معیار جوایز اسکار ۲۰۲۶ چیست و کدام فیلم‌ها شانس بیشتری دارند؟

رویداد۲۴ | مازیار وکیلی: اینکه بردن اسکار فرمول مشخص و قطعی دارد یا نه، هیچ‌کس نمی‌داند. اما در طول سال‌ها، مجموعه‌ای از معیارهای نسبتاً ثابت شکل گرفته‌اند که در پایان فصل سینمایی و بعد از رقابت نفسگیر میان فیلم‌ها، برنده نهایی را تعیین می‌کنند. یکی از این معیارهای مهم همچنان «ستاره‌ها» هستند. هرچند در سال‌های اخیر و با تلاش آکادمی برای بین‌المللی و جهانی‌تر شدن، از تمرکز صرف بر ستاره‌های هالیوودی فاصله گرفته شده، اما حضور چهره‌های شناخته‌شده‌ای که بتوانند توجه رسانه‌ای و تماشاگران بیشتری را جذب کنند، همچنان برگ برنده فیلم‌ها در رقابت‌های اسکار است.

نکته مهم دیگر این است که سینمای آمریکا در سال‌های اخیر تلاش کرده به الگوهای سینمای اروپا نزدیک شود. به همین دلیل، موفقیت در جشنواره‌های معتبر جهانی مثل کن، ونیز و برلین، تبدیل به یکی از معیارهای اصلی برای جلب توجه آکادمی اسکار شده است. نمونه روشن آن، فیلم برنده نخل طلای کن در سال گذشته بود که تقریباً تمام جوایز اصلی اسکار را درو کرد و به پدیده سینمای جهان تبدیل شد. حتی تجربه موفقیت «جدایی نادر از سیمین» هم نشان داد که دیده‌شدن در جشنواره‌های اروپایی چقدر می‌تواند مسیر فیلم را برای حضور در اسکار هموار کند.

اما شاید سومین معیار ثابت اسکار، مضمون و محتوای فیلم‌ها باشد. فیلم‌هایی که به نگاه لیبرال غالب در هالیوود نزدیک باشند، معمولاً شانس بیشتری برای نامزدی و حتی پیروزی دارند؛ آثاری با محوریت اقلیت‌های جنسیتی، روایت‌های فمنیستی، درام‌های انتقادی درباره تاریخ کشورها، یا فیلم‌هایی که به مسائل انسانی، اخلاقی و اجتماعی می‌پردازند، معمولاً مورد توجه آکادمی قرار می‌گیرند.

حال سؤال این است که امسال چه فیلم‌هایی بیشترین شانس را برای فتح اسکار دارند؟ به نظر می‌رسد ترکیب نامزدهای احتمالی امسال نسبت به سال گذشته قوی‌تر و متنوع‌تر است. فیلم‌هایی مانند «همنت»، «یک نبرد پس از دیگری»، «بوگونیا»، «ارزش عاطفی» و «فرانکنشتاین» از گزینه‌های اصلی اسکار ۲۰۲۵ هستند. در ادامه به معرفی پنج فیلمی می‌پردازیم که شانس بیشتری برای درخشش در فصل جوایز دارند.

همنت (Hamnet)

کارگردان: کلوئی ژائو

بازیگران، جسی باکلی، پل مسکال، جو آلوین، امیلی واتسون

کلوئی ژائو، فیلمساز چینی‌الاصل و محصول جشنواره مستقل ساندنس، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سینمای آوانگارد آمریکا است. او با فیلم «آوارگان» (Nomadland) در سال ۲۰۲۰، هم شیر طلایی ونیز را برد و هم اسکار بهترین کارگردانی را، و در واقع دومین زن تاریخ سینما شد که چنین افتخاری را ثبت می‌کند.

همنت داستان جالبی دارد و سرگذشت همسر اسطوره ادبیات انگلستان یعنی ویلیام شکسپیر را روایت می‌کند. اگنس شکسپیر پسر خردسال خود همنت را از دست می‌دهد و با رنج بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند. رنجی که دست مایه شکسپیر برای خلق شاهکار جاودانش هملت می‌شود. همنت یک داستان زنانه فمنیستی دارد. ژائو تلاش کرده آن را به شکل مستند و با استفاده از نور طبیعی فیلمبرداری کند و از همه مهم‌تر بازی جسی باکلی در نقش اگنس شکسپیر در فیلم بی نظیر است. همه این نکات مثبت نشان می‌دهد همنت یکی از شانس‌های اصلی اُسکار امسال است و می‌تواند در چندین رشته از جمله بهترین فیلم، کارگردانی، بهترین بازیگر زن و فیلمبرداری کاندیدا شود.

