تاریخ انتشار: ۱۰:۱۷ - ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۲
تعداد نظرات: ۶ نظر

برجام به زبان ساده

مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا در طول چهل و پنج سال پس از انقلاب یکی از مهم‌ترین چالش‌های بین‌المللی بوده است. در این مطلب سعی می‌کنیم به زبان ساده درباره فرجام بگوییم.

برجام به زبان ساده

رویداد۲۴ شیوا سپهری: اولین مذاکرات هسته‌ای در ایران پس از انقلاب اسلامی و در دولت محمد خاتمی اتفاق افتاد، اگرچه مذاکرات ناموفقی بود و در نهایت منجر به توقف فعالیت‌های هسته‌ای در ایران شد، مذاکرات در دولت احمدی‌نژاد نیز عملاً بی‌نتیجه ماند اما در دولت حسن روحانی برای اولین بار وزارت خارجه مسیولیت مذاکرات را بر عهده گرفت و اولین توافق ایران با گروه ۵+۱ که منجر به لغو تمامی قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران شد، صورت گرفت. اگرچه این توافق نیز با خروج امریکا از برام در دولت ترامپ بی‌نتیجه ماند.  

مذاکرات هسته‌ای در دولت خاتمی

جرقه آغاز مذاکرات در دولت خاتمی در بیست و نهم مهر ماه ۸۲‌زده می‌شود. یعنی زمانی که دو سال به پایان دوره دوم ریاست جمهوری خاتمی باقی مانده است. وقتی رسانه‌ها خبری مبنی بر وجود تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم و راکتور تولید آب سنگین می‌دهند. در همان زمان دولت آمریکا ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح‌های اتمی متهم می‌کند.

پس از این اتفاقات محمد البرادعی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای انجام بازرسی‌هایی به تهران می‌آید و پس از بازدید دو روزه از تأسیسات نطنز تأکید می‌کند که «آنچه در بازدید از طرح‌های هسته‌ای ایران دیده، غیرمنتظره نبوده است. » با وجود این پرونده هسته‌ای ایران در دستور شورای حکام شورای امنیت سازمان ملل قرار می‌گیرد.


بیشتر بخوانید :آیا اظهارنظر محمدجواد ظریف درباره ترکمانچای غلط بود؟


در آن ایام به ایران مهلت داده شود تا زی مدت کوتاهی به تعهدات خود در مورد کنترل برنامه اتمی‌اش عمل کند و تمامی نارسایی‌هایی را که آژانس تشخیص داده، برطرف و پروتکل الحاقی را امضا کند. در این ایام عملاً دو توافقنامه یکی در بوکسل و دیگری در پاریس بین ایران و طرف‌های آمریکایی و اروپایی اتفاق می‌افتد. در توافقنامه بروکسل تهران متعهد می‌شود که « «اظهارنامه‌ها را بر طبق پروتکل الحاقی و راستی آزمایی آن‌ها توسط آژانس ارائه دهد. تعلیق مونتاژ و آزمایش سانتریفیوژ‌ها، تعلیق ساخت داخلی قطعات سانتریفیوژ، اعمال تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی نسبت به تمامی تأسیسات موجود در ایران.»

برجام به زبان ساده

 اروپا نیز متعد می‌شود که «برای شناسایی تلاش‌های ایران در اجلاس ژوئن ۲۰۰۴ شورای حکام به منظور عادی کردن اجرای پادمان‌ها و پروتکل الحاقی در ایران به صورت فعال کار کند. در مقایسه با تعهدات وسیع تهران، عادی کردن موضوع هسته‌ای ایران در آژانس می‌توانست یکی از تعهدات طرف اروپایی باشد اما در این زمینه ۳ کشور حتی تعهد قطعی ندادند. » با اینحال بعد از این توافقنامه نیز با وجود اینکه تهران تعهداتی را مطرح کرده، موضوع هسته‌ای ایران از از دستور کار شورای حکام خارج نمی‌شود و ایران نیز در اعتراض به تعهداتش عمل نمی‌کند. اگرچه اعلام می‌شود که به صورت داوطلبانه ایران تولید سانتریفیوژ را تعلیق می‌کند.

توافق بعدی هسته‌ای ایران در دولت خاتمی در پاریس انجام می‌شود. در این توافقنامه ایران می‌پذیرد به صورت داوطلبانه و در جهت اعتمادسازی اقداماتی انجام دهد که البته این اقدامات اصلاً جنبه قانونی نداشت و فقط برای اعتمادسازی و تحت فشار‌ها انجام می‌شد. بر این اساس ایران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، سرهم‌بندی و راه‌اندازی سانتریفیوژ‌های گازی، و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم متوقف می‌کرد و بر این اساس سه کشور اروپایی یعنی فرانسه آلمان و انگستان به ایران وعده می‌دهند که در صورت راستی‌آزمایی مذاکرات با اتحادیه اروپا در مورد موافقت‌نامه تجارت و همکاری از سرگرفته شود و آن‌ها به طور فعال از شروع مذاکرات الحاق ایران به WTO حمایت کنند.

با اینکه ایران به اقدامات خود در راستای اعتمادسازی عمل می‌کند اما خبری از اقدمات وعده داده شده نیست و حتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را در ۲۹ نوامبر ۲۰۰۴ تصویب می‌کند که لحن انتقادی و ناامیدکننده علیه ایران دارد. در نهایت مذاکرات بدون نتیجه مثبتی برای ایران به دولت بعدی سپرده می‌شود.

مذاکرات هسته‌ای در دولت احمدی نژاد

مذاکرات هسته‌ای در دولت احمدی‌نژاد نیز نتیجه مثبتی برای ایران در بر نداشت. بعد از بی‌نتیجه ماندن مذاکرات در دولت خاتمی، تیم سعید جلیلی به میدان آمد. جلیلی مسئول تیم هسته‌ای در دولت احمدی‌نژاد بود و همزمان دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز بود. مذاکرات در شرایطی انجام می‌شد که ایران به علت عدم تعهدات تأسیسات هسته‌ای را فک پلمپ کرده بود. طرف مقابل همچنان انتظار داشتند که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را تعلیق کند و مذاکرات در آذر ماه سال ۸۶ در لندن انجام شد اما خاویر سولانا که مسئول سیاست خارجی اتخادیه اروپا این مذاکرات ناامیدکننده خواند و عملاً مذاکرات در اینجا متوقف شد و نتیجه خاصی در برنداشت. ایران به فعالیت‌های هسته‌ای خود ادامه داد و حتی محمود احمدی نژاد در دومین سالروز ملی فناوری هسته‎ای از آغاز مرحله نصب ۶ هزار سانتریفیوژ جدید در تأسیسات غنی‌سازی نطنز خبر داد. بعد از این مجدداً باب گفتگو باز شد و این بار آمریکا نیز به عنوان یکی از طرف‌های مذاکره‌کننده حضور یافت. اما همچنان بدون نتیجه.

برجام به زبان ساده

در همین اثنا نیز سومین سالروز برگزاری روز ملی فناوری هسته‌ای برگزار شد و احمدی نژاد از دو دستاورد مهم دیگر در صنعت هسته‎ای کشور خبر داد که شامل بسته‌بندی سوخت و آماده کردن آن برای قرارگرفتن در راکتور‎‌ها و تولید نیرو و آزمایش دو نوع سانتریفیوژ جدید با ظرفیت چند برابر سانتریفیوژ‌های پیشین بود. در ۱۹ بهمن سال ۱۳۸۸ ایران حتی غنی‌سازی ۲۰ درصدی را هم آغاز کرد. در این مذاکرات از استانبول تا آلماتی، چین و مسکو و چندین شهر و کشور دیگر هم میزبان گفت گو‌های هسته‌ای ایران و ۱+۵ بودند اما به هر حال مذاکرات هسته‌ای تا پایان دولت احمدی‌نژاد به نتیجه نرسید.

