مشخصات موشک «خیبرشکن» ایران

رویداد۲۴ حسین فلاحی: چند شب پیش بود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در انتقام از عاملان حادثه تروریستی کرمان،  مقر تروریست‌ها در ادلب سوریه را با چندین موشک مورد هدف قرار داد. سپاه در این حمله موشکی از موشک‌های خیبرشکن استفاده کرد که از جنوب خوزستان با طی مسیری ۱۲۰۰ کیلومتری به هدف برخورد کردند. این در حالی است که شعاع عملیاتی قطعی این موشک بیش از ۱۴۵۰ کیلومتر اعلام شده است. در این مطلب به بررسی قابلیت های این موشک ایرانی خواهیم پرداخت. 

تاریخچه موشک خیبرشکن

همزمان با گرامیداشت چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن‌ماه، سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و سردار سرتیپ پاسدار «امیرعلی حاجی‌زاده» فرمانده نیروی هوافضای سپاه، ضمن بازدید یکی از پایگاه‌های موشکی زمین به زمین نیروی هوافضای سپاه از موشک دوربرد و نقطه‌زن »خیبرشکن» به‌عنوان جدیدترین دستاورد راهبردی این نیرو رونمایی کردند.

سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در آیین رونمایی از این موشک گفته بود که موشک "خیبرشکن" از موشک‌های نسل سوم موشک‌ها است، را دارای سوخت جامد است و هم سهولت در به‌کارگیری دارد و با کارایی خود در واقع توان بسیار زیادی را به مجموعه موشکی نیروی هوا فضای سپاه افزوده است.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه به‌کارگیری موشک‌های «خیبرشکن» در واقع این توانمندی را در مجموعه ایجاد کرده است که به واسطه وزن کاهش یافته آنکه یک سوم شده است، بسیار چابک و تاکتیکی بوده و در به‌کارگیری خیلی امکان خوبی برای ما فراهم کرده است.

این فرمانده سپاه با اشاره به زمان آماده سازی این موشک گفته بود که موشک خیبرشکن زمان آماده‌سازی و شلیک در موضع را عملاً به یک ششم کاهش داده است و با توجه به موادی که در سرجنگی آن استفاده شده است، قابلیت آن به چند برابر «تی. ان. تی» افزایش پیدا کرده است.

مشخصات موشک خیبرشکن

در بدنه موشک خیبرشکن به مانند بدنه موشک رعد ۵۰۰ از مواد کامپوزیتی استفاده شده است. به همین دلیل وزن موشک بین ۴.۵ تا ۵ تن با فرض وزن ۵۰۰ کیلو گرمی کلاهک تخمین زده می‌شود که این اعداد برای یک موشک بالستیک میانبرد با برد ۱۴۵۰ کیلومترعالی است. 

در زمان رونمایی نیز ذکر شد که وزن این موشک به یک سوم موشک‌های کاهش یافته است که با یک سوم جرم موشک قدر اس ۱۵ تنی هم خوانی دارد. چابکی و سرعت فوق‌العاده در اصابت به اهداف در برد ۱۴۵۰ کیلومتری یکی از توانمندی‌های اصلی این موشک است.

قابلیت موشک خیبرشکن

موشک راهبردی خیبر شکن از نسل سوم موشک‌های دوربرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که از ایده تا محصول توسط دانشمندان سخت کوش نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و ساخته شده است. موشک خیبرشکن از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است. این موشک دارای سوخت جامد است و در فاز فرود دارای مانور پذیری برای عبور از سپر موشکی بوده و طراحی بهینه آن باعث شده است وزن آن نسبت به نمونه‌های مشابه یک‌سوم کاهش یافته و مدت آماده‌سازی و شلیک آن نیز تا یک‌ششم تقلیل پیدا کند.

از جمله ویژگی‌های این طراحی را می‌توان در زمان آماده‌سازی و شلیک هم دید، به‌طوری که این زمان به یک ششم موارد مشابه کاهش یافته است. علاوه براین، ویژگی نقطه‌زنی این موشک، دقت هدف‌گیری را افزایش و خطا را کاهش می‌دهد. همچنین کلاهک جنگی خیبرشکن می‌تواند دمای بسیار بالا را تحمل کند. درنهایت، خیبرشکن را می‌توان یکی از موشک‌های دوربرد نسل سوم نیروهای مسلح کشور دانست که در فاز فرود، قدرت مانور بالایی برای عبور از سپر موشکی و سامانه‌های پدافندی دشمن را دارد. این ویژگی با کمک طراحی کلاهک جنگی و با کمک بالک‌های خاص آن ممکن شده است.

کلاهک‌های انفجاری موشک خیبرشکن در زمره کلاهک‌های «سریع و شدید» به شمار می‌آید. با این تفاوت که رعد۵۰۰ از نوع موشک‌های کوتاه‌برد است. ابعاد کوچک‌تر خیبرشکن این امکان را فراهم کرده که در فضاهای محدودتر مانند پایگاه‌های زیرزمینی موشکی دپو شود.

کلاهک جنگی موشک خیبرشکن

ابعاد به نسبت بزرگ‌تر کلاهک‌های جنگی موشک خیبرشکن، قدرت مانور کلاهک را پس از ورود به جو افزایش می‌دهد. این ویژگی امکان به موشک امکان می دهد تا از سد دفاع موشکی هوایی مانند سیستم‌های دفاعی فلاخن داوود اسرائیل یا پاتریوت آمریکا عبور کند. کلاهک خیبرشکن که از نوع جداشونده مانورپذیر(MaRV) است، هنگام ورود به جو زمین با کمک بالک‌ها مسیر حرکت را کنترل می‌کند و به این ترتیب انرژی جنبشی و البته سرعت در فاز مانور را کاهش می‌دهد.

اگرچه سرعت کلاهک در لحظه برخورد ۲تا ۳ماخ برآورد می‌شود، اما زمانی که به هدف اصابت می‌کند، نشانه‌ای از سوختن بالک‌ها یا ذوب شدن کلاهک دیده نمی‌شود. این قابلیت امکان انجام مانورهای سنگین برای خنثی‌سازی‌ پدافند هوایی دشمن را فراهم می‌کند. به‌عبارت دیگر، سیستم‌های پدافند دفاعی با ردگیری این حرارت، می‌توانند موشک را منهدم می‌کنند.

موشک خیبرشکن علاوه بر اینکه هنگام پرتاب سرعت بالایی را به نمایش می‌گذارد، هنگام خروج از جو به سرعت بیشتری می‌رسد. اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد که خیبرشکن پیش از خروج از جو به سرعت ۴تا ۵ماخ می‌رسد. این شتاب بالا از این نظر اهمیت دارد که تأثیر کاهش سرعت ناشی از نیروی گرانش زمین را تا حد زیادی کاهش می‌دهد که در نهایت افزایش بُرد این موشک را در پی دارد.

یکی دیگر از ویژگی‌های موشک خیبرشکن امکان پرتاب به وسیله پرتابگرهای مختلف است. این موشک می‌تواند روی یک تریلی حمل و استتار شود، اما آنچه در تصاویر دیده‌شده، پرتابگر مورد استفاده برای خیبرشکن روی یک شاسی ۱۰چرخ نصب شده است که می‌تواند به‌عنوان یک وسیله نقلیه تجاری نیز استتار شود.

تسلیحات موشک خیبرشکن

تسلیحات Hypersonic glide vehicles یا HGV: این سر جنگی در مقایسه با جنگنده‌های مانوردهنده فقط در طراحی ظاهری و مسیر پروازی تفاوت دارد که سرعت آن بسته به طراحی و نظر سازنده، بین ۵تا۲۰ماخ متغیر است. پرتاب‌کننده HGV به‌جای اوج گرفتن مانند پرتاب‌کننده بالستیکی، سعی می‌کند در ارتفاع کمتری حرکت کند و امکان تغییر مسیر مکرر به سمت هدف باعث می‌شود تا رادارهای دشمن دچار اختلال شده و در نتیجه مجموعه دفاعی موشکی دشمن غافلگیر می‌شود.

تسلیحات hypersonic cruise missile یا HCM: این تسلیحات نوع دیگر از موشک‌های هایپرسونیک است که با یک موشک قادر است به سرعت مافوق صوت برسد و پس از آن با استفاده از یک موتور تنفس طبیعی اسکریم‌جت به حرکت ادامه دهد. یکی از مزیت‌های تسلیحات HCM بهره‌گیری از موشک‌های کوچک‌تر برای پرتاب به سمت هدف است.

مشخصات موشک بالستیک خیبر شکن:

نام: خیبرشکن
نوع: بالستیک
ساخت: ایران
طول: ۱۰/۵ متر
قطر: ۰/۸ متر
وزن: ۴۵۰۰ کیلوگرم
سر جنگی: مواد شدیدالانفجار تا وزن ۵۰۰ کیلوگرم
سوخت: جامد مرکب یک مرحله‌ای
برد: ۱۴۵۰ کیلومتر