نسخه عجیب حوزه برای اینترنت؛ گرانکردن هر گیگ نامشروع تا یک میلیارد تومان!
رویداد۲۴| فضای مجازی در ایران، سالهاست که میان وعده توسعه و تجربه محدودیت، سرگردان است. از فیلترینگ گسترده و سیمکارتهای سفید گرفته تا طرحهای اینترنت طبقاتی و ایدههای عجیب دبیران ستادهای رسمی، کاربران ایرانی نه تنها دسترسی آزاد ندارند، بلکه هر روز با تصمیمات یکشبه و متناقض مسئولان مواجه میشوند.
یک روز فیلترینگ، یک روز اینترنت طبقاتی
ایران در سالهای اخیر تجربهای بیسابقه در مدیریت فضای مجازی داشته است؛ گویی هر هفته یک دستورالعمل جدید، هزاران کاربر را به چالش میکشد. از فیلترینگ گسترده شبکهها و پیامرسانها گرفته تا ایدههایی همچون اینترنت «طبقاتی» که محمدد کهوند، دبیر ستاد فضای مجازی حوزه، اخیراً مطرح کرده، کاربر ایرانی هیچ ثباتی در دسترسی ندارد.
کهوند در تازهترین طرح خود پیشنهاد کرده است دسترسی به اینترنت برای اقشار مختلف جامعه—از تاجر و پزشک گرفته تا طلبه و خبرنگار—به شکل «طبقهبندیشده» تعریف شود و مصرف غیرمشروع اینترنت تا هر گیگابایت یک میلیارد تومان قیمتگذاری شود. به گفته او، تنها حدود یک میلیون نفر در کشور دسترسی آزاد خواهند داشت و مابقی یا محدود خواهند بود یا مجبور به پرداخت هزینههای نجومی.
سیمکارتهای سفید؛ چالشی دیگر
این آشفتگی محدود به ایدههای عجیب نیست. در هفتههای اخیر نیز، ماجرای سیمکارتهای سفید سروصدای زیادی به پا کرد. دستورالعملهای ناقص، پاسخهای متناقض وزارت ارتباطات و فشار نهادهای امنیتی باعث شد سیمکارتها بسیاری بلاتکلیف باقی بماند و کاربران از حقوق اولیه خود محروم شوند. در این میان نه تنها حاکمیت نتوانست شفاف عمل کند، بلکه پاسکاری میان نهادها، اعتماد عمومی به مدیریت اینترنت را کاهش داد.
ایدههای عجیب و هزینههای سرسامآور
ایدههایی مانند گرانکردن اینترنت غیرمشروع تا هر گیگ یک میلیارد تومان، نمونهای از رویکردی است که نه تنها قابل اجرا نیست، بلکه نشان میدهد مدیریت فضای مجازی در ایران بیشتر بر شعار و محدودسازی تمرکز دارد تا حل منطقی مشکلات. کارشناسان معتقدند این نوع تصمیمگیری، کاربران را به سمت فیلترشکن و راههای غیرقانونی هدایت میکند و هدف محدود کردن آزادیهای دیجیتال را عملاً ناکام میگذارد.
آیا راهبرد ایران موفق است؟
در حالی که کشورهای جهان به سمت دسترسی آزاد و مقررات شفاف حرکت میکنند، سیاستهای ایران، ترکیبی از محدودیت، کنترل طبقاتی و تصمیمات یکشبه است. کاربران ایرانی هر روز با تغییرات ناگهانی روبهرو میشوند؛ امروز دسترسی به پیامرسانی خاص ممنوع است، فردا محدودیتها طبق سن یا شغل تعیین میشود و پسفردا قیمت اینترنت نجومی اعلام میشود. نتیجه؟ نارضایتی عمومی، کاهش بهرهوری دیجیتال و افزایش مصرف راههای غیرقانونی برای دور زدن محدودیتها.
اینترنت بیثبات و نامطمئن
به این ترتیب، فضای مجازی ایران بیش از هر زمان دیگری به یک «محیط بیثبات» تبدیل شده است؛ جایی که یک روز با فیلترینگ گسترده، روز دیگر با سیمکارتهای نامعلوم و فردای آن با اینترنت طبقاتی و هزینههای میلیاردی مواجه میشود. این آشفتگی نه تنها تجربه کاربر ایرانی را مختل کرده، بلکه اعتماد عمومی به نهادهای تصمیمگیرنده را کاهش داده است.
کارشناسان هشدار میدهند تا زمانی که مدیریت اینترنت در ایران بر اساس طرحهای شفاف، عادلانه و علمی نباشد، هر تلاش برای توسعه دیجیتال و افزایش بهرهوری کشور با مانع و شکست مواجه خواهد شد.
