"اتاق تاریک معاملات نفت"؛ سوءبرداشت یا نفوذ؟
رویداد۲۴موج‌سواری بر جریانات رسانه‌ای یک حربه نخ‌نما اما در مواردی کارآمد برای دشمنان بوده، پس باید هم سوءبرداشت‌ها از عبارت اتاق تاریک معاملات نفت را به برداشت‌های صحیح تبدیل کرد و هم به نفوذی‌ها اجازه موج‌سواری بر اختلاف دیدگاه‌های دلسوزان انقلاب را نداد.
امریکا پس از خروج از برجام به صورت روشن پیام تلاش برای به صفررساندن صادرات نفت ایران را اعلام کرد و تلاش‌های خود را با تمام توان و استفاده از تمامی راهکار‌های سیاسی و اقتصادی به‌کار برد تا این هدف خود را جامه عمل بپوشاند.
این کشور و همدستانش در منطقه و جهان، اگرچه نتوانستند در زمانی که پیش از این ترامپ وعده کرده بود (۴ نوامبر ۲۰۱۸) به هدف خود در به صفر رساندن صادرات نفت ایران دست یابند، اما با اعمال معافیت‌هایی به خریداران ایران، تلاش‌های خود را برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران در بازه زمانی بلندتری نسبت به گذشته، برنامه ریزی کرده‌اند.
اگرچه طبق گفته بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان و تأکید مسئولان ارشد اجرایی کشور از جمله رئیس جمهوری، امریکا نمی‌تواند این رویای خود را هیچ‌گاه محقق شده ببیند، اما خباثت مسئولان این کشور غربی و همپیمانانش، بر این پایه استوار شده که با رصد بازار‌های نفتی ایران در منطقه و جهان، جلوی صادرات نفت ایران را گرفته و با محدود کردن مشتریان سنتی نفت کشورمان، رفته رفته فشار بر روی اقتصاد کشور را با محدودسازی این منبع درآمدی، بیشتر و بیشتر کنند.
در این راه، تنها مشکل اصلی دشمنان کشورمان، استفاده ایران از راه‌های ناشناخته برای فروش نفت است. این راه‌های ناشناخته، تا امروز اسامی مختلفی در رسانه‌ها به خود گرفته؛ "دورزدن تحریم‌ها"، "تردد چراغ خاموش نفتکش‌ها"، "ورود بخش خصوصی به فرآیند فروش نفت"، "متنوع سازی روش‌های فروش" و ... عباراتی هستند که در رسانه‌های داخلی و خارجی برای فروش نفت ایران به روش‌هایی جز روش‌های سنتی که شامل عقد قرارداد‌های بلندمدت با مشتریان همیشگی نفت کشورمان است، به‌کار برده شده‌اند.
اخیراً عبارت جدیدی در فضای رسانه‌ای کشور با عنوان "اتاق تاریک معاملات نفت" مطرح شده که به همین روش‌های نامشخص فروش نفت اشاره دارد که نتیجه آن میتواند هم دور زدن تحریم‌ها باشد و هم متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت را در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی محقق کند.
اما وقتی استفاده از عبارت "اتاق تاریک معاملات نفت" چالش‌برانگیز شد که برخی معتقدند این اتاق تاریک فقط برای دشمنان نامشخص نیست و ممکن است برای مسئولان کشور نیز نامشخص باشد و به ظهور "بابک زنجانی‌ها" و بروز رانت و فساد و عدم بازگشت بهای نفت فروخته شده منجر شود.
این نگرانی که در زمان بلاتکلیفی آغاز فاز سوم عرضه نفت در بورس (بعد از عرضه دوم در ۲۰ آبان ماه و بیش از یک‌ماه توقف در اجرای این راهکار ضدتحریمی) بین برخی مراکز دانشجویی و کارشناسی کشور بروز کرد، با عرضه سوم نفت در بورس و مشخص شدن زمان عرضه چهارم کمی برطرف شد.
اما باز هم عده‌ای معتقدند که تا زمانی که می‌توان عرضه شفاف در بورس را اجرایی کرد، نیازی به فروش نفت به روش‌های مخفیانه وجود ندارد.
