نفوذ رکود به عمق بازار سرمایه

رویداد۲۴ دنیای‌اقتصاد نوشت: شاخص‌کل بورس تهران آخرین روز معاملاتی هفته را با رشد اندکی به پایان رساند. با وجود آنکه شاخص‌کل در ساعات ابتدایی معاملات در حال اوج گیری بود، با کشیده‌شدن ترمز حرکت صعودی، نماگر اصلی بازار در محدوده ۲میلیون و ۱۲۷هزار واحد تثبیت شد. نگاهی به تحولات ۲۱روز اخیر نشان می‌دهد که با وجود عقب‌نشینی دولتی‌ها از سیاست ارزی نادرست و حذف دلار ترجیحی، بازار با محرک جدیدی همراه شد، به‌طوری‌که شاخص‌کل، از کانال یک‌میلیون و ۹۰۰هزار واحد بالا آمده و به کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحد رسیده است.

به‌نظر می‌رسد، با رشد قابل‌توجه بورس تهران، هیجان بازار تا حدودی تخلیه شده و دوباره با افت شدید ارزش معاملات بازار سهام وارد فاز رکودی شده‌است. هرچند شایعات درخصوص تحولات منطقه‌ای به هیجان منفی بازار کمک‌کرده و هیجان منفی را به بازار تحمیل کرده‌است، اما به‌نظر می‌رسد بازار پس از حرکات صعودی نیاز به اصلاح داشته و دست به‌دست‌شدن سهام میان سرمایه‌گذاران می‌تواند منجر به تحرکات جدیدتری در شاخص‌کل شود. از طرفی با مفروضات فعلی نمی‌توان از بازار انتظار رشد شارپی داشت، لذا احتمال قله زنی شاخص‌کل بسیار پایین بوده و رفتار رنج گونه بازار طبیعی است. بورس تهران مطابق داده‌های تاریخی برای ثبت رکورد‌های جدید نیاز به محرک قوی به‌نام دلار خواهد داشت.

تداوم روز‌های سبز در بازار جهانی

نگاهی به بازار‌های جهانی و روند قیمتی کامودیتی‌ها نشان می‌دهد که همچنان قیمت محصولات پالایشی و پتروشیمی، رکورد‌های جدیدی را به‌ثبت می‌رساند. به‌نظر می‌رسد محرک اصلی تحرکات مثبت در بازار جهانی، قیمت نفت باشد. بهای هر بشکه نفت‌خام طی روز سه‌شنبه با عبور از ۹۰دلار به ۹۱دلار رسید. رشد قیمت نفت و در پی آن رشد قیمت فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی سبب شده‌است تا برخی از صنایع دلاری از ابتدای شهریور روز‌های سبزی را تجربه کنند، به‌طوری‌که شاخص فرآورده‌های نفتی با رشد ۳۰درصدی همراه شد. هرچند داده‌های قیمت مصرف‌کننده که قرار است روز چهارشنبه منتشر شود، می‌تواند تعیین کننده مسیر فدرال‌رزرو برای افزایش نرخ بهره باشد، با این‌وجود انتظار می‌رود، در نشست بعدی فدرال‌رزرو نرخ بهره بدون تغییر باقی‌بماند. هرچند دیدگاه‌ها درخصوص افزایش نرخ‌های بهره کاملا متفاوت است. نگاهی به قیمت فلزات اساسی در بازار‌های جهانی نیز نشان می‌دهد که بهای هر تن آلومینیوم به ۲هزار و ۱۸۳دلار کاهش یافت. همچنین بهای هر‌تن مس، با افت ۷۸دلاری به ۸هزار و ۲۴۲دلار رسید. قیمت روی نیز به ۲هزار و ۴۴۳دلار رسید. با وجود آنکه بهای فلزات غیر‌آهنی با افت همراه شدند، اما نرخ هر‌تن بیلت CIS با رشد ۱۰دلاری به ۴۵۰دلار به ازای هر‌تن رسیده است. قیمت بیلت ایران نیز در محدوده ۴۶۵دلار است.

افت ارزش معاملات به زیر ۴هزار‌میلیارد

با توجه به رشد خوب بازار، انتظار می‌رفت بورس تهران با اصلاح اندکی همراه شود. نگاهی به روند ارزش معاملات نیز نشان می‌دهد بازار دوباره از فاز‌رونق خارج شده‌است. ارزش معاملات خرد طی روز معاملاتی سه‌شنبه به ۳هزار و ۶۳۲میلیارد تومان رسید. ۲روز متوالی است که ارزش معاملات خرد بازار سهام به زیر ۴هزار میلیارد‌تومان کاهش یافته و این در حالی است که ارزش معاملات حدود ۱۱ روز متوالی بالای ۴هزار میلیارد‌تومان تثبیت‌شده و بازار تقریبا گارد صعودی داشت. همچنین بازار طی روز‌های اخیر با خروج قابل‌توجهی از سرمایه حقیقی همراه بود، به‌طوری‌که آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، بازار سهام شاهد خروج ۲۱۸میلیارد‌تومانی حقیقی‌ها بود. نگاهی به میزان حجم و ارزش معاملات صندوق‌ها نیز نشان می‌دهد که استقبال از صندوق‌های بورسی افزایش یافته‌است، به‌طوری‌که بیشترین حجم و ارزش معاملات طی روز معاملاتی گذشته به صندوق‌های ETF اختصاص داشت. صندوق‌های قابل‌معامله بورسی در روز گذشته شاهد ورود ۹۳میلیارد‌تومان سرمایه حقیقی بودند.

بازار مشتقه به رکود بازگشت

بازار اختیار معامله نیز پس از کشیده‌شدن ترمز بازار، به رکود بازگشت، به‌طوری‌که ارزش معاملات این بازار با افت قابل‌توجهی همراه شد. قراردادی که بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌است، نماد «ضخود۸۰۱۸» است که پرمیوم این قرارداد رشد ۵درصدی را طی روز معاملاتی گذشته تجربه کرد. همچنین پرمیوم قرارداد «ضخود۷۰۹۳» نیز رشد حدود ۱۰درصدی را به‌ثبت رسانده است. فاز‌اصلاحی بورس تهران، سبب شده‌است تا قرارداد‌های اختیار معامله، دیگر افت و خیز‌های شدید قبل را تجربه نکرده و دچار کم رمقی شود.

آینده بازار 

پس از حذف ارز ترجیحی از محصولات شرکت‌های بزرگ بورسی، بخشی از صنایع که از مابه‌التفاوت نرخ ترجیحی دلار و نرخ مرکز مبادله نفع می‌برند، رشد قیمتی خوبی را در سهام خود تجربه کردند، اما حذف ارز ترجیحی برخی از صنایع که ضرورت بیش تری برای مصرف عموم دارد، احتمالا با تاخیر همراه خواهد بود، لذا هرگونه تغییر نرخ تسعیر ارز و انتقال دلار تخصیص‌یافته به صنایع‌ریالی از سامانه نیما به مرکز مبادله، می‌تواند محرک مثبتی در جهت روند صعودی نماگر اصلی بازار باشد.

اگر دلار موثر بر شرکت‌ها، تا پایان سال به‌طور میانگین در محدوده ۴۰هزار‌تومان باشد، بازار در محدوده‌های فعلی ارزندگی لازم را دارد، لذا پس از پایان اصلاح قیمتی، بازار سهام می‌تواند روز‌های بهتری را تجربه کند، اما نمی‌توان از بورس تهران انتظار رشد شارپی داشت، چراکه با توجه به توافق‌های غیر‌رسمی ایران و غرب، احتمال آنکه دلار با رشد عجیب و غریبی همراه شود، بسیار پایین است، لذا در این شرایط سر و سامان‌دادن به بازار ارز و حرکت به‌سوی تک نرخی‌شدن می‌تواند موجب شود تا اعتماد و شفافیت به بازار بازگشته و بورس تهران نوسانات مثبت خوبی را تجربه کند، اما رشد شاخص‌کل برای ثبت قله و رکورد‌های جدید در گرو رشد نرخ دلار خواهدبود.