بازگشت به پیش‌نویس دوره ظریف!/ تیم رئیسی در مذاکرات وین مسیر دولت روحانی را برگزیده است؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: همزمان با دور هشتم مذاکرات وین خبر‌های امیدوارکننده‌ای به گوش می‌رسد. میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه در نشست وین در توییتر خود خبر داده که مذاکرات وین براساس پیش‌نویس‌هایی که تا ۲۰ ژوئن (پایان دور ششم) تدوین شده، ادامه پیدا خواهد کرد. خبری که از سوی خبرگزاری‌های تسنیم و فارس تکذیب شد؛ پیش نویس مذکور همان توافق اولیه‌ای است که تیم مذاکره کننده ایران به ریاست عباس عراقچی پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران در وین به آن دست پیدا کرده بود.

همزمان یک منبع آگاه اروپایی به رویترز خبر داده که ایران پذیرفته مذاکرات بر اساس پیش‌نویسی که در آخرین دور در ژوئن توافق شده بود از سر گرفته شود. هر چند منابع آگاه ایرانی این خبر را تکذیب کرده و اعلام کرده‌اند که هیچ تجدید نظری در موضع شان ایجاد نشده و هنوز طرح پیشنهادی دولت رئیسی بر روی میز مذاکره است، اما افشای چنین خبری از مذاکرات امیدوار کننده است.

با این حال حجم خبر‌های ناامیدکننده همچنان بیشتر از خبر‌های امیدوارکننده وین است. ارزیابی رسانه‌ها و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مذاکرات منفی است. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در یک گفتگوی خبری با الجزیره گفته این نهاد به دنبال نصب دوربین در تاسیسات هسته‌ای کرج است.

بیشتر بخوانید: باقری: در پیش نویس ۶ دور اول وین، چند اختلافی بود که هنوز حل نشده است 

رافائل گروسی گفته «اینکه ندانیم چه اتفاقی در تاسیسات کرج می‌افتد مانع از آن می‌شود که به مذاکره کنندگان در وین اطلاعات بدهیم.» مدیر کل آژانس بین‌الملی انرژی اتمی اضافه کرد: «نیازمند ارزیابی اوضاع با ایران هستیم و برنامه هسته‌ای این کشور بسیار پیشرفت کرده و غنی‌سازی با خلوص ۶۰ درصد انجام می‌شود».

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی جدید خود مدعی شده است که ایران استفاده از آبشار سانتریفیوژ‌های پیشرفته IR-۶ در سایت فردو را آغاز کرده است.

همزمان با این درخواست آژانس، سفیر ایران در لندن از هک شدن دوربین‌های سایت کرج توسط اسرائیل خبر داده و گفته در جریان انفجار خرداد ماه ۱۴۰۰ در تاسیسات کرج، برخی دوربین‌ها آسیب دیده‌اند و تحقیقاتی در این باره در جریان است.

بلومبرگ مدعی شده اظهارات بهاروند ممکن است دلیل خودداری جمهوری اسلامی ایران از دادن مجوز برای نصب دوباره دوربین در این تاسیسات را تا اندازه‌ای روشن کند.

نشریه آمریکایی «استرتفور» در گزارشی نوشته هیچ پیشرفتی در روند مذاکرات وین دیده نشده و احتمال فروپاشی مذاکرات در صورت عدم دستیابی به یک توافق محکم بالاست. این رسانه پیشنهاد‌های تیم مذاکره کننده جدید ایران را «انتظاری بالا» و «درخواست‌هایی سخت» خوانده و نوشته این پیشنهاد‌ها می‌تواند تنش بین آمریکا و مذاکره کنندگان اروپایی را بالا برده و احتمال رسیدن به یک اجماع را کاهش دهد.

استراتفور به چند پیشنهاد ایران اشاره کرده که پیش از آن پایگاه خبری المیادین نیز از آن‌ها پرده برداشته بود. اولین شرط ایران برچیدن تحریم‌های مرتبط با برجام و تحریم‌ها با عناوین دیگر است. جمهوری اسلامی همچنین خواهان امکان راستی‌آزمایی برچیدن تحریم‌ها، دادن ضمانت برای پایبندی طرفین به توافقنامه و جبران خسارات وارده به ایران است.