یک نبرد پس از دیگری (One Battle After Another)

کارگردان: پل تامس اندرسون

بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، شون پن، بنیسیو دل تورو، رجینا هال

پل تامس اندرسن نیاز به معرفی چندانی ندارد. یکی از کارگردانان بزرگ هزاره جدید که برنده جوایز اصلی جشنواره‌های ونیز و برلین شده است و فقط یک اُسکار کارگردانی کم دارد تا لیست افتخارات خود را تکمیل کند. تامس اندرسون اُستاد خلق درام‌هایی برپایه شخصیت‌هایی است که مشکلات جدی روحی دارند. در اکثر درام‌های تامس اندرسون با خانواده‌های از هم گسیخته‌ای مواجه هستیم که عامل اصلی این مشکلات روحی هستند. حرص، رستگاری و عدالت از مضامین موردعلاقه تامس اندرسون هستند. سبک بصری جسورانه این کارگردان که شیفته استفاده از نما‌های بلند است به فیلم‌های او حال و هوای خاصی بخشیده است.

یک نبرد پس از دیگری را می‌توان شانس اصلی جوایز اُسکار امسال دانست. یک فیلم پر سر و صدا با داستانی کم و بیش سیاسی و ساختار بصری متفاوت که همه عناصر لازم برای جلب نظر آکادمی اُسکار را دارد. هم پرستاره است، هم داستانی سیاسی دارد و هم به لحاظ بصری جسورانه و متفاوت است. یک نبرد پس از دیگری بار دیگر دی کاپریو را به نقطه اوج برمی‌گرداند و بازی‌های شان پن و بنیسیو دل تورو در آن غافلگیر کننده است. فیلم داستان یک انقلابی سابق و مامور فعلی فدرال را دنبال می‌کند که برای نجات دخترش با یک باند جنایتکار درگیر می‌شود. یک نبرد پس از دیگری را از همین الان می‌توان شانس اصلی اُسکار امسال دانست. به نظر می‌رسد تامس اندرسن امسال از هر جهت به اُسکار نزدیک‌تر است.

بوگونیا (Bugonia)

کارگردان: یورگس لانتیموس

بازیگران:، اما استون، جسی پلومنس، آیدان دیویس

یورگس لانتیموس اُستاد خلق فضا‌های مالیخولیایی است. فرقی نمی‌کند داستان فیلم‌های او تاریخی باشند یا علمی-تخیلی. لانتیموس از دل این داستان‌ها در ژانر‌های متفاوت یک فضای پیچیده و اثیری بیرون می‌کشد که تماشاگر را مبهوت می‌کند. نگاه بدبینانه لانتیموس به انسان و تصمیم‌های او در زندگی از این کارگردان انسان تلخ اندیشی ساخته که هر کدام از فیلم‌هایش می‌تواند تماشاگر را با تصویر جدیدی از خودش مواجه کند. تصویری که شاید چندان برای تماشاگران خوشایند نباشد، اما حقیقت دارد! لانتیموس تاکنون جوایزی از جشنواره کن برده و چند باری کاندیدای اُسکار شده است و امسال شانس خوبی برای کسب این جایزه دارد. البته اگر ژائو و تامس اندرسون اجازه دهند دست لانتیموس به اُسکار برسد.

به نظر می‌رسد تا اطلاع ثانوی ترکیب لانتیموس و، اما استون ترکیب برنده است. بوگونیا چهارمین همکاری متوالی این کارگردان و بازیگر با یکدیگر به حساب می‌آید. همکاری که با سوگلی آغاز شد و به نقطه اوجی مانند بیچارگان رسید که اُسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را برای استون به ارمغان آورد. بوگونیا داستان دو جوان تئوریسین توطئه است (با بازی، اما استون و جسی پلمونز)، که متقاعد شده‌اند که مدیرعامل یک شرکت داروسازی بزرگ، یک موجود فضایی است که قصد دارد زمین را نابود کند. آنها او را می‌دزدند و تلاش می‌کنند تا قبل از پایان دنیا، این موضوع را به همه ثابت کنند. به نظر می‌رسد بوگونیا مانند خرچنگ یک فضای آخرالزمانی و تلخ را ترسیم می‌کند که برای اعضای آکادمی جالب خواهد بود. پس باید این فیلم را در کنار همنت و یک نبرد پس از دیگری مثلث اصلی کاندیدا‌های امسال دانست. خدا را چه دیدی شاید لانتیموس سرانجام اُسکار کارگردانی را برد و، اما استون هم در کسب جایزه اُسکار بهترین بازیگر زن هت تریک کرد.

