رویداد ۲۴| در چنین شرایطی، پرسش اساسی فعالان صنعت این است: اگر توافق شود چه؟ اگر نشود چه؟ و اگر یک توافق نیم‌بند شکل بگیرد، بازار چگونه واکنش نشان خواهد داد؟

این گزارش تلاش می‌کند با نگاه داده‌محور و تجربه سال‌های گذشته، 3 سناریوی محتمل را تحلیل و اثر هرکدام را بر قیمت استیل ایران بررسی کند. 

وضعیت امروز بازار استیل ایران

بازار فولاد ایران از چند متغیر کلیدی اثر می‌پذیرد:

1. نرخ ارز

افزایش یا کاهش نرخ دلار طی ماه‌های اخیر بزرگ‌ترین محرک قیمت بوده است. داده‌های غیررسمی نشان می‌دهد بیش از ۶۰% قیمت فولاد و استیل داخلی تابع مستقیم نرخ ارز است، حتی در محصولاتی که تولید داخل‌اند.

2. قیمت جهانی فولاد

در ۱۸ ماه گذشته، شاخص جهانی قیمت بیلت و اسلب وارداتی در آسیا و کشورهای واردکننده بین ۵۲۰ تا ۶۲۰ دلار نوسان داشته و بازار را در یک دامنه نوسانی نگه داشته است. با این حال، هزینه انرژی در چین و اروپا، به‌ویژه پس از بحران انرژی ۲۰۲۲، همچنان بر بازار سایه دارد.

3. تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی

هزینه حواله و انتقال پول، پوشش ریسک بیمه، حمل دریایی و تأمین قطعات، قیمت تمام‌شده استیل در ایران را در بسیاری از دوره‌ها ۱۰ تا ۳۰% بالاتر از نرخ جهانی قرار داده است.

4. تقاضای داخلی

ساخت‌وساز، صنایع نفت و گاز، تولید تجهیزات صنعتی و خودروسازی، چهار موتور محرک تقاضای استیل هستند؛ اما رکود پروژه‌های بزرگ دولتی و کاهش قدرت خرید بخش خصوصی عملا فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد کرده است.

این 4 عامل، بازاری ساخته‌اند که هر لحظه آماده تغییر مسیر است؛ و مهم‌ترین متغیر، نتیجه مذاکرات است.

تحریم‌ها، مذاکرات و مسیرهای احتمالی بازار

مذاکرات ایران و آمریکا/اروپا مدت‌هاست در حالت «نیمه‌فعال» قرار دارد.
بازار فولاد اما حتی به اشاره‌ها نیز واکنش فوری نشان می‌دهد: یک خبر مثبت می‌تواند قیمت‌ها را تا ۱۰%کاهش دهد و برعکس هر خبر منفی موج جدید نوسان ایجاد می‌کند.

سناریو اول: «توافق جامع» — کاهش محسوس قیمت‌ها

در این سناریو، ایران و غرب به یک توافق پایدار می‌رسند که شامل:

• رفع بخش قابل توجهی از تحریم‌های تجاری و بانکی
• افزایش صادرات نفت و بازگشت دسترسی ارزی
• کاهش هزینه حمل و بیمه
• افزایش سرعت واردات مواد اولیه و قطعات خط تولید فولاد

نتیجه مستقیم در بازار استیل:

1. کاهش نرخ ارز: محتمل‌ترین واکنش بازار، کاهش نسبی نرخ دلار و تثبیت آن در یک دامنه متعادل
2. کاهش هزینه تولید: افت قیمت تمام‌شده و دسترسی به مواد اولیه و قطعات ارزان‌تر
3. افت قیمت داخلی استیل: پیش‌بینی کارشناسان با تحلیل رفتار ۲۰۱۵–۲۰۱۶ (پس از برجام) = کاهش قیمت استیل در یک دوره 3 تا 6 ماهه تا ۱۰ تا ۳۰%

اثر بر خرید:

• شرکت‌ها مجدد قراردادهای بلندمدت می‌بندند.
• انبارها سبک‌تر می‌شوند و خرید برنامه‌ریزی‌شده جایگزین خرید هیجانی می‌شود.

اثر بر تأمین‌کنندگان:

برای تأمین‌کنندگان بزرگ ورق، لوله و پروفیل، این سناریو باعث افزایش حجم فروش، ثبات موجودی و کاهش فشار هزینه‌های ارزی خواهد شد.

سناریو دوم: «توافق محدود» — نوسان و کاهش ملایم قیمت

در این سناریو، بخش‌هایی از تحریم‌ها رفع می‌شود اما مذاکرات کامل نیست؛
بانک‌ها و حمل‌ونقل هنوز با محدودیت روبه‌رو هستند اما صادرات نفت و جابجایی ارزی کمی تسهیل می‌شود.

پیامدها:

• دلار ممکن است ۵ تا ۱۰% کاهش یابد، اما پایدار نیست.
• هزینه حمل دریایی کاهش می‌یابد اما مشکل انتقال پول ادامه دارد.
• محدوده قیمت استیل ممکن است ثابت بماند و حتی ۵ تا ۱۵% افت کند، اما نوسان همچنان باقی می‌ماند.

ویژگی این سناریو:

با توجه به تجربه دوره ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱، بازار در چنین شرایطی «رفتار موجی» دارد؛ یعنی یک موج افزایشی، سپس اصلاح و سپس دوباره نوسان.

