکا خواست به خاطر بی‌توجهی مالی به خواسته میلیون‌ها معترض ایرانی و ادامه مذاکره با جمهوری اسلامی برای احیای توافق هسته‌ای، او را اخراج کنند.

شبکه من‌وتو راب مالی را «مهره برجامی آمریکا» خوانده و از برکناری او از صحنه دیپلماسی خبر داده است. خبرگزاری عربستانی «عرب‌نیوز»، رابرت مالی را «معمار برجام بی‌فرجام» خوانده است. رسانه «آی۲۴» اسرائیل گفته با اینکه آمریکا بار‌ها گفته گزینه احیای برجام دیگر روی میز نیست، اما راب مالی همچنان برای این هدف تلاش می‌کرده و در هفته‌های اخیر هم مذاکرات بین ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها را فعالانه پیگیری کرده است.

«تایمز آف اسرائیل» گفته مشخص نیست علت تعلیق مجوز مالی چیست، اما مالی به عنوان نماینده ویژه علاقه زیادی به ارتباط با شخصیت‌های جنجالی دارد و اخیرا هم دیداری با «امیرسعید ایروانی» نماینده ایران در سازمان ملل داشته است.

نشریه «یهودپرس» در گزارشی نوشته سال ۲۰۰۸ رابرت مالی به خاطر یک نشست با اعضای حماس از کمپین انتخاباتی اوباما کنار گذاشته شد، اما بعدا در شورای امنیت ملی دولت اوباما مشغول به کار شد. این نشریه از رابرت مالی بابت ابراز تاسف نسبت به ترور محسن فخری‌زاده چهره موشکی ایرانی در سال ۲۰۲۰ انتقاد کرده است.