شروط ایران برای احیای برجام

شبکه المیادین نام منابع ایرانی که خبر پیش شرط‌های ایران را به او داده‌اند ذکر نکرده، ولی رسانه‌های ایران از جمله اغلب خبرگزاری‌های رسمی جمهوری اسلامی خبر پنج شرط ایران را به نقل از المیادین منتشر کردند. این شروط رسما از طرف مقامات بلندپایه ایران و یا هیات مذاکره‌کننده ایرانی در وین اعلام نشده‌اند.

استرتفور گفته ایران خواستار کاهش محدودیت غنی سازی اورانیوم نیز شده است و گفته می‌خواهد تعداد بیشتری از سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌اش را نسبت به توافق برجام نگه دارد. نگرانی اروپایی‌ها این است که ایران با نگه داشتن تعداد بالاتری سانتریفیوژ پیشرفته قادر باشد با سرعت بالاتری انبار اورانیوم غنی شده خود را به سطح لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای برساند.

رسانه آمریکایی استرتفور گفته ظاهرا جمهوری اسلامی ایران عجله‌ای برای رسیدن به یک توافق نداشت و به دنبال بازنگری در دستاورد مذاکرات قبلی وین است. اقتصاد ایران کم رونق است، اما علی الظاهر جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیده که می‌تواند برای مدتی تحت تحریم‌های فعلی مقاومت کند تا به توافق هسته‌ای مطلوب‌تری دست پیدا کند. این عدم احساس فوریت در تیم ایران، طرف‌های غربی مذاکره را که می‌خواهند به سرعت به توافقی برای جلوگیری از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران برسند را کلافه کرده است.

تورم در ایران رو به افزایش است. در حال حاضر تورم رسمی ۴۵ درصد اعلام شده. قیمت‌ها نسبت به قبل از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی در دولت افزایش چشم گیری داشته. به گزارش استرتفور دولت ایرن در چنین شرایطی به این نتیجه رسیده که ایرانی‌ها با واقعیت تورم روزانه قیمت‌ها کنار آمده‌اند و احتمال بی‌ثباتی و اعتراضات اجتماعی کم شده است.

از سوی دیگر به گزارش این رسانه آمریکایی صادرات برخی اقلام نظیر فولاد در ماه‌های اخیر افزایش داشته و این اعتماد به نفس را به دولت داده که در فشار تحریم‌ها بتواند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد.

در کنار بدبینی رسانه‌ها، رویکرد آمریکا هم کمکی به پیشرفت مذاکرات نمی‌کند. دولت بایدن تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کرده و به تازگی چندین شرکت و فرد ایرانی را در فهرست تحریم‌ها قرار داده. واشنگتن امیدوار است این فشار‌ها ایران را متقاعد کند که هر چه زودتر به توافقی در وین دست پیدا کند. برای این منظور هم بانک‌های اماراتی را تهدید کرده که اگر به تحریم‌ها علیه ایران پایبند نباشند جریمه خواهند شد.

ایالات متحده آمریکا برای اطمینان از اعمال فشار درست بر تهران قرار است هفته آینده هیاتی بلند پایه را به امارات اعزام کند تا به شرکت‌ها و بانک‌های خصوصی این کشور در مورد نقض تحریم‌های ایران هشدار بدهند. در صورت عدم دستیابی به یک توافق در وین، آمریکا همین رویکرد را در ترکیه و مالزی هم تکرار می‌کند.

استرتفور معتقد است تشدید تحریم‌ها یا فشار‌ها به صورت حمله سایبری به زیرساخت‌های ایران خطر خروج ایران از مذاکرات را تشدید می‌کند.

استرتفور پیش بینی کرده که یکی از محتمل‌ترین نتایج مذاکرات وین رسیدن به یک توافق محدود است، اما فضای سخت مذاکرات خطر شکست را تشدید کرده. ایران بر دسترسی‌اش بر اموال بلوکه شده و لغو تحریم‌ها اصرار دارد و غرب خواستار توقف پیشرفت‌های هسته‌ای ایران است. توافق محتمل توافقی است که آمریکا در ازای آزادسازی منابع بلوکه شده ایران یا لغو تحریم‌های برجامی، ایران را وادر کند برنامه هسته‌ایش را متوقف کند. اما همزمان احتمال بالای فروپاشی کل مذاکرات به دلیل افزایش شکاف بین دو طرف را در نظر داشته باشید.