اعتراف روزنامه نزدیک به قالیباف به شکست «قانون جوانی جمعیت» | چرا سیاست جمعیتی مجلس به بنبست خورد؟
رویداد۲۴| روزنامه خراسان، رسانه نزدیک به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس، در گزارشی انتقادی با عنوان «شکست قانون جوانی جمعیت» به بررسی دلایل ناکامی یکی از مهمترین قوانین مصوب سالهای اخیر مجلس پرداخته و تأکید کرده است که این قانون پس از چهار سال، نتوانسته تأثیر محسوسی بر روند فرزندآوری در کشور بگذارد.
در ابتدای این گزارش آمده است: «۴ سال از تولد قانون جوانی جمعیت میگذرد، اما طبق گفته دبیر ستاد ملی جمعیت این قانون به دلیل ناکامیهای بودجهای و اعتباری نتوانسته تغییر محسوس و جدی در فرزندآوری ایجاد کند.»
به نوشته خراسان، نشانههای جمعیتی و روندهای آماری نیز مؤید همین واقعیت است و نشان میدهد قانون جوانی جمعیت، به دلایلی از جمله کمبود منابع مالی، از دستیابی به اهداف خود بازمانده است. دکتر مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت، روز گذشته صراحتاً اعلام کرده است: «این قانون نتوانسته است تغییر محسوسی در مسئله فرزندآوری ایجاد کند.»
قانون جوانی جمعیت چرا ایجاد شد؟
روزنامه خراسان در بخش دیگری از گزارش خود با مرور پیشینه سیاستهای جمعیتی مینویسد: «شاخصهای جمعیتی از دو دهه اخیر سویههای نگرانکنندهای را پررنگ کرد بهگونهای که بر همگان عیان شد که سیاستهای جمعیتی کشور در مسیر نادرست قرار دارد.»
این گزارش با اشاره به آمارهای هشداردهنده میافزاید: «نرخ باروری در ایران که در دهه ۶۰ حدود ۶.۸ فرزند برای هر زن بود، امروز به کمتر از ۱.۵ رسیده؛ تعداد ازدواجها نسبت به یک دهه قبل تقریباً ۶۰ درصد کاهش یافته؛ فاصله بین ازدواج و تولد فرزند اول بیش از ۴ سال و فرزند اول تا دوم به حدود ۶ سال رسیده است.»
همچنین به گفته این روزنامه، آمار «تجرد قطعی» نیز بهطور نگرانکنندهای افزایش یافته و همین روندها کشور را به سمت سالمندی سوق داده است؛ مسیری که منجر به تصویب «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» در سال ۱۴۰۰ شد.
مشوقهایی که اجرایی نشد
خراسان یکی از دلایل اصلی ناکامی این قانون را ضعف مدیریتی میداند و به نقل از مهدی فلاح، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، مینویسد: «اقناعسازی درباره جمعیت باید از مسئولان شروع شود… این که در برخی مسائل به نتیجه نمیرسیم، ناشی از حضور مدیرانی است که اعتقادی به این مسیر ندارند و صرفاً منافع فردی خود را دنبال میکنند.»
در بخش دیگری از گزارش، این روزنامه به نقل از دبیر ستاد ملی جمعیت، فهرستی از حمایتهای پیشبینیشده، اما اجرانشده قانون را مرور میکند؛ از جمله: «اختصاص سبد غذایی و بسته بهداشتی رایگان ماهانه برای دهکهای یک تا چهار» که جز در موارد محدود اجرا نشد، بیمه زنان خانهدار روستایی و عشایری که بهدلیل کمبود اعتبارات، تنها بخش کوچکی از مشمولان را پوشش داد، و تسهیلات ازدواج و فرزندآوری که بسیاری از متقاضیان آن «پشت درهای بسته بانکها ماندند».
مردم تمایل دارند، اما اقتصاد نه
روزنامه خراسان در پایان گزارش با استناد به نظرسنجیها تأکید میکند که مشکل اصلی، نبود تمایل اجتماعی نیست: «نظرسنجیها میگوید، تمایل مردم ایران با داشتن متوسط ۲.۵ فرزند است.»
به گفته محمود مشفق، جامعهشناس، که خراسان سخنان او را نقل کرده است: «آخرین پیمایشها تمایل جامعه ایران را به ۲.۵ فرزند نشان میدهد، اما واقعیت تنها ۱.۶۵ است… ما باید اکوسیستم شامل فضای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روانی لازم را ایجاد کنیم تا افراد با احساس امنیت ذهنی تشکیل خانواده دهند.»
