استعفای ظریف، برکناری همتی و نمادهایی که از دولت گرفته شد
رویداد ۲۴| روح انگیز درّی: محمدجواد ظریف بالاخره بعد از ۹ ماه از دولت مسعود پزشکیان کنار رفت. تنها چند ساعت بعد از این که مجلس دوازدهم با رای عدم اعتماد به عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و امور دارایی او را برکنار کرد.
در متن منتشر شده توسط ظریف تاکید بر مساله «توصیه رییس قوه قضاییه برای کنار رفتن در جهت ممانعت از فشار بیشتر بر دولت» بود. با این وجود منتقدان حضور ظریف در دولت تاکید دارند که این مساله «برکناری» بوده است نه استعفا.
محمدجواد ظریف در نخستین روزهای کاندیداتوری مسعود پزشکیان برای حمایت از او به میدان آمد. حمایت او در جلب مشارکت و اعتماد بخشهایی از آراء خاکستری که در دودلی و بلاتکلیفی برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات به سر میبردند، تاثیر بسیار مهمی داشت. ظریف نماد «رای مردم» و «اعتماد به حضور دوباره پای صندوق رای» بود. بخشی از کسانی که نام مسعود پزشکیان را بر روی برگههای رای انتخابات تیر ۱۴۰۳ نوشتند معتقد بودند تضمین ظریف برای یک کاندیدا به معنی رویکردهای مشخص دولت او در عرصه سیاست خارجی خواهد بود. شاید حتی در پس ذهن بسیاری از رای دهندگان این سناریو مطرح بود که حاکمیت با تصمیم برای تغییر دست به فرمان در زمینه سیاست خارجی عرصه را برای حضور کاندیداهایی متفاوت از دوره قبل باز گذاشته است.
حالا، اما دولت پزشکیان «نماد رای مردم» را از دست داده است. محمد جواد ظریف مشخصا با فشار جبهه پایداری، اعضا حلقه سعید جلیلی و چهرهها و گعدههای پیدا و پنهان در بخشهای مختلف از دولت کنار رفت. این موضوع قبل از هرچیز نشان میدهد دولت پزشکیان شش ماه بعد از شروع به کار قافیه مهمی از خود را در مقابل تندروها باخته است.
با مرور اظهارات و روحیات مسعود پزشکیان و عبدالناصر همتی در جلسه استیضاح نیز به نظر میرسد مشخصا دولت قبل از جلسه استیضاح رفتن همتی از دولت را حتمی دانست. نه پزشکیان دفاع خاصی از همتی کرد و نه خود همتی توانست اندکی فضای مجلس را تحت کنترل بگیرد.
واقعیت امر این است که همتی شانس بسیار کمی برای ادامه حضور در وزارت اقتصاد داشت. هم پیگیری جریان پایداری و نیروهای سعید جلیلی و هم رویکرد قالیباف و طیف او در مجلس به شکلی نبود که همتی بتواند از زیر تیغ این استیضاح به در برود. علاوه بر این که رویکرد کلی نمایندگان مجلس نیز روشن بود. روندی تکراری ناشی از فرم فعالیت مجلس شورای اسلامی که نمایندگان را برای پاسخگویی در مقابل وکلای خود بعضا به سمت استیضاح و برکناری نمایشی میبرد.
در نهایت، اما بازنده مجادله اخیر دولت بود؛ یک وزیر که نماد حذف رانت بود را از دست داد و معاونی که نماد اعتماد مردم برای رای به او نیز در نهایت کنار رفت یا کنار گذاشته شد.
فرم کنار رفتن ظریف از معاونت راهبردی ریاست جمهوری بر اساس متن منتشر شده توسط او نیز قابل توجه است. مساله نه توسط ریاست قوه مجریه که توسط رییس دستگاه قضا به وی پیشنهاد شده است!
نکته مهم دیگر ملامتی است که برخی ناظران نسبت به پزشکیان در ارتباط با وفاق با محمدباقر قالیباف ابراز میکنند. قالیباف مشخصا هم در ماجرای استیضاح عبدالناصر همتی و هم موضوع اصلاح قانون برای تداوم حضور ظریف در دولت در نهایت انفعال ظاهر شد و هیچ رویکردی در جهت این که ائتلافی با دولت دارد و سهم این ائتلاف را هم همان ابتدای کار گرفته، از خود نشان داد.
قالیباف در نخستین و تنها نشست خبری که در آذرماه سال جاری داشت در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر مساله ظریف و وفاق با دولت و رای منفی او به فوریت لایحه ارسالی دولت برای اصلاح قانون نحوه انتصاب افراد در مشاغل حساس با پوزخند گفت که «وفاقی که با یک رای منفی خراب شود همان بهتر که نباشد»
البته آقای قالیباف در زمان ادای این جمله با توجه به سهامی که در بخش وزرا و معاونین و مشاورین از دولت گرفته بود بدون شک دغدغهای در ارتباط با وفاق نداشت و از این جهت مشخصا ایشان بهره برداری خود را از تنش بین دولت و نیروهای مخالف دولت کرد و بعد هم با لبخند کنار سفره نشست. البته چرخ روزگار یا چرخونه بی بدیل سیاست، بیش از اینها چرخ میخورد و دور نیست روزی که ریاست مجلس هم گذارش دوباره به دوستان جبهه پایداری و رفقای سعید جلیلی میافتد.
جلیلی رای نیاورد خیلی بهش فشار اومد