آیا سوئد همچنان الگوی بازارهای سرمایه اروپا، باقی میماند؟
رویداد۲۴| ساختارهای اقتصادی مبتنی بر دولت رفاه همواره برای مخاطبان بازار سرمایه جذاب بودهاند. در چنین کشورهایی، ثبات اقتصادی و پیشبینیپذیری روند سهام، اطمینان بیشتری به سرمایهگذاران میدهد. سوئد، عضو اتحادیه اروپا هنوز به حوزه مالی یورو نپیوسته است و سالها نمونه بارزی از این مدل محسوب میشود و همین دلیل، اتحادیه اروپا در تلاش است تا با معرفی سوئد بهعنوان الگویی موفق، پسانداز خانوارها را به سمت بورس روانه کند.
پایگاه معاملات خردهفروشی سوئد به دلیل سهولت سرمایهگذاری در شرکتهای بورسی، در میان بهترینهای جهان قرار دارد. به طوری که طبق آمار، بیش از نیمی از پسانداز خانوارهای سوئدی در سهام سرمایهگذاری میشود؛ آماری که نشاندهنده اعتماد عمومی به بازار سرمایه در این کشور است. با این حال، تحولات سیاسی و راهبردی اخیر سبب شده موجودیت دولت رفاه در سوئد با تهدیداتی مواجه شود؛ تهدیداتی که باید در چارچوب اقتصاد سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد.
تا مدتی پیش و حتی زمانی که در سایر نقاط اروپای غربی، ماهیت دولت رفاه رو به افول رفت، در سوئد، به لطف ویژگیهای فرهنگ سیاسی خاص این کشور، ایده دولت رفاه با قدرت باقی ماند. اما اکنون ماجرا با قبل تاحدودی متفاوت است.
اما اکنون شرایط تغییر کرده است. پیوستن سوئد به ناتو تعهداتی را برای استکهلم به همراه آورده که مستقیماً به افزایش سهم هزینههای نظامی و دفاعی در بودجه عمومی منجر میشود. این تغییر، مزیت اصلی سوئد بهعنوان یک دولت رفاه مستقل در اروپا را تا حد زیادی کاهش داده است. به بیان دیگر، پس از جنگ اوکراین و روسیه، سیاستهای امنیتی بر تصمیمات اقتصادی اولویت یافته و همین امر بهطور مستقیم بر نگاه سرمایهگذاران به بازار سرمایه این کشور اثر گذاشته است.
در چنین شرایطی، کمیسیون اروپا همچنان در پی تقویت بازار سرمایه و استفاده از تجربه سوئد است. هدف بروکسل این است که ابزارهای متنوعی در اختیار شهروندان قرار دهد تا بتوانند پساندازهای خود را در بازارهای سرمایهگذاری کنند. موفقیت این سیاست، اما به میزان «اراده سیاسی» کشورهای عضو بستگی دارد. به همین دلیل، تحلیلگران معتقدند سران اتحادیه اروپا ناگزیر خواهند شد صرفاً بر کارکردهای خاص بازار سرمایه سوئد متمرکز شوند و نه بر ساختار کلی آن که اکنون تحت فشار تحولات امنیتی قرار دارد.
یکی از کارکردهایی که مورد توجه است، مدل حسابهای بانکی سوئدی است که به شهروندان اجازه میدهد بهآسانی پسانداز خود را در سهام سرمایهگذاری کنند. این ابزار نهتنها در داخل سوئد موفق بوده، بلکه میتواند الگویی برای سایر کشورهای اروپایی نیز باشد. با این حال، همانطور که کارشناسان یادآور میشوند، میزان کارآمدی این الگو در آینده به شدت وابسته به تحولات سیاسی و امنیتی خواهد بود.
در جمعبندی باید گفت، سوئد هنوز هم نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی از ثبات اقتصادی و ضریب پیشبینیپذیری بالاتری در سرمایهگذاری برخوردار است. با این حال، دیگر نمیتوان آن را الگویی ایدهآل و مستقل در قاره سبز دانست. پایگاه معاملات خردهفروشی این کشور همچنان «در میان بهترینها در جهان» قرار دارد، اما روشن است که استمرار این جایگاه در سالهای آینده به شدت تحت تأثیر پیوستن سوئد به ناتو و افزایش هزینههای دفاعی قرار خواهد گرفت.
