دیک چنی؛ مردی با کت و شلوار ساده که جعبه پاندورا را در خاورمیانه برای همیشه باز کرد
رویداد۲۴ | دیک چینی که روز سهشنبه در سن ۸۴ سالگی درگذشت، نماد یک بازیگر محافظهکار، سختگیر، بیزرق و برق و بهطرز خشنی موثر شناخته میشد.
او عینکهایی با فریم سیمی میزد، کت و شلوارهای او همیشه تیره بود و با کراواتهای راهراه بیزرق و برق میپوشید. تنها یک ساعت رولکس طلایی روی مچ دستش داشت که نماد جایگاه برجسته او در دهه ۸۰ بود.
با این حال، در مقایسه با کت و شلوارهای باریک و مد روز جیدی ونس یا دستمالجیبیهای پیت هیگسث، دیک چینی به اندازه یک حسابدار معمولی هم خود را به نمایش نمیگذاشت. این تصویر همیشگی مردی علوم سیاسی خوانده بود که به نظر میرسید از بدو تولد قرار است در واشنگتن کار کند. سبک او باعث شده بود منتقدان چینی را بهعنوان گرگی در پوستین یک کت بیزرق و برق ببینند.
در دهه ۳۰ زندگیاش، دیک چینی جوان، که به سرعت در ردههای جمهوریخواهان بالا رفته بود، رئیس ستاد جرالد فورد شد. در میانههای عمرش، وقتی که وزیر دفاع جورج بوش پدر بود، مدل موی خاصی داشت که بسیاری آن را «دونات قدرت» مینامیدند.
این مدل مو به مردی تعلق داشت که سرنوشت خود را پذیرفته بود و علاقهای به درگیری با پوچیهای ظاهری نداشت. تا سال ۱۹۷۵، وقتی که بهعنوان رئیس ستاد رئیسجمهور جرالد فورد منصوب شد، سبک شخصی چنی بهطور کامل شکل گرفته بود.
چنی هیچگاه در کاخ سفید نماند. او بهعنوان معاون رئیسجمهور به جورج بوش خدمت کرد. پس از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، منتقدان چنی او را ماکیاولی می خواندند که از پشت پرده، خِرَد کاخ سفید را هدایت میکند.
چنی که چهرهاش همواره یک لبخند نامتقارن داشت، این تصور را تقویت میکرد که او همیشه در حال نقشه کشیدن است.
چنین تصویری از چنی تا حدی مبهم و غیرقابل درک بود که نزدیک به یک دهه بعد از ترک کاخ سفید، فیلم سینمایی Vice تلاش کرد تا دنیای درونی مردی را بررسی کند که بسیاری او را قدرتمندترین معاون رئیسجمهور تاریخ میدانند. در این فیلم، کریستین بیل با کله طاس، شکم برجسته و عینک، نقش چنی را ایفا میکند. این تنها بیوگرافی هالیوودی است که برای یک معاون رئیسجمهور ساخته شده است.
چنی با توافق هسته ای ایران مخالف بود و آن را «جنون» خوانده بود. چنی معتقد بود توافق با ایران امکان یک حمله هستهای به خاک ایالات متحده را فراهم کرده است. او مدعی بود «هیچ کشوری در تاریخ نمیشناسم که موافقت کرده باشد که راههای نابودی خود را در دستان یک کشور دیگر قرار دهد، بهویژه کشوری که دشمن آن باشد.»
چنی، سیاست مداری که برجام را دیوانگی خواند
چنی سال ۲۰۰۷ در روزهای پایانی دولت جرج بوش و در حالی که آمریکا هنوز در منجلاب عراق بود معتقد بود نباید تمرکز را از روی ایران برداشت. او به عنوان معاون رئیسجمهور، که خواهان افزایش تهدید اقدام نظامی علیه ایران بود هرچند طرح او با مخالفت وزیر امور خارجه وقت، کاندولیزا رایس، و وزیر دفاع وقت، رابرت گیتس، مواجه شد.
در آن زمان چنی معتقد بود هیچ اعتمادی به جانشینان بالقوه بوش و خودش در کاخ سفید، چه جمهوریخواه و چه دموکرات، برای برخورد قاطع با ایران وجود ندارد. او ایران را مانع صلح خاورمیانه می دانست؛ نظری که تا آخر عمر تغییر نکرد.
مردی که جعبه پاندورا در خاورمیانه باز کرد
او یکی از سرسختترین و برجستهترین حامیان تغییر رژیم در عراق بود – شاید تاریکترین و ماندگارترین میراث او همین حمله به عراق باشد.
چینی در آگوست ۲۰۰۲ در کنفرانس سالانه "Veterans of Foreign Wars" بهصراحت گفت: «بدون هیچ شکی، صدام حسین اکنون سلاحهای کشتار جمعی دارد. بدون هیچ شکی، او در حال انباشت آنها برای استفاده علیه دوستان، متحدان و علیه ما است. »
اما حقیقت این بود که رئیسجمهور عراق هیچ سلاح کشتار جمعی نداشت. ادعای چنی بهانهای برای جنگ و سپس اشغال پرهزینه، ناموفق و سنگینی شد که جعبه پاندورای خونریزی، ترور واستبداد را در خاورمیانه گشود. جعبه ای که هنوز باز است.
اشتباهات پس از ۹/۱۱ که چنی در آنها نقش داشت، به ظهور داعش، بیثباتی مداوم در خاورمیانه، بحران مهاجرت و بار سنگین بدهی (۳۸ تریلیون دلار و در حال افزایش) بر اقتصاد ایالات متحده منجر شد.
