معرفی فیلم صددام همزمان با اکران آنلاین | بازگشت رضا عطاران با بدل صدام حسین
رویداد۲۴ | فیلم سینمایی «صددام» تازهترین اثر پدرام پورامیری از سهشنبه ۲۰ آبان در شبکه نمایش خانگی فیلمنت اکران آنلاین خود را آغاز کرده است. این فیلم، که با بازی رضا عطاران در نقش بدل صدام حسین توجه زیادی را جلب کرده، نخستین تجربه کارگردانی مستقل پورامیری و نخستین فیلم کمدی در کارنامه اوست.
پورامیری پیش از این در کنار حسین امیریدوماری با فیلمهایی، چون جاندار، شنای پروانه و نسبت خونی شناخته میشد و سه بار نامزد دریافت سیمرغ بلورین از جشنواره فجر شده بود. صددام، اما مسیر متفاوتی را در پیش گرفته و با نگاهی طنزآمیز به یکی از چهرههای منفور تاریخ معاصر، تلاش کرده ترکیبی از فانتزی، سیاست و کمدی موقعیت را ارائه دهد.
فیلم با تهیهکنندگی مجتبی رشوند و با موسیقی سروش انتظامی (فرزند مجید انتظامی) ساخته شده و از همان آغاز اکران آنلاین، بحثبرانگیز بوده است؛ چرا که برخی آن را تلاشی تازه در بازنمایی طنز سیاسی دانستهاند و گروهی دیگر، نمونهای از تکرار کلیشههای رایج در کمدی ایرانی.
خلاصه داستان فیلم سینمایی صددام
در خلاصه رسمی فیلم آمده است: «صددام داستان مردی است که به دلیل شباهت با صدام حسین، به عنوان بدل او انتخاب میشود تا عملیاتی را در تهران اجرا کند.»
قهرمان فیلم صلاح شریف (با بازی رضا عطاران) مردی ساده و بیگناه است که در دهه پنجاه برای کار به عراق میرود، اما به دلیل شباهت ظاهری با صدام حسین، گرفتار سرنوشت عجیبی میشود. او ناخواسته بدل دیکتاتور میشود و درگیر مأموریتی خطرناک در ایران. در این مسیر، زنی به نام ثریا سرور (با بازی پریناز ایزدیار) نیز همراه اوست و بین این دو رابطهای عاطفی شکل میگیرد.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی فیلم سینمایی خانه پدری| فیلم جنجالی دو دهه اخیر سینمای ایران
فیلم در ظاهر با موقعیتهای طنز پیش میرود، اما در بطن خود روایتی از انسانی را دارد که از ترس و عشق، از هویت خودش فاصله گرفته است. تضاد میان ظاهر دیکتاتور و باطن عاشقپیشه شخصیت اصلی، میتوانست به یکی از جذابترین درامهای فانتزی تبدیل شود، اما فیلم بهجای پرداخت عمیق به این دوگانگی، بیشتر بر شوخیهای ظاهری و موقعیتهای فانتزی تکیه میکند.
بازیگران و عوامل فیلم صددام
در صددام چهرههای شناختهشدهای حضور دارند؛ از جمله رضا عطاران، پریناز ایزدیار، آزاده صمدی، عباس جمشیدیفر، امیراحمد قزوینی و سیاوش چراغیپور.
عطاران در نقش بدل صدام، محور اصلی داستان است و تقریباً همه بار فیلم بر دوش اوست. بازی او ترکیبی از طنز آشنا و بداههپردازیهای شخصی است؛ همان جنس بازی شیرین و مخاطبپسندی که در فیلمهایی، چون دهلیز و نهنگ عنبر دیده بودیم. با این حال، منتقدان معتقدند که فیلم بیش از اندازه بر «شخصیت عطاران» تکیه کرده و فیلمنامه را در سایه حضور او قرار داده است.
پریناز ایزدیار برای نخستین بار در قالب نقشی طنز ظاهر شده و تلاش کرده از قالب جدی همیشگی خود فاصله بگیرد. آزاده صمدی نیز با انرژی و ریتم تندش در نقش زنی عصبی و خشن، از بخشهای بامزه فیلم است. عباس جمشیدیفر حضور کوتاه، اما تأثیرگذاری دارد و سیاوش چراغیپور هم بهخوبی فضای کمیک اثر را درک کرده است.
از میان عوامل پشت صحنه، باید به حسن لشگری (مدیر فیلمبرداری)، مینا سنگسفید (مدیر تولید)، پگاه سعیدی (طراح لباس)، عباس عباسی (طراح گریم)، سعید زند (صدابردار)، علیرضا علویان (طراحی و ترکیب صدا) و اسماعیل علیزاده (تدوین) اشاره کرد.
سروش انتظامی نیز با موسیقی خود نقش مهمی در فضاسازی دارد؛ او با ترکیب سازهای بادی و ملودیهای عربی و ایرانی، حالوهوایی متناسب با موقعیتهای کمیک و سیاسی فیلم خلق کرده است. منتقدان گفتهاند موسیقی انتظامی از قالب تکراری کمدیهای ایرانی فاصله گرفته و لحظاتی تازه و گوشنواز پدید آورده است.
نگاه کلی به فیلم صددام؛ طنزی پر از ایده، اما گرفتار تکرار
فیلم صددام با ایدهای درخشان آغاز میشود؛ بدل صدام حسین که بهناچار وارد مأموریتی خطرناک در تهران میشود. همین طرح یکخطی میتواند زمینهساز طنزی تلخ و حتی کنایهآمیز درباره دیکتاتوری، جنگ و هویت باشد. اما در عمل، فیلم از ظرفیت موضوع خود بهره کافی نمیبرد.
بهجای تمرکز بر تضاد درونی شخصیت صلاح (مردی شبیه صدام، اما بیگناه)، فیلم مدام میان شوخیهای سطحی و موقعیتهای اغراقآمیز در نوسان است. فیلمنامه، که به قلم پدرام پورامیری و رضا فخار نوشته شده، بیش از اندازه سادهسازی شده و از نیمه دوم انسجامش را از دست میدهد. همانطور که منتقدی نوشته: «فیلم در اواسط مسیر، انسجام رواییاش را از دست میدهد و همه چیز در خدمت خلق لحظات کمیک قرار میگیرد.»
با این حال، رضا عطاران همچنان برگ برنده فیلم است. او بلد است چگونه با کوچکترین تکیهکلام یا واکنش، تماشاگر را بخنداند. حضور او باعث میشود حتی صحنههای ضعیف هم برای مخاطب عام جذاب بماند. صددام خیلی زیاد روی عطاران حساب باز کرده است و اصولاً فیلم برای او نوشته شده؛ اما همین هم کار میکند.
البته برخی معتقدند فیلم، شعور مخاطب را دستکم میگیرد و شوخیهای سطح پایین را جایگزین طنز هوشمندانه میکند. از سوی دیگر، صددام در میان کمدیهای سال اخیر لااقل سعی کرده تا لحن متفاوتی داشته باشد. برخلاف آثار سطحی، سعی میکند از سیاست و تاریخ الهام بگیرد، هرچند در نهایت در دام همان کلیشهها گرفتار میشود.
بهرغم این ضعفها، فیلم از نظر فروش و جذب تماشاگر، موفقیتش تقریباً تضمین شده است. ترکیب محبوب رضا عطاران و پریناز ایزدیار، حضور بازیگران کاربلد، و فضای نوستالژیک دهه پنجاه، از جمله عواملیاند که میتوانند مخاطب عام را راضی نگه دارند.
در مجموع، صددام اثری است پر از ایده و انرژی که میخواست کمدی سیاسی متفاوتی باشد، اما در نهایت قربانی شوخیهای تکراری شده است؛ چیزی که این روزها در سینمای طنز ایران کم نمیبینیم. با این حال، اگر قرار باشد فیلم را تنها بهخاطر یک دلیل دید، آن دلیل بیتردید بازی رضا عطاران است؛ بازیگری که هنوز هم میداند چطور خنده را به سالن سینما یا صفحه تلویزیون خانهها بازگرداند.
دیشب تو خونه فیلم رو دیدم. افتضاح بود. حیف عطاران. حیف ایزدیار و ……. 
