گام نمادین یا اقدام عملی؟ چرا بهرسمیت شناختن فلسطین ارزش سیاسی دارد؟
رویداد۲۴| پس از دههها جنگ و اشغال، بریتانیا، کانادا و استرالیا رسماً کشور فلسطین را به رسمیت شناختند. این اقدام نمادین، هم نشانهای از فشارهای داخلی و بینالمللی بر غرب است و هم فرصتی برای تقویت مشروعیت فلسطین در سطح جهانی.
بهرسمیت شناختن کشور فلسطین توسط چند کشور غربی در هفتههای اخیر، موجی از واکنشها را در سطح جهانی برانگیخته است. نخستوزیران بریتانیا، کانادا و استرالیا روز ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کردند که فلسطین را به رسمیت میشناسند و انتظار میرود فرانسه و چند کشور اروپایی دیگر نیز در روزهای آینده اقدام مشابهی انجام دهند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، اما امروز دوشنبه مدعی شد که به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطین از سوی هم پیمانان آمریکا نمایشی است.
رسمیت روی کاغذ چه سودی دارد؟
این تصمیم در حالی اتخاذ شد که حملات اسرائیل به غزه ادامه دارد و صدها فلسطینی جان خود را از دست دادهاند.
تحلیلگران، اما هشدار میدهند که این اقدام، در وضعیت فعلی، بیشتر جنبه نمادین دارد و قادر نیست شرایط مادی فلسطینیها را بهبود بخشد. احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی، مینویسد: «به رسمیت شناختن فلسطین روی کاغذ اثر عملی ندارد؛ گسترش شهرکهای یهودینشین و تصویب طرح E۱، عملاً امکان تشکیل کشور فلسطینی را محدود کرده است.»
با این حال، اهمیت این اقدام در بعد سیاسی و حقوقی غیرقابل انکار است. تابناک و کارشناسان الجزیره تأکید میکنند که شناسایی فلسطین توسط کشورهای غربی، مشروعیت مبارزه فلسطینیها علیه اشغالگری اسرائیل را تقویت کرده و ادعای اسرائیل درباره یکپارچگی اورشلیم را زیر سوال میبرد. به رسمیت شناختن رسمی دولت فلسطین همچنین فشار بر آمریکا و اسرائیل برای پذیرش راهحل دو کشوری و احتمال عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل را افزایش میدهد.
جنبش حماس نیز با استقبال از این اقدامات تأکید کرده است که باید گامهای عملی مانند توقف فوری جنگ و مقابله با شهرکسازی در کرانه باختری همراه این شناساییها باشد. اما کارشناسان مستقل، مانند «کریس اوسیک» و «محمد المسری»، معتقدند بدون اعمال فشارهای ملموس، تحریمها و محدودیتهای عملی، این اقدام صرفاً نمایشی خواهد بود و تغییر واقعی در وضعیت فلسطینیها ایجاد نخواهد کرد.
اقدامی نمادین، اما مهم
تاریخ نیز نشان میدهد که حتی اقدامات نمادین میتواند پیامهای مهمی داشته باشد. به گفته عمرو موسی، دبیرکل سابق اتحادیه عرب، بهرسمیت شناختن فلسطین توسط بریتانیا بهویژه اهمیت دارد، زیرا این کشور صادرکننده اعلامیه بالفور بود و نقش تاریخی در سلب مالکیت فلسطینیها دارد. این اقدام، علاوه بر تأیید حقوق فلسطینیها، به نوعی تذکر تاریخی به غرب درباره مسئولیتش در بحران فلسطین است.
با وجود این نمادگرایی تاریخی، مسئله اصلی همچنان پابرجاست: اشغال سرزمینهای فلسطینی و گسترش شهرکهای اسرائیلی در کرانه باختری و بیتالمقدس شرقی، عملاً امکان تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی را به حداقل رسانده است. اکونومیست مینویسد: «کشور فلسطینی روی زمین تقریباً غیرقابل شناسایی است؛ شهرکسازی و حملات اسرائیل، عملاً امکان برپایی یک دولت مستقل را از بین برده است.»
در این میان، فشار بینالمللی بر اسرائیل افزایش یافته و اتحادیه اروپا در حال بررسی اعمال تحریمهای اقتصادی و فرهنگی است. تحلیلگران معتقدند که بهرسمیت شناختن فلسطین تنها زمانی میتواند تأثیر واقعی داشته باشد که با اقداماتی مانند تحریمهای تسلیحاتی، قطع روابط دیپلماتیک و محاکمه جنایتکاران جنگی همراه شود.
در نهایت، بهرسمیت شناختن فلسطین توسط کشورهای غربی، اگرچه گامی نمادین و تاریخی است، اما بدون اقدامات عملی و تغییر وضعیت اشغالگری اسرائیل، نمیتواند زندگی روزمره فلسطینیها را بهبود بخشد. این اقدام، بیش از هر چیز، نمایانگر فشارهای داخلی و بینالمللی بر رهبران غربی برای پاسخگویی به حقوق فلسطینیها و بازگرداندن بخشی از عدالت تاریخی است.