ارزش عاطفی (Sentimental Value)

کارگردان: یوآکیم تریه

بازیگران: استالین استارسگارد، رناته رینس وه، ال فانینگ، کوری مایکل اسمیت

ارزش عاطفی مهم‌ترین فیلم جشنواره کن امسال در کنار یک تصادف ساده بود و تا لحظات پایانی رقابت شدیدی با فیلم پناهی برای کسب نخل طلای جشنواره کن داشت. رقابتی که در نهایت به نفع فیلم پناهی تمام شد، اما باعث دیده شدن ارزش عاطفی هم شد و باید فیلم تریه را یکی از شانس‌های اصلی مراسم اُسکار امسال دانست. تریه که فیلمسازی نروژی متولد دانمارک است با ساخت فیلم اُسلو، ۳۱ آگوست به شهرت رسید و با ساخت بلندترین بمب‌ها فیلمسازی در آمریکا را تجربه کرد. بدترین آدم دنیا دیگر ساخته او جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن و دو کاندیداتوری اُسکار به دست آورد و حالا با ارزش عاطفی کامل‌ترین فیلم خود را ساخته است.

ارزش عاطفی داستان یک خانواده هنرمند نروژی را روایت می‌کند. اینگرید یک نمایشنامه نویس جوان پس از مرگ پدرش که نقاش مشهوری است، به خانه دوران کودکی خود باز می‌گردد و همین موضوع باعث افشای راز‌های زیادی می‌شود. تریه اُستاد به تصویر کشیدن روابط پیچیده انسان مدرن با تمام فراز و فرودهایش است. در ارزش عاطفی تریه این توانایی را به اوج رسانده و با تکیه بر احساساتی عمیق رابطه یک خانواده هنرمند را به شکل رئالیستی به تصویر کشیده است. درخشش بازیگران زن فیلم (خصوصاً ال فانینگ) ارزش عاطفی را تبدیل به یکی از بهترین فیلم‌های امسال کرده است. فیلمی که یقیناً حرف‌های زیادی در فصل جوایز برای گفتن دارد.

فرانکشتاین (Frankenstein)

کارگردان: گیرمو دل تورو

بازیگران: اُسکار آیزاک، جیکوب الرودی، میا گاث، کریستفر والتز

دل تورو اُستاد ساخت فانتزی‌های غمگین و گوتیک است. از مهم‌ترین فیلمش یعنی هزارتوی پن به این سو ما شاهد این بودیم که چگونه فانتزی را با غم و وحشت به هم آمیخته و توانسته فیلم‌هایی زیبایی بسازد که در عین پیچیده بودن کودکانه هستند. دل تورو که جوایز زیادی کسب کرده برای ساخت شکل آب که به رابطه پیچیده یک هیولا با یک زن کر و لال می‌پردازد اُسکار بهترین کارگردانی را کسب کرده است و حالا با یک اقتباس از مهم‌ترین داستان علمی تخیلی تاریخ یعنی فرانکشتاین به میادین بازگشته است.

دل تورو در فرانکشتاین هم همان مسیر فیلم‌های قبلی خود را می‌رود و با هیولا همذات پنداری می‌کند نه انسان‌ها. مخلوق ویکتور فرانکشتاین موجود تنهایی است که از دست انسان‌ها در امان نیست. این مخلوق است که قربانی هوای نفس خالق خودش شده و تبدیل به موجود تنهایی گشته که در این جهان پر از رنج و سختی نمی‌تواند به زندگی خود ادامه دهد. دل تورو اُستادانه توانسته از دل رمان کلاسیک مری شلی یک فانتزی انسانی بیرون بکشد که تماشاگر را مبهوت می‌کند. فرانکشتاین را باید شانس اصلی کسب جوایز فنی اُسکار امسال دانست. فیلمی که شاید بتواند یک بار دیگر دل تورو را به آن مجسمه کوچک طلایی برساند.