در بررسی این نوع نگرش، می‌توان به ظرفیت‌های فروش نفت در بورس نگاهی انداخت و فروش مجموع یک میلیون بشکه نفت در دو نوبت عرضه و عدم استقبال از عرضه سوم را به منزله آن دانست که هنوز میزان توانمندی بخش خصوصی در صادرات نفت کشور، نیاز به ارتقا دارد و باید مجموعه وزارت نفت، سازمان بورس و تشکل‌های مربوطه ضعف‌ها و نیاز‌های ورود بخش خصوصی به سازوکار فروش نفت را با بررسی نتایج این سه نوبت عرضه، مورد واکاوی قرار دهند و نتیجه این واکاوی را در توسعه اجرای این راهکار ضدتحریمی (عرضه نفت در بورس) مورد توجه قرار دهند.
این فرآیند ممکن است تا چندماه زمان نیاز داشته باشد و نمی‌توان صادرات روزانه نفت ایران را که با تهدید‌های متعدد مواجه است، به امید بهینه‌تر شدن فضای عرضه نفت در بورس رها کرد، بلکه دیگر راهکار‌های ضدتحریمی مجموعه وزارت نفت که مطمئنا با استفاده از تجربیات تحریم‌های قبلی، بهینه‌تر و کارآمدتر از گذشته، اجرایی می‌شوند؛ به صورت موازی و همزمان با توسعه عرضه نفت در بورس و رفع چالش‌های فعالیت بخش خصوصی در فروش نفت، انجام گیرد.
در واقع راهکار‌های چراغ خاموش فروش نفت توسط مجموعه وزارت نفت که با عنوان "اتاق تاریک معاملات نفت" از آن یاد شده، باید به موازات فروش شفاف در بورس اجرایی شود تا صادرات نفت ایران بتواند همچنان نقش خود را در درآمدزایی کشور ایفا کند.
از اینرو، این اتاق تاریک که عبارتی جدید در معرفی راهکار‌های چراغ خاموش فروش نفت کشور است، مکمل فروش سنتی نفت به مشتریان بزرگ و فروش نفت در بورس است.
از سوی دیگر، به نظر می‌رسد موج‌سواری برخی سوءاستفاده‌گران از این سوءبرداشت بین منتقدان دلسوز و مسئولان اجرایی کشور از لفظ اتاق تاریک معاملات نفت، منجر به این برداشت شده که منتقدانِ عدم استمرار عرضه نفت در بورس به دنبال این هستند که وزارت نفت تمامی راهکار‌های فروش نفت ایران را که چراغ خاموش در برابر دشمنان کشورمان دنبال می‌کند، به صورت شفاف بیان کند. این تحلیل و برداشت سوء، ممکن است رد پای نفوذی‌های اقتصاد کشور در جریانات رسانه‌ای باشند، اما مسلما بین منتقدان دلسوز و نفوذی‌های دشمن باید خط تمایز پررنگی کشید.
موج‌سواری دشمنان بر جریانات رسانه‌ای داخل کشور یک حربه نخ‌نما، اما در مواردی کارآمد برای دشمنان بوده، پس باید هم سوءبرداشت‌ها از عبارت "اتاق تاریک معاملات نفت" را با تشریح نقطه نظرات و بیان روشن مسائل به صورت انتقاد‌هایی راهگشا، به برداشت‌های صحیح تبدیل کرد و هم به نفوذی‌های اقتصاد کشور اجازه موج‌سواری بر اختلاف دیدگاه‌های دلسوزان ایران اسلامی را نداد.
عرضه نفت در بورس یک راهکار میان مدت برای خنثی‌سازی تحریم‌های آمریکا است که در صورت بسترسازی‌های مناسب، چشم‌انداز بلندمدت فوقالعادهای در پی خواهد داشت.
تداوم موفقیت عرضه نفت در بورس میتواند به حضور گسترده شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی برای خرید نفت ایران از این سازوکار کمک کند.
هرچه الزامات توسعه عرضه نفت در بورس مورد توجه قرار بگیرد و شاهد توسعه این راهکار ضدتحریمی باشیم، می‌توان از روش‌های فروش مخفیانه نفت (مخفیانه برای دشمنان و تحت نظارت مسئولان ارشد کشور) کاست و به فروش نفت در بورس افزود؛ اما با توجه به برنامه فروش روزانه حداقل ۱.۵ میلیون بشکه نفت در سال ۹۸ که در قالب لایحه بودجه سال ۹۸ مورد تأکید قرار گرفته، فروش نفت با راهکار‌های غیرقابل رصد برای دشمنان، با هر عنوانی که از آن یاد شود، چه اتاق تاریک و چه دورزدن تحریم‌ها و ...، باید به موازات توسعه فروش نفت در بورس اجرایی شود تا شاهد تحقق برنامه فروش نفت کشور در سال آتی باشیم.
