پشت پرده افزایش ۲۰ درصدی قیمت اینترنت | فرهیختگان: تعرفه‌ها ۸ سال عقب‌تر از تورم مانده‌اند

رویداد۲۴| روزنامه فرهیختگان در گزارشی مفصل با عنوان «اینترنت چقدر گران شد؟ کجا هزینه می‌شود؟» به بررسی جزئیات افزایش اخیر تعرفه اینترنت و وضعیت زیرساخت‌های مخابراتی کشور پرداخته و نوشته است: «روز گذشته سرانجام تعرفه جدید بسته‌های اینترنت اپراتور‌های تلفن همراه ۲۰ درصد افزایش یافت.» این روزنامه یادآور شده که از سال ۱۳۹۶ تا دی‌ماه ۱۴۰۲ تعرفه‌ها عملاً ثابت بوده و «در سال ۱۴۰۲ نیز صرفاً ترافیک بین‌الملل مشمول افزایش قیمت شد و ترافیک داخلی ثابت ماند».

فرهیختگان می‌نویسد این افزایش در حالی رخ داده که اپراتور‌ها «در اردیبهشت امسال در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان تنظیم مقررات» خواستار حداقل ۷۵ درصد افزایش تعرفه‌ها شده بودند. دلیل این مطالبه، به نوشته روزنامه، جهش شدید هزینه‌هاست: «تورم عمومی طی ۸ سال اخیر سالانه به‌طور میانگین ۳۰ تا ۴۰ درصد بوده و نرخ ارز نیز طی این مدت رشد ۲۷ برابری داشته»؛ موضوعی که به گفته اپراتور‌ها باعث «تضعیف توان سرمایه‌گذاری و فرسودگی زیرساخت‌ها» شده است.

شبکه‌ای که «یک موجود زنده است»

در بخش دیگری از گزارش، حسین فلاح جوشقانی رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات که با فرهیختگان گفت‌و‌گو کرده، ساختار شبکه ارتباطی کشور را چنین توصیف می‌کند: «شبکه تلفن همراه کشور، یک موجود زنده است؛ نیاز به مراقبت، نگهداری، توسعه و افزایش ظرفیت دارد. وقتی اپراتور‌ها توان مالی برای سرمایه‌گذاری نداشته باشند، افت کیفیت کاملاً قطعی است.»

او تأکید کرده بخش بزرگی از تجهیزات مخابراتی «ماهیت ارزی» دارد و با افزایش نرخ دلار، هزینه توسعه شبکه به‌شدت بالا می‌رود. به همین دلیل، به گفته او «اصلاح و افزایش منطقی تعرفه‌ها ضروری است تا هزینه‌های اپراتور‌ها در بخش ثابت و سیار تأمین شود».

چرا تعرفه‌ها از تورم عقب مانده‌اند؟

فرهیختگان با ارائه چند نمونه از قیمت بسته‌های یک‌روزه و ۳۰ روزه، نتیجه گرفته است که تعرفه اینترنت همراه «طی ۸ سال فقط ۱.۶ برابر شده»؛ در حالی که در همین دوره، «میانگین درآمد خانوار ۱۳ برابر و قیمت اقلام سفره خانوار ۲۳ برابر» شده است.

در بخش دیگری از گزارش آمده: «قیمت برنج ایرانی از ۱۳ هزار تومان در سال ۹۶ به ۳۳۲ هزار تومان رسیده و گوشت گوسفندی با رشد ۲۱ برابری از ۴۱ هزار تومان به ۸۷۳ هزار تومان افزایش یافته است.»

به استناد این داده‌ها، فرهیختگان نتیجه می‌گیرد که تثبیت تعرفه‌ها به‌رغم جهش عمومی قیمت‌ها، شکاف بزرگی میان هزینه و درآمد اپراتور‌ها ایجاد کرده است.

چرا اپراتور‌ها نسبت به آینده نگران‌اند؟

در بخش پایانی گزارش، جوشقانی تأکید می‌کند که «عدم افزایش تعرفه‌ها» پیامد‌های فنی و اقتصادی جدی دارد: «شبکه‌های ارتباطی معمولاً هر دو تا سه سال نیازمند ارتقا و نوسازی هستند… اگر تعرفه‌ها افزایش پیدا نکند، اپراتور‌ها قادر نخواهند بود هزینه‌های جاری خود را پوشش دهند یا درآمدی برای توسعه اختصاص دهند.»

او همچنین هشدار داده: «در دوره‌هایی که قطعی برق افزایش یافت، بسیاری از سایت‌های ارتباطی بلافاصله از مدار خارج می‌شدند» و دلیل آن «فرسودگی یا پایان عمر باتری‌ها» و ناتوانی در تأمین تجهیزات جدید است.

جوشقانی در جمع‌بندی می‌گوید: «کیفیت خدمات کاهش یافته است… راه‌حل نیز روشن است: توسعه شبکه. توسعه هم بدون سرمایه‌گذاری ممکن نیست و سرمایه‌گذاری نیازمند افزایش درآمد است.»