بنگاه‌هایی مثل آهن آنلاین و در حوزه تخصصی استیل رخ https://steelrokh.com/ در چنین دوره‌هایی معمولا با استفاده از شبکه تأمین گسترده و مدیریت موجودی، نقش تثبیت‌کننده دارند و برای مشتریان صنعتی امکان خرید مرحله‌ای و کنترل‌شده فراهم می‌کند.

سناریو سوم: «عدم توافق یا تشدید تنش» — جهش قیمتی

این سناریو بدترین حالت ممکن برای بازار فولاد است.

پیامدها

• رشد قیمت دلار یا حداقل تثبیت در سطح بالا
• افزایش هزینه حمل، بیمه و حواله تا ۲۰۰٪
• کمبود برخی مقاطع استیل در بازار
• افزایش قیمت استیل تا ۲۰ تا ۵۰%

بازار چگونه واکنش نشان می‌دهد؟

• کارخانه‌ها موجودی انبار را پایین نگه می‌دارند تا از ریسک زیان جلوگیری کنند.
• خریداران به خریدهای لحظه‌ای و کوتاه‌مدت روی می‌آورند.
• بازار آزاد قوی‌تر از بورس کالا اثرگذار می‌شود.

تأمین‌کنندگان

در چنین شرایطی نقش تأمین‌کننده داخلی حیاتی است. شرکت‌هایی مثل استیل رخ با تنوع سبد محصولات، ارتباطات وارداتی و شبکه تامین منسجم، می‌توانند جلوی کمبود شدید در بازار را بگیرند و به صنایع اجازه دهند خطوط تولید را متوقف نکنند.

تحلیل عددی برای 3 سناریو

برای تحلیل، فرض می‌کنیم قیمت مرجع برای ورق آلیاژ 304 حدود 270000 تا 280000 تومان/کیلوگرم (آبان 1404) به‌عنوان نقطه شروع باشد.

سناریو ۱ — «توافق جامع»

• فرض کاهش نرخ دلار و هزینه‌های جانبی: کاهش قیمت پایه
• قیمت پیش‌بینی‌شده با کاهش ۲۵٪: ≈ ۲۰۳٬۰۰۰ تومان/کیلوگرم

سناریو ۲ — «توافق محدود»

• فرض کاهش ملایم نرخ دلار و هزینه‌ها
• قیمت پیش‌بینی‌شده با کاهش ۱۰٪: ≈ ۲۴۳٬۰۰۰ تومان/کیلوگرم
• کاهش قیمت با روندی ملایم است.

سناریو ۳ — «عدم توافق یا تشدید تنش»

• فرض افزایش نرخ دلار، هزینه‌ها، مشکلات تأمین: افزایش قیمت
• قیمت پیش‌بینی‌شده با افزایش ۳۰٪: ≈ ۳۵۱٬۰۰۰ تومان/کیلوگرم
• اگر محدودیت‌ها شدیدتر شوند، ممکن است قیمت حتی بیشتر از این عدد نیز بشود.

به طور خلاصه:

عوامل فنی و اقتصادی که قیمت را هدایت می‌کنند

1. قیمت جهانی بیلت، قراضه و اسلب

هر ۱۰ دلار افزایش قیمت جهانی بیلت معمولاً حدود ۳ تا ۵% بر قیمت داخلی اثر می‌گذارد.

2. نرخ انرژی و هزینه تولید در چین و ترکیه

چین بزرگ‌ترین تأثیر را بر بازار منطقه دارند؛ اگر محدودیت برق در چین رخ دهد، قیمت جهانی بالا می‌رود

3. نرخ ارز

نرخ ارز مهم‌ترین متغیر کوتاه‌مدت بازار ایران است.

نقش تامین کنندگان در ثبات بازار

استیل رخ یکی از تأمین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان معتبر ورق استیل، لوله استیل، پروفیل و مقاطع فولادی در ایران است و به دلیل شبکه گسترده تأمین داخلی و خارجی، در دوره‌های نوسانی نقش «متعادل‌کننده بازار» را ایفا می‌کند.

نقاط قوت استیل رخ در دوره‌های بی‌ثباتی:

• تأمین چندمنبعی (Multi-source supply)
• موجودی پایدار و قابل اتکا
• ارائه مشاوره تخصصی درباره زمان‌بندی خرید
• امکان قراردادهای مرحله‌ای برای مدیریت ریسک

در سناریوهای ۱ و ۲، این شرکت می‌تواند حجم عرضه را افزایش دهد و قیمت مناسب‌تری به صنایع ارائه دهد.
در سناریوی ۳، حضور تأمین‌کننده داخلی به‌معنای جلوگیری از توقف تولید برای کارخانجات است.

سخن آخر

بازار استیل ایران در آستانه یک «دو راهی بزرگ» است. نتیجه مذاکرات می‌تواند قیمت‌ها را ۳۰% کاهش یا ۵۰% افزایش دهد. در این میان، نقش تأمین‌کنندگان داخلی بیش از گذشته حیاتی است؛ زیرا در شرایط پرتنش می‌توانند خلأهای بازار وارداتی را پر کنند و در دوره‌های آرام، مسیر تأمین ارزان‌تر و پایدارتر ایجاد نمایند.