آیا ایران بالاخره به وصال سوخوی روسی خواهد رسید؟

رویداد۲۴ سارا ریاضی: کانال ۱۲ اسرائیل مدعی شده خلبان‌های ایرانی در حال آموزش دیدن برای استفاده از جت‌های جنگنده روسی هستند. گزارش این شبکه اسرائیلی بر اساس گفته‌های مقامات اطلاعاتی غربی تهیه شده است. در این گزارش که در تلویزیون اسرائیل منتشر شده این ادعا طرح شده که توافق بین ایران و روسیه شامل فروش ۲۴ جنگنده به ایران است که قرار بوده به مصر فروخته شود. توافقی که ایالات متحده آمریکا آن را باطل کرد. همین مساله در واقع مسکو را مجبور کرد به دنبال خریدار بالقوه برود. خریداری که احتمالا در تهران آن را پیدا کرده است.

این گزارش پس از آن منتشر شده که رسانه‌های ایرانی در ماه سپتامبر گفتند که تهران در حال بررسی خرید سوخو-۳۵ است. این گزارش بدون اشاره به جزئیات مدعی شده اطلاعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد خلبانان ایرانی قبلاً از این جت‌ها برای آموزش استفاده می‌کردند. اکنون هم گزارش‌های منتشر شده که گویا روسیه در حال آموزش دادن به ایران برای استفاده از جنگنده‌های سوخوی-۳۵ است.

واشنگتن معتقد است روابط گسترده نظامی بین ایران و روسیه وجود دارد، به ویژه از زمانی که نیرو‌های روسیه در فوریه به اوکراین حمله کرده‌اند. هر دو کشور به شدت تحت تحریم‌اند؛ ایران به خاطر برنامه هسته‌ای و روسیه به دلیل اقداماتش در اوکراین.

روز شنبه، یک مقام ارشد اوکراینی تلاش‌هایی را برای «از بین بردن» کارخانه‌های ایرانی تولید تسلیحات برای روسیه و «دستگیری تامین‌کنندگان» آن آغاز کرد. میخائیلو پودولیاک مشاور رئیس‌جمهور اوکراین در توئیتی نوشت تهران «با وجود تحریم‌های بین‌المللی بر شرکت‌ها و نهاد‌های دخیل در انتقال تسلیحات به روسیه، در حال برنامه‌ریزی برای افزایش عرضه پهپاد و موشک به کرملین است.»

گزارش‌ها حاکی است که تهران تاکنون حدود ۱۷۰۰ پهپاد تهاجمی را به نیرو‌های روسی تحویل داده و قصد دارد در آینده نزدیک ۳۰۰ فروند دیگر را نیز تحویل بدهد. وزارت امور مشترک‌المنافع و توسعه انگلیس هفته گذشته اعلام کرد پهپاد‌های ساخت ایران که به روسیه تحویل داده شده‌اند، «نقش محوری» در حملات به اهداف غیرنظامی در اوکراین داشته‌اند. 

بیشتر بخوانید: افشای جزییات جدید توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه / امتیاز می‌دهیم، سوخو و اس-۴۰۰ می‌گیریم!

دیوید بارنیا رئیس موساد نیز هشدار داده که ایران به دنبال گسترش فروش تسلیحات پیشرفته خود به روسیه است. اوایل ماه جاری، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اعلام کرد که روسیه نیز به دنبال کمک به ایران است که می‌تواند تهدیدی برای متحدان آمریکا در منطقه باشد. ویلیام برنز رئیس سیا در مصاحبه‌ای گفت: «آنچه در حال ظهور است، حداقل آغاز یک همکاری دفاعی تمام عیار بین روسیه و ایران است.»

به گزارش رویداد۲۴ خبر فروش پهپادهای ایرانی به روسیه در خلال جنگ اوکراین هزینه گزافی برای ایران به دنبال داشته است. به زعم نهادهای بین‌المللی، ایران در جریان جنگ روسیه و اوکراین، در جبهه متجاوز قرار گرفته است. علاوه بر جنبه اخلاقی این تصمیم، اروپا که تا چند ماه پیش سخت به دنبال جوش دادