مباحثه حقوقی مطهری و معاون حقوقی قوه قضائیه بر سر تبصره ماده ۴۸ آیین دادرسی
رویداد۲۴-مراسم شصت و پنجمین سالگرد استقلال کانون وکلا فرصتی شد تا مباحثه‌ای غیر رو در رو میان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی و معاون حقوقی قوه قضائیه درباره تبصره ماده ۴۸ آیین دادرسی کیفری شکل بگیرد.علی مطهری در سخنانی با اشاره به مراجعه خانواده‌های متهمان به‌نمایندگان و گلایه آنها از طولانی بودن بازجویی‌ها بدون حضور وکیل مخصوصاً در اتهامات امنیتی و سیاسی گفت: «این در حالی است که طبق ماده ۴۸ آیین دادرسی کیفری از ابتدای تحقیقات باید وکیل در اختیار متهم باشد».
به‌گزارش ایسنا، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه در خرداد ۹۴ متنی در روزنامه رسمی کشور تحت عنوان قانون اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری به چاپ رسید و پس از آن مشخص شد چند مورد اصلاح در قانون قبلی در کمیسیون قضایی مجلس صورت گرفته و غفلتا بدون رأی‌گیری در صحن علنی مجلس به شورای نگهبان ارجاع شده است، گفت: «در تبصره ماده ۴۸ قدیم این قانون الزامی در تعیین لیست وکلا توسط رئیس قوه قضائیه برای وکالت در پرونده‌های امنیتی و سیاسی نبود اما در متن جدید الحاق شده است. البته چنین فهرستی هم هنوز به رؤیت ما و اهل فن نرسیده؛ به‌همین دلیل پرونده‌های امنیتی و سیاسی معمولاً بدون وکیل بررسی می‌شود. این کار علاوه بر اینکه به‌دلیل محدودیت عهده‌داری وکالت این پرونده توسط چند وکیل و حق متهم برای انتخاب وکیل نیز محدود می‌شود، ایجاد رانت می‌کند و با اصول متعدد قانون اساسی منافی است».
مطهری با یادآوری اینکه بر اساس اصل ۳۵ قانون اساسی در همه دادگاه‌ها طرفین دعوی حق انتخاب وکیل دارند و اینکه وکیل دادگستری باید بتواند بدون نگرانی از هر فرد با هر مرام و مسلک و دین و مذهبی دفاع کند و دغدغه تبعات بعد از دفاع را نداشته باشد از ارجاع پرونده‌های سیاسی به چند قاضی خاص انتقاد کرد و گفت: «به‌موجب ماده ۱۹۰ پیشین آیین دادرسی کیفری سلب حق به همراه داشتن وکیل موجب بی‌اعتباری تحقیقات بود، اما این مطلب در متن جدید حذف شده است. این هم به عقیده من یک آسیب برای نهاد وکالت است.»
این نماینده مجلس اشکال دیگر را منع دخالت وکلای غیر روحانی در پرونده‌های روحانیت دانست و گفت: «قانون صرفاً دستور داده برای روحانی متهم وکیل روحانی تعیین شود. اما چه لزومی دارد که برای شاکی چه روحانی و چه غیر روحانی هم باید وکیل روحانی و از یک تعداد معین باشد؟ این مسأله برای من حل نشده است. این عادلانه نیست.»
پاسخ معاون حقوقی قوه قضائیه به‌اشکال مطهری
پس از این اظهارات مطهری اگر چه او سالن نشست را ترک کرده بود اما معاون حقوقی قوه قضائیه به برخی اشکالات او پاسخ داد. به‌گزارش ایسنا، ذبیح‌الله خدائیان با بیان اینکه قوه قضائیه به‌هیچ وجه مخالف استقلال کانون وکلا نیست، به نقل از رئیس دستگاه قضا گفت: «خود آقایان هم قبول دارند استقلال منافاتی با این ندارد که کسی که به‌عنوان وکیل انتخاب می‌شود باید شرایطی داشته باشد». خداییان به‌اظهارات علی مطهری در این مراسم و انتقادات او از تبصره ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری اشاره کرد و با بیان اینکه «جرایم موضوع ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری اصلاً جرم سیاسی نیستند. جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی آن هم جرایمی که مجازات‌های سنگین موضوع ماده ۳۰۲ را دارند»، افزود: «این قانونی است که خودتان وضع کردید ماهم مکلف به اجرا هستیم. نکته دیگر اینکه اصلاً این موضوع ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری و اصلاح آن پیشنهاد قوه قضائیه نبود و بیایید ببینید چقدر در کمیسیون ما با تصویب آن مخالفت کردیم و گفتیم چیزی که شما مصوب می‌کنید رئیس قوه قضائیه وکیل انتخاب کند ما موافق نیستیم. در قانون قبلی گفته بود یک مدتی در بعضی جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی وکیل در تحقیقات مقدماتی حضور پیدا نکند. این را جای آن گذاشتند و باز مقصر در اینجا رئیس قوه قضائیه نیست».
وی تأکید کرد: «بنابراین اینکه آقایان می‌فرماییند رئیس قوه قضائیه از بین وکلا افرادی را انتخاب کند تبعیض است ما هم می‌گوییم نباید این تصویب می‌شد و همن الان آن را اصلاح کنید. ما آمادگی داریم با کمک دولت و کانون وکلا قانون جامع و کامل با رعایت حفظ استقلال کانون وکلا را به تصویب برسانیم.»
