دست‌کم گرفتن ایران و روسیه؛ اشتباه استراتژیک اوباما در بحران سوریه

رویداد۲۴- سیاست اوباما در سوریه شکست خورد چراکه نتوانست تحریک شدن ایران و روسیه برای مداخله در مسئله سوریه را پیش‌بینی کند.  

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از گلوبالیست، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا مدت‌ها است که به دلیل ناکامی در مداخله جدی علیه رژیم اسد از سوی نخبگان امنیت ملی و رسانه‌های ایالات‌متحده مورد انتقاد قرار می‌گیرد.

اما اشتباه استراتژیک واقعی این نبود که او یک جنگ دیگر در سوریه به راه نینداخت، بلکه این بود که او ابتدای به ساکن تصمیم گرفت با بلندپروازی‌های متحدان سنی آمریکا برای ایجاد و مسلح کردن نیروهای مخالف در سوریه به‌منظور سرنگونی رژیم اسد همراه شود.

حال یک مقام سابق دولت اوباما که از بحث‌های داخلی در مورد سیاست آمریکا در قبال سوریه آگاه است، به‌شرط برده نشدن نامش جنبه دیگری از چرایی و چگونگی اتخاذ این تصمیم شوم توضیح می‌دهد.

این مقام سابق فاش کرد که وقتی اوباما برای نخستین بار دست به حمایت از نیروهای مسلح مخالف اسد زد، نتوانسته بود خطر مداخله مستقیم ایران و روسیه برای حمایت از رژیم سوریه در پاسخ به مخالفانی که از بیرون تجهیز می‌شدند را پیش‌بینی کند.

او نتوانست چنین پیش‌بینی داشته باشد چراکه مشاورانش هم نتوانسته بودند چنین احتمالی را مدنظر قرار دهند.

داستان این ناکامی سیاسی پس از مقاومت نظامی در مقابل رژیم اسد در بهار و تابستان سال 2011 آغاز شد.

بر اساس گفته‌های این مقام سابق، در اوت 2011 مقامات امنیت ملی اوباما را ترغیب کردند که خواستار کناره‌گیری اسد از قدرت شود.

اوباما طی بیانیه‌ای اعلام کرد که اسد باید از قدرت کناره‌گیری کند اما به‌طور خصوصی تأکید کرد که هیچ قصدی برای اقدام در این زمینه ندارد. این مقام سابق گفت: «او این خواسته را یک پیشنهاد ساده می‌دید، نه یک سیاست سرسختانه.»

اما خیلی زود یک مسئله بزرگ‌تر برای سیاست دولت پیش آمد: چطور نسبت به فشارهای ترکیه، عربستان و قطر برای تعهد آمریکا به کمک به سرنگونی اسد پاسخ دهد.

در سپتامبر 2011 سعودی‌ها و ترک‌ها نه‌تنها از آمریکا می‌خواستند که مخالفان را مسلح کند، بلکه خواستار تأمین موشک‌های ضدهوایی و ضدتانک از سوی ایالات‌متحده شدند.

ترکیه حتی پیشنهاد اعزام نیرو به سوریه برای سرنگونی اسد را مطرح کرد اما تنها به شرطی که آمریکا و ناتو با ایجاد منطقه پرواز ممنوع برای حمایت از آن‌ها موافقت کند.

اما اوباما با مسلح کردن تروریست‌ها در سوریه مخالف بود و با تأمین این‌گونه تسلیحات سنگین از سوی دشمنان سنی اسد نیز مخالفت کرد. این مقام سابق گفت: «او بیش از تأمین سلاح‌های کوچک، تمایلی به انجام اقدامات بیشتر نداشت.»

ظاهراً دیوید پترائوس، رئیس وقت سیا برای کاهش نارضایتی متحدان سنی برنامه‌ای برای انتقال تسلیحات سبک از ذخایر دولت لیبی در بنغازی به ترکیه ارائه کرد که از سوی اوباما تصویب شد. 

به گفته این مقام سابق، چنین اقدامی به‌شدت محرمانه بود اما مقامات دخیل در امور خاورمیانه به‌طور شفاهی از این برنامه آگاه شده بودند.

ترکیب این دو تصمیم سیاسی اوباما را متعهد به سرنگونی مسلحانه رژیم اسد کرد- ولو با تردید.

این مقام سابق خونسردی هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه و درک چولت، یک مقام سابق پنتاگون در مورد اینکه مشاوران اوباما باور داشتند سرنگونی اسد اجتناب‌ناپذیر است را تأیید کرد.

به گفته چولت برخی از این مشاوران باور داشتند که اسد فاقد «زیرکی و شکیبایی» لازم برای ماندن در قدرت است.

بر اساس اظهارات این مقام سابق، مهم‌تر اینکه وقتی اوباما در سپتامبر 2011 در حال اتخاذ تصمیمات مهم در مورد سوریه بود، هیچ‌کس در تیم امنیت ملی او به وی هشدار نداد که ایران دارای چنان منفعت امنیت ملی مهمی در حفظ رژیم اسد در قدرت است که می‌تواند ایرانیان را وارد این جنگ کند.

مشاوران اوباما فرض را بر این گذاشته بودند که نه ایران و نه روسیه هیچ اقدامی جز کمک‌های رمزی به حفظ اسد در قدرت نمی‌کنند، بنابراین هیچ خطری در مورد شکل‌گیری یک جنگ خون‌بار بی‌پایان فرقه‌ای وجود ندارد.

این مقام سابق گفت: «هم‌ حزب‌الله و هم ایران سروصداهایی داشتند مبنی بر اینکه از شکل رسیدگی اسد به این بحران ناراضی هستند، و حتی حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله علناً گفت که اسد باید رویکردی نرم‌تر اتخاذ کند. بنابراین این باور وجود داشت که ایران برای نجات اسد دست به مداخله نظامی نخواهد زد.»

بااین‌حال ایران سوریه و لبنان را جزو محورهای مقاومت برای مقابله با حملات احتمالی اسرائیل می‌دانست. این مقام سابق گفت: «سوریه عمیقاً جزو امنیت ایران و حزب‌الله محسوب شده است اما مشاوران اوباما هیچ تصوری از منفعت امنیت ملی برجسته ایران در ممانعت از سرنگونی اسد نداشتند.»

این اشتباه بزرگ زمانی آشکار شد که جنگ دیگر آغاز شده بود.