با وجود اینکه در ابتدای دولت احمدی نژاد قطعنامه ۱۷۴۷ علیه ایران به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده بود که از تمامی کشور‌های جهان می‌خواست تا فعالیت خود با شرکت‌های ایرانی را که در زمینه انرژی هسته‌ای فعالیت دارند، محدود و صادرات و واردات سلاح‌های سنگین به ایران نیز ممنوع شود. با وجود اینکه محمود احمدی‌نژاد تعهد داده بود که قطعنامه دیگری علیه ایران تصویب نمی‌شود. ، قطعنامه ۱۸۰۳ علیه ایران تصویب شد. این قطعنامه بسیار به ضرر ایران بود چراکه برای اولین بار تحریم‌هایی به‌طور کلی برای اقتصاد ایران وضع می‌کرد که از جمله کنترل صادرات و واردات ایران و خصوصاً کالا‌هایی که دارای مصرف دوگانه در صنایع نظامی و غیرنظامی را هدف قرار می‌داد. پس از این بود که کارخانه‌ها در ایران حتی برای تهیه مواد اولیه نیز دچار مشکل شدند. قطعنامه دیگر ۱۹۲۹ نیز علیه ایران تصویب شد که تحریم‌ها علیه ایران شدیدتر کرد.

مذاکرات هسته‌ای در دوره روحانی

با روی کار آمدن دولت حسن روحانی اولین قطعنامه به نفع ایران و برای رفع تحریم‌ها با گروه ۱+۵ توافق شد و برجام یعنی برنامه جامع اقدام مشترک تصویب شد. یکی از اقدامات مثبت در دولت حسن روحانی این بود که مذاکرات از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه برده شد و محمدجواد ظریف مسئولیت رهبری مذاکرات را بر عهده گرفت مذاکراتی که در تیر ماه سال ۹۴ خاتمه یافت. براساس این توافق ایران موفق شد تمام قطعنامه‌های پیشین علیه کشور را ملغی کند. مذاکرات طی شش نوبت در وین برگزار شد. در نهایت این مذاکرات با توافق طرفین پایان یافت و بخش مهمی از تحریم‌ها علیه ایران برداشته شد.

برجام به زبان ساده

متن توافق نامه برجام یا توافق وین، توسط فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به زبان‌های انگلیسی و فارسی در رسانه‌ها خوانده شد و توافق جامع بین طرفین اعلام شد. در واقع این مهم‌ترین توفیق تیم مذاکره‌کننده ایران از ابتدای جمهوری اسلامی تا کنون و یک رخداد مهم بین‌المللی بود که توسط رسانه‌های جهان پوشش داده شد.

برجام چیست؟

برجام یک توافق بین‌المللی بین ایران و کشور‌های گروه ۱+۵ شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان است، که در تاریخ چهاردهم ژوئن سال ۲۰۱۵، در شهر وین در اتریش صورت گرفت. البته پیشتر توافق اولیه‌ای در لوزان انجام شد که مقدمه‌ای برای توافق در وین بود. براساس برجام ایران متعهد شد، ذخایر غنی‌سازی متوسط خود را پاکسازی کند،؛ ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم تا %۹۸ را قطع کند؛ همچنین تعداد سانتریفیوژ‌های خود را تا حدود ۳/۲ به مدت حداقل ۱۵ سال کاهش دهد و بر اساس این توافق نامه، ایران بیشتر از ۳. ۶۷% غنی‌سازی نخواهد کرد و تأسیسات غنی‌سازی جدید یا رآکتور آب سنگین نسازد.

در بخشی از این توافق تأکید شده بود که که ایران هیچ‌گونه فعالیتی راجع به موشک‌های بالستیک که به منظور دستیابی به تسلیحات هسته‌ای طراحی شده‌اند، از جمله پرتاب با استفاده از چنین فناوری موشک‌های بالستیک، انجام ندهد که البته به گفته تیم مذاکره‌کننده این مفاد خاصیت درخواست گونه داشته و از نظر قانونی الزام‌آور نبوده است.

متن کامل برجام

در ادامه متن کامل سند توافقنامه هسته‌ای این کشور با گروه ۱+۵ که از سوی وزارت خارجه کشور منتشر شد، می‌خوانید. این توافق یکی از مهمترین توافق‌های سیاسی میان کشورهای دنیا در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. متن کامل برجام را در این پی‌دی‌اف بخوانید:

متن کامل برجام

خروج آمریکا از برجام

برجام در دوران اوباما رئیس جمهور پیشین امریکا منعقد شد و‌امید‌ها را برای بازسازی روابط ایران و امریکا افزایش داد اما با روی کار آمدن ترامپ، امریکا به صورت یک جانبه از برجام خارج شد و به تعهداتش درباره ایران پشت کرد. ایالات متحده آمریکا در روز ۱۸ اردیبهشت سال ۹۷ از برجام خارج شد. اگرچه سه کشور فرانسه، الان و بریتانیا اعلام کردند، همچنان قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر تأیید این توافقنامه هسته‌ای همچنان به عنوان «چارچوب قانونی بین‌المللی برای حل اختلاف» باقی خواهد ماند. آمریکا نیز طی بیانیه‌ای اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ایران طی بازه ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه باز خواهند گشت؛ به گونه‌ای که در پایان این دوره‌ها تحریم‌های قابل اجرا به اثرگذاری کامل برسند. همچنین این امر شامل اقدامات در چارچوب هر دو دسته تحریم‌های اولیه و ثانویه بودند.

خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۶
علی اصغر امیردادی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۲ - ۱۳۹۹/۰۹/۱۶
8
3
باسلام خدمت دولت ومسعولان محترم آمریکا هیچ قلتی نمتواند بکوند تا شما مسعولاان دلسوز وملت ایران زنده هستند کشور های غربی هیچ کاری نمتونن انجام دهند من با 50 سال عمرم اگر لازم باشد هر کاری برای کشور عزیزم انجام می دهم خداوند شما و رهبرعزیزمان رادر پناه خودش نگه دارد
پاسخ ها
محسن
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۲:۰۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۰۹
شما اگه بخوای موقع جهاد هم مثل همین جملات پر از غلط املاییتون تفنگ دستت بگیری که مملکت از لب مرز تا وسط جررر میخوره!!!!!
Elina
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۴:۵۰ - ۱۳۹۹/۰۹/۱۹
1
8
نمی دونم این مطلب برا کی هست فقط هر چی هست قسمتی که گفته دلار بیش از ۳۵۰۰ بهتر بود می گفت بیش از ۲۰۰۰۰ تومن
چون بیش از ۳۵۰۰ تومن حد اکثرش تا۱۰۰۰۰ تومن هست
sogandshojaee
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۹:۳۱ - ۱۳۹۹/۱۰/۰۸
2
5
من شخصاً از اونجایی که به این باور رسیدم و به اون حد معرفت شهودی و عقلانی پس از تحقیقات و تفکرات پیوسته رسیدم... اینست که آمریکا اسرائیل و این چندکشور جنایت کار که حتی جزو قدرت مندهای جهانند، پس از این همه ساخت و سوز و تلاش برای جلوگیری از پیشرفت ایران هستند، نخواهند توانست ازپس ایران بربیایند؛ آنها روزی، یه طرز عجیبی طنابی گره خواهندخورد که هیچگونه راهی برای عملی کردن اهداف خود ندارند... وشاید از اعمال خویش پشیمان شوند... ایران را با هیچ کشوری مقایسه نکنید تا وقتی که امام زمان مان بیاید... او نزدیک است... تا زمانی که آمریکا صادق نیست، بیشتر زمین خواهدخورد.. دست خدا با ماست.. تمام
پرویز متکی
|
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
|
۱۵:۵۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۲۴
5
2
سلام
شما لطف کردید به زبان ساده فرمایش کردید ما فهمیدیم
ما بیسواد و پیر هستیم
ما هم به زبان ساده بگیم
برجام یعنی کلاه گذاشتن امریکا روی سر ایران
اگر ما هسته ای و موشک و اصلا هیچ سلاحی هم داشتیم باز مثل برجام گیرمان می انداختن
انها اصل حکومت را نمیخواهند
اگر حکومت ما عوض شود بمب اتم هیچ اگر سلاحی داشتیم در ان واحد کره زمین را منفجر میکرد باز با ما هماهنگ بودند
دیدید اون دفعه چطور سرمان کلاه گذاشتن
انها دیدند این کلاه تا گوشمان را نمیگیرد
این دفعه برایمان کلاهی در نظرگرفتن تا بند شلوارمان را پوشش دهد
متوجه باشید
یاسین
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۴۶ - ۱۴۰۰/۰۲/۱۳
5
1
سلام،تا امام زمان را داریم شکست نمیخوریم،امام زمان پشت و پناه همه مسعولان عزیز باشد و همچنین مردم عزیزمان،امیدوارم همیشه سربلند باشید,اللهم عجل لولیک فرج
نظرات شما
پیشخوان