چرا تحریمهای جدید با قبلیها فرق می کند؟ | اسنپبک بدون یک کارزار دیپلماتیک شکست میخورد
رویداد۲۴| ریچارد نفیو مقام سابق وزارت خارجه آمریکا در دولت اوباما و معمار تحریمها علیه ایران به همراه با مایکل سینگ که چهره شناخته شده دیگر مؤسسه واشینگتن است، مطلب ویژهای را برای والاستریت ژورنال درباره تحریمهای Snapback، منتشر کردهاند.
در این یادداشت آمده: تحریمهای snapback علیه ایران اعمال شد. اجرای واقعی و مؤثر این تحریمها نیازمند تلاش گسترده سیاستمداران، دیپلماتها و کارشناسان غربی خواهد بود.
سیاست هستهای ایران بار دیگر به گذشته بازگشته است. بریتانیا، فرانسه و آلمان پس از سالها تهدید برای انجام این کار در مواجهه با نقض تعهدات هستهای ایران، از مکانیزم snapback در توافق هستهای استفاده کردند. این اقدام تا پایان سپتامبر، قطعنامههای تحریمی سازمان ملل متحد را که به عنوان بخشی از توافق ۲۰۱۵ تعلیق شده بودند، دوباره به اجرا درخواهد آورد.
از نظر ظاهری، این اقدام مثبت به نظر میرسد. در صورتی که همه چیز طبق برنامه پیش برود، ایالات متحده ابزار قدرتمندی برای منزوی کردن ایران خواهد داشت و تحریمهای بانکی، کشتیرانی، نفت و تسلیحات ایران دوباره اعمال خواهد شد. با این حال، دستیابی به این نتیجه تضمینشده نیست و نیازمند تلاش سخت دولت ترامپ است که احتمالاً با مخالفت تهران، پکن و مسکو روبهرو خواهد شد.
اروپاییها اکنون از مکانیزم snapback استفاده میکنند، زیرا این مکانیزم قرار است در اکتبر منقضی شود. این اقدام همچنین در زمانی انجام میشود که ایران با تصمیمی سرنوشتساز مواجه است؛ آیا به توسعه تسلیحات هستهای ادامه دهد یا به بیفایده بودن آن پی ببرد و رویکردی مصالحهآمیز اتخاذ کند. گسترش برنامه هستهای ایران پس از خروج ایالات متحده از توافق در ۲۰۱۸ نشان میدهد که اعمال دوباره تحریمها ضروری است. در سال ۲۰۱۵، مذاکرهکنندگان آمریکایی و اروپایی فرض کردند که ایران ممکن است توافق را نقض کند و به همین دلیل فرآیند فعالسازی مکانیزم snapback ساده طراحی شد؛ اما اجرای تحریمها برای مهار برنامه هستهای ایران به این آسانی نخواهد بود.
مکانیزم snapback برای توافق هستهای ایران طراحی شده و استفاده از آن رویکردی جدید است. کشورها با اجرای قطعنامههای سازمان ملل آشنا هستند، اما ممکن است درباره پاسخ به snapback مطمئن نباشند، بهویژه که ایران، روسیه و چین تلاش میکنند مشروعیت این اقدام را زیر سؤال ببرند. ایالات متحده و اروپا نمیتوانند صرفاً فرض کنند که دیگر کشورها تحریمهای ایران را دوباره اعمال میکنند و باید پیشقدم شوند. آنها میتوانند با راهاندازی یک کارزار دیپلماتیک، عملکرد مکانیزم snapback را برای دیگر کشورها توضیح داده و در اجرای تحریمها راهنمایی و پشتیبانی ارائه کنند.
پس از بازگشت تحریمها، ایالات متحده و شرکایش باید اجرای آنها را رصد کنند و کشورها را درباره مسائل عملی مرتبط با اجرای تحریمها، مانند تعریف فناوری و قطعات تحت محدودیت، راهنمایی کنند. همچنین باید تهدید به اعمال مجازات علیه شرکتها، بانکها و ارائهدهندگان خدماتی که تحریمها و مقررات کنترل صادرات را نقض کنند، نمایند. در گذشته، چنین اقداماتی بخشی از مأموریت سازمان ملل در اعمال تحریمها بود، اما اکنون احتمالاً روسیه و چین مانع تشکیل کمیته تحریم مؤثر یا هیئت کارشناسی برای گزارش تخلفات خواهند شد و نقش واشنگتن و شرکایش پررنگ خواهد شد.
حملات ژوئن آمریکا و اسرائیل علیه ایران اهمیت این اقدامات را افزایش داده است، زیرا ایران ممکن است درصدد بازسازی برنامههای هستهای و موشکی خود باشد و تحریمها در زمینه گسترش فناوری و کنترل صادرات همچنان حیاتی هستند. موفقیت این تلاشها مستلزم آن است که ایالات متحده ابتدا سیاستهای داخلی خود را منسجم کند، بهویژه کنترل صادرات نفت به چین و همکاری با شرکای تجاری منطقهای مانند امارات و هند. همچنین باید با روسیه و چین روبهرو شود، زیرا هر دو احتمالاً در برابر اجرای مکانیزم snapback مقاومت خواهند کرد و مشروعیت آن را زیر سؤال میبرند.
نحوه مدیریت این مکانیزم توسط دولت ترامپ محک مهارت رهبری جهانی و کارآمدی بوروکراتیک آن خواهد بود. موفقیت در این مسیر نیازمند کار دیپلماتیک خستهکننده، نظارت و اجرای تحریمها و اعمال سریع مجازاتهاست. اگر ترامپ میخواهد دستاوردهای خود در قبال ایران پایدار باشد، این آزمونی است که باید از آن سربلند بیرون آید.
