فواید عسل و زنبورداری چیست؟/ فرآوری ۴ هزار محصول غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی از عسل در چین

رویداد۲۴ چندی پیش مرتضی رضایی، معاون تولیدات وزارت جهاد کشاورزی از تهیه سندی برای توسعه زنبورداری خبر داده و اظهار کرده بود: سندی با هشت محور برای صنعت زنبورداری تدوین شده که اجرای آن تا سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است. در این سند حفظ و تنوع ژنتیکی، کیفیت محصولات، افزایش بهره‌وری تولید، بازار‌های صادراتی و افزایش توسعه محصولات جدید با ارزش افزوده بالا مورد تاکید قرار گرفته است.

اما با وجود اهمیت زیاد زنبور عسل در تحقق کشاورزی پایدار، بسیاری از کارشناسان زنبورداری معتقدند که سند تدوین شده ضمانت اجرایی نخواهد داشت.

عفت رییسی سرحدی رییس کانون علم، فن و دانش زنبور عسل درباره روند تدوین این سند گفت: سند توسعه زنبورداری در مدت زمانی کوتاه و بسیار سریع نوشته شده است و از تشکلات مربوط به زنبور عسل در تدوین آن نظرخواهی نشده است.

وی افزود: در حالی که انتظار می‌رفت تا بزرگان صنعت زنبورداری برای تدوین این سند طرف مشورت قرار گیرند، اما در روند تدوین چنین سندی حتی از فردی مثل دکتر رحیم عبادی که یکی از اولین کسانی در کشور است که دیدگاه‌های علمی و اقتصادی مهمی در مورد زنبور عسل دارد استفاده نشد.

رییسی سرحدی همچنین بیان کرد: سندی نوشته شده است و از اساتید زنبورداری کشور حتی یک نظرخواهی کلی نیز نشده است و به همین دلیل در تهیه آن نیز به مسائل زنبورداری توجه خاصی نشده است در نتیجه من فکر می‌کنم ضمانت اجرای این سند در حد پایان نامه‌هایی درباره زنبورداری است که در بایگانی‌ها خاک می‌خورند چرا که سند را کسی نوشته است که هیچ سنخیتی با زنبور عسل ندارد.

این کارشناس زنبورداری ادامه داد:، اما کسی که دکترای برنامه ریزی یا هر رشته غیر مرتبط دیگر با صنعت زنبور داری را دارد نمی‌تواند مثل فردی که صفر تا صد زنبور عسل را می‌شناسد برای توسعه زنبور داری برنامه ریزی کند.

رییسی سرحدی همچنین با اشاره به اینکه هزینه تدوین سند توسعه زنبورداری را صندوق زنبور عسل پرداخت کرده است اظهار کرد: در تدوین این سند بیش از آنکه گرایش بر ایجاد فایده باشد بر ایجاد هزینه بوده است؛ اگر سندی نوشته می‌شود باید با توجه به زیرساخت‌های موجود نوشته شود چراکه اولین مسئله برای اجرای مصوبات یک سند با هر نوع رویکردی نیاز مبرم به شناخت زیرساخت‌هایی است که برای آن‌ها برنامه ریزی شده است. با این حال صندوق زنبور عسل به فردی پولی داده است و چند جلسه هم برگزار شده، دولت هم دوست داشته تا تفاخر کند که سندی برای زنبورداری تدوین کرده است.

تعداد کندو‌های موجود در کشور ۸۰ میلیون است

وی در ادامه تعداد کندو‌های موجود در کل کشور را ۸۰ میلیون عدد خواند و ادامه داد: زنبورداری صنعتی است که غیر از تولید عسل، اشتغال آفرینی و … به علت تاثیر بالای گرده افشانی فرصتی جدی برای توسعه کشاورزی فراهم می‌آورد.

این کارشناس زنبورداری پس از تاکید بر اهمیت گرده افشانی و تاثیرات آن برکشاورزی تصریح کرد: پرسش اینجاست که در چند بخش از این سند تدوین شده بر وظایف دستگاه‌های اجرایی مثل سازمان حفاظت از محیط زیست، سازمان جنگلداری و مراتع، معاونت باغ‌داری و معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی که هر کدام ارتباط مستقیم با گرده افشانی دارند تاکید شده است.
مزیت ایران کشاورزی است

رییسی سرحدی با بیان اینکه مزیت ایران کشاورزی است، گفت: مسئله اصلی ما کشاورزی است چرا که راه توسعه و ارتزاق مردم و تامین امنیت غذایی از این گذر است و به همین دلیل یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها برای توسعه کشاورزی کمک به توسعه گرده افشانی است در حالیکه این مسئله برای هیچ یک از مسئولین بخش کشاورزی اهمیتی ندارد.

وی با اشاره به هزینه‌های تولید عسل بیان کرد: در کشوری مثل آمریکا بابت هر کندویی که در مزارع یا باغ‌ها گرده افشانی کند روزانه ۳۰۰ دلار می‌‎پردازند و وقتی از گرده افشانی زنبور‌ها درآمد حاصل شود، زنبوردار در قید شکر دادن به زنبورش نیست چرا که هزینه‌های تولید او تامین شده است.

رییسی سرحدی ادامه داد: نهاده‌ها به سختی به دست زنبورداران می‌رسد؛ برای مثال قیمت شکر از سه میلیون تومان بابت هر تن ناگهان به ۹ میلیون تومان برای همین مقدار رسید یعنی در عمل هزینه‌ها سه برابر شد. اگر بخش زنبور عسل وزارت جهاد کشاورزی به موقع اقدام می‌کرد نهاده باید به موقع تامین می‌شد و نباید تنها پنج هزار تن شکر به ۸۰ میلیون کندو می‌رسید.

وی افزود: این درحالی است که هر کندوی برای تخم ریزی و افزایش جمعیت دست‌کم به ۱۰ کیلو شکر نیاز دارد و این مسئله محل پرسش است که در شرایطی که دست زنبوردار خالیست سیستم‌های حمایت کجا هستند؟

این کارشناس زنبورداری همچنین تاکید کرد که زیرساخت صنعت زنبورداری توجه به گرده افشانی و حراست از امنیت غذایی که البته این مسائل سال هاست که مغفول مانده است.

رییسی همچنین با اشاره به اینکه براساس آمار فائو ۷۵ درصد از تولید محصولات کشاورزی به گرده افشانی وابسته است بیان کرد: گرده افشانی باعث جلوگیری از تبخیر آب و بیابان زایی می‌شود و در حالی که کشور ما با رشد سریع بیابان‌ها مواجه است چه گزینه‌ای بهتر از زنبور عسل وجود دارد؟

در چین از عسل، ۴ هزار محصول غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی فرآوری می‌شود

رییس کانون علم، فن و دانش زنبور عسل همچنین گفت که در کشور چین از تولیدات زنبور عسل بیش از ۴ هزار محصول غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی فرآوری می‌شود.

رییسی سرحدی در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به مشکلات عمده زنبور داران بیان کرد: در حال حاضر بخشی از باغداران، زمین داران، جنگل نشینان و همچنین سازمان جنگلداری و مراتع و سازمان حفاظت از محیط زیست اجازه ورود زنبورداران به باغ‌ها، مزارع، دشت‌ها وصحرا‌ها را نمی‌دهند و این درحالی است که زنبور برخلاف دام نه تنها آسیبی به محیط زیست نمی‌زند بلکه عامل طبیعی مهمی برای جلوگیری از ریزگرد‌ها و بیابان زایی است و و به عنوان یک عامل طبیعی در توسعه کشاورزی نقشی کلیدی ایفا می‌کند.