به مناسبت روز خبرنگار؛ زنانی که قلم را رها نمی‌کنند
امنیت شغلی، از مهمترین دغدغه‌های خبرنگاران زن/ زنان در حوزه‌های خبری بیش‌از مردان امانت‌دار اند
زنان خبرنگار و گزارشگر بازوان اصلی عرصه اطلاع رسانی هستند و شایستگی خود را به خوبی نشان داده اند، هر چند هنوز مسائلی دارند که زنان شاغل در سایر حوزه ها کمتر با آن روبه رو هستند.
رویداد۲۴ زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور، به واسطه شناخت ظرفیت های وجودی خود در پی پیروزی انقلاب اسلامی در تمامی عرصه های رشد و توسعه کشور دوشادوش مردان گام برداشته و تلاش کرده اند توانمندی های بیشتری را به منصه ظهور برسانند.
در این میان، حضور زنان اصحاب قلم و رسانه در میادین خبر و خطر، حکایت از بهره‌برداری جامعه از ظرفیت های قشری دارد که در کنار روزمرگی‌های زنانه، همسرداری و تربیت فرزندان، به قلم قسم خورده و به امور حرفه ای خبر پرداخته اند.
زنانی که می‌گویند حق و حقوق جایگاهی و شأن کاری آنان چندان حفظ نمی‌شود و درآمد حداقلی، نبود احساس امنیت شغلی، سختی کار و مشخص نبودن ساعت کاری در کنار پررنگ نبودن عدالت جنسیتی از مهمترین دغدغه های آنان است اما به رسالت حرفه‌ای و قلم‌فرسایی پشت نکرده و میدان را رها نکرده‌اند.
نمونه‌ای از مصادیق پایداری زنانه در حوزه خبر و خطر، «مریم کاظم زاده» از خبرنگارانی است که در دوران دفاع مقدس دوربین بر دوش و قلم به دست، به میدان جنگ تحمیلی پا گذاشت و با حضور در آن فضای متبرک، صحنه‌هایی را به ثبت رساند که از بعد زمانی با ما فاصله زیادی ندارد اما حکایت و زمانش به افسانه و اسطوره می ماند.
تبعیض یا سوگیری های جنسیتی، سوهان روح زنان خبرنگار
نابرابری در برخورداری از فرصت‌های شغلی، حقوق و مزایا، ارتقای شغلی و کسب تجربه‌های کاری از جمله چالش‌هایی است که زنان خبرنگار به لحاظ جنسیتی متحمل می‌شوند، موضوعی که از آن به عنوان برخوردهای تبعیض‌آمیز جنسیتی همچون نادیده گرفتن خبرنگاران زن در اعزام به ماموریت های خارجی و اختصاص گرفتن موقعیت‌های بهتر و جذاب تر به مردان یاد می‌کنند و امیدوارند با حذف نگاه‌های سنتی و موانع نامحسوس و غیر رسمی، این سقف شیشه ای از سر آنان برداشته و حضورشان در عرصه خبر دوچندان شود.
به باور یک خبرنگار زن، این تبعیض‌ها در حالی است که زنان در حوزه های خبری خود بیش از مردان فعالیت و احساس امانت‌داری می‌کنند اما در جایگاه مدیریت و تصمیم‌گیری در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها تنها اندکی از آنها مشغول به فعالیت هستند.
تبعیض در پذیرفتن تیتر مطالب خبری از مصادیقی بود که یکی از خبرنگاران به آن اشاره کرد و عنوان داشت: بارها اتفاق افتاده که باید بابت تیتری که زده‌ام توضیح دهم تا بلکه سردبیر قانع شود اما شاهد هستم که در مورد تیترهای انتخابی همکاران مرد این گونه برخورد نمی شود و به راحتی پذیرفته می شود که تنها علت آن ذهنیت نادرست مبنی بر متخصص تر بودن مردان است.
ناپایداری شغلی
امنیت شغلی، از دیگر دغدغه های مهم خبرنگاران زنی است که با وجود موانع شغلی و کاری، همواره در خط مقدم خبر ایستاده اند.
موضوعی که یک خبرنگار با سابقه به آن اشاره کرد و گفت: بحث قراردادها و بیمه برای همه خبرنگاران اعم از زن و مرد مساله ای پیچیده است اما در مورد زنان دغدغه بیشتر است. چرا که دیده شده است در شرایط شغلی یکسان و براساس یک سری توجیهات ناپذیرفتنی، زنان نادیده گرفته می شوند و با مردان قرارداد بسته می شود، و سردبیران و مدیران هم به طور جدی تر پیگیر کار آنان بوده اند.
وی افزود: با چندین سال سابقه کاری، هنوز آنقدر امنیت و تضمین شغلی احساس نمی کنم که به فرزندآوری فکر کنم. چرا که اطمینان ندارم با شروع بارداری و شیردهی، جایگاه و موقعیت شغلی من محفوظ می ماند و می توانم امیدوار به بازگشت به سرکار باشم.
ساعت کاری نامشخص و تحمل سرزنش‌های اطرافیان
در اکثر حرفه‌ها و مشاغل، ساعتی برای آغاز و پایان کار تعریف شده است که بنا به آن، ساعت حضور و غیاب کارکنان ثبت می‌شود و حقوق و مزایا تعلق می‌گیرد. نکته‌ای که در حرفه اصحاب قلم و رسانه معنا ندارد و خبرنگاران در هر ساعتی از شبانه روز به جست و جو و انتشار و اطلاع‌رسانی اخبار می‌پردازند.
یک خبرنگار زن در این خصوص عنوان داشت: علاوه بر ساعت کاری نامشخص و دیرهنگام، کار در روزهای تعطیل هم باید انجام شود که گاهی صدای خانواده درآمده و سرزنش‌های آنان را دوچندان می‌کند.
دغدغه‌ای به نام وصله های آزاردهنده
حضور زنان در مشارکت های اقتصادی و اجتماعی هیچگاه از آزار‌های کلامی و اجتماعی فارغ نبوده است. در این میان، آزار کلامی، نگاه‌ها و رفتارهای خارج از عرف در برابر زنان خبرنگار به دلیل اقتضای شغلی آنان بسیار وسیع تر و گسترده تر عنوان می‌شود، موضوعی که خبرنگاران زن به واسطه حجب ذاتی، کمتر از آن حرف می‌زنند.
به گفته یکی از خبرنگاران زن، آزارهایی از این جنس نه تنها به صورت موردی در داخل محیط‌های کار وجود دارد، بلکه از سوی افرادی هم که برای تهیه گزارش، خبر و یا مصاحبه به سراغشان می‌رویم، دیده می‌شود و تاسف بارتر این که به محض اعتراض، انگشت اتهام به سمت خبرنگار نشانه می‌رود و بازخواست می‌شود.
بر این اساس، خبرنگاران مرد راحت‌تر می‌توانند با مسئولان ارتباط بگیرند و مصاحبه کنند، موضوعی که فراجنسیتی است و نیاز به تغییر فرهنگ و عرف اجتماعی دارد.
گرچه زنان با توجه به شرایط فیزیولوژی و مسئولیت‌های خانوادگی، در محیط های کار بیش از مردان نیاز به آرامش ذهنی دارند اما در حوزه اطلاع‌رسانی و به اقتضای دشواری حرفه خبرنگاری، به ناگزیر بیش از دیگر حوزه‌ها باید فعال و مقاوم باشند تا سهم مشارکتی خود را حفظ کنند و از سنگینی کوله بار تحمیلی نگاه‌های سنتی جامعه بکاهند. برای رسیدن به این امر، همراهی و همکاری بیش از پیش مسئولان در باورپذیری توانمندی زنان اهمیت دارد تا بسترهای توسعه و شکوفایی سریع‌تر فراهم شود.
منبع: ایرنا
