شمارش معکوس برای اسنپبک؛ اروپا شرط گذاشت و تهران هشدار داد | سناریوهای پیش روی ایران چیست؟
رویداد۲۴| خبرنگار والاستریت ژورنال، لارنس نورمن، خبر داده که کشورهای اروپایی تمدید مهلت فعالسازی مکانیسم ماشه را به خواستههای مشخصی مشروط کردهاند. او نوشته: «بیایید واضح صحبت کنیم؛ کشورهای اروپایی تمدید را به خواستههای بسیار مشخصی مشروط کردهاند. اینکه چه طرفی زمینه را برای تمدید فراهم میکند موضوع دیگری است. احتمال دارد تروئیکای اروپایی چنین کاری بکند؛ اما چنین کاری تمامی رویکرد آنها در ماههای اخیر را برعکس خواهد کرد».
این گزارش همچنین میگوید طرح روسیه برای جلوگیری از بازگشت تحریمها به احتمال زیاد در شورای امنیت رأی نمیآورد و پیشبینی میشود آمریکا و سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) آن را رد کنند.
نگرانی تهران از تبعات مکانیسم ماشه
در ایران، اما سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به خبرها و نگرانیها از فعال شدن مکانسیم ماشه، میگوید: «به هیچ وجه چنین نیست که ما درصدد تخفیف اهمیت آنچه که موسوم شده به سازوکار بازگرداندن تحریمهای شورای امنیت باشیم. ما آگاه هستیم نسبت به آثار و تبعات نامطلوب چنین اتفاقی و اجازه نخواهیم داد این موضوع تبدیل به ابزار جنگ روانی علیه شهروندان ما شود.»
وی تاکید کرد: «اجازه نخواهیم داد این موضوع تبدیل به یک ابزار جنگ روانی علیه ذهن و روح شهروندان ما شود.»
این موضع نشان میدهد تهران همزمان دو هدف را دنبال میکند: هشدار نسبت به غیرقانونی بودن استفاده اروپا از این ابزار، و در عین حال نشان دادن حساسیت نسبت به پیامدهای احتمالی آن.
تحلیلگران چه میگویند؟
نگرانی از تبعات سنگین فعال شدن مکانیسم ماشه در فضای رسانهای به وضوح مشاهده میشود، اما فضاسازیها هم بسیار است. تحلیلگران نزدیک به دولت شرایط را مهیای تعلیق مکانیسم ماشه میدانند، اما مخالفان دولت از حالا آغوش خود را برای پیامدهای فعال شدن آن باز کردهاند!
رحمان قهرمانپور، تحلیلگر سیاست خارجی، معتقد است تمدید مکانیسم ماشه «جدی شده» و اروپا هم در آن ذینفع است: «با این کار تروئیکای اروپایی همچنان در پرونده هستهای ایران نقش ایفا خواهد کرد و ایران هم فرصت بیشتری برای اجماعسازی در داخل خواهد داشت. ترامپ نیز فرصت بیشتری برای پیشبرد دیپلماسی اجبار به دست خواهد آورد.»
از نگاه او، تعویق در اجرای مکانیسم ماشه میتواند به سود همه طرفها باشد؛ اروپاییها نقش خود را حفظ میکنند، ایران زمان میخرد و آمریکا هم فشار روانی را ادامه میدهد.
در مقابل، قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه، هشدار داده: «کلید خوردن مکانیسم ماشه مجوز میدهد که کشتی، وسایل نقلیه و افراد ایرانی مورد بازرسی قرار بگیرند.» او تاکید کرده اگر تفاهمی بین ایران، آمریکا، روسیه و چین شکل بگیرد، احتمال به تعویق انداختن بازگشت تحریمها وجود دارد. محبعلی حتی فعال نشدن مکانیسم ماشه را به معنای جلوگیری از بازگشت جنگ دانسته است.
همزمان با این مباحث، برخی چهرههای رسانهای در داخل نگاه متفاوتی ارائه کردهاند. یکی از مجریان صداوسیما مدعی شد: «در بازی تمدید اسنپبک نیفتید، جنگ اول بهتر از صلح آخر. از همین الان همه خسارتهایش را تحمل کنیم و جانمان را آزاد کنیم.» این اظهارات نشان میدهد بخشی از جریان داخلی معتقد است تعویق تنها هزینهها را بیشتر میکند و باید تبعات را هرچه زودتر پذیرفت.
اروپا ماشه را میچکاند؟
اکنون پرسش اصلی این است: آیا تروئیکای اروپایی واقعاً به دنبال تمدید است یا صرفاً با شروط سخت قصد افزایش فشار بر تهران را دارد؟ در حالی که نشانهها از تمایل اروپا به نقشآفرینی بیشتر حکایت دارد، مخالفان این روند در واشنگتن و تلآویو بر اجرای فوری فشار حداکثری تأکید میکنند.
برای ایران، هر دو سناریو پرهزینه است: فعال شدن مکانیسم ماشه میتواند به بازگشت همه تحریمهای شورای امنیت و حتی بازرسیهای اجباری منجر شود. تعویق آن هم به معنای ادامه بلاتکلیفی و تداوم فشار سیاسی و اقتصادی خواهد بود.
به نظر میرسد سرنوشت مکانیسم ماشه نه صرفاً در بروکسل، بلکه در هماهنگیهای واشنگتن، مسکو و پکن رقم خواهد خورد؛ و اینکه ایران چگونه از فرصت احتمالی تعویق برای بازتعریف سیاست خارجیاش بهره گیرد، تعیینکننده آینده خواهد بود.
وقتی یک کشور به اصطلاح ابرقدرت چنین مبلغی را به افرادی از یک کشور به صورت محرمانه می پردازد معنی ان این است که ان کشور به اصطلاح ابرقدرت یک نقطه ضعفی دارد که افرادی به این نقطه ضعف پی برده و با استفاده از این نقطه ضعف از ان کشور به اصطلاح ابرقدرت اخاذی نموده اند. دلیلی که ترامپ این موارد را افشا می کند این است که می خواهد راه اخاذی را ببندد و به احتمال زیاد ترامپ خود به این نقطه ضعف در اینده ای نزدیک اعتراف خواهد کرد. هیچ معنایی ندارد که یک ابرقدرت پنهانی به افرادی از یک کشور جهان سومی باج بدهد.
این نقطه ضعف این است که امریکا به دروغ وجهه یک ابر قدرت اتمی را به خود گرفته است و اصلا و ابدا چنین سلاحی ندارد. و با باج دادن به مقامات ایرانی از انها خواسته است که این دروغ را افشا نکنند.
اسم پروژه را هم گذاشته اند برجام.
در واقع گره برجام حیثیت و آبروی کشورهای مدعی داشتن سلاح هسته ایست .
پایان برجام یعنی افشای دروغ بودن سلاح هسته ای .
برای همین نباید مذاکرات برجام به نتیجه برسد و باید تا جایی که می شود با جلسات و نشستهای بیهوده و بی حاصل و توییتهای مقامات روسی و غربی ادامه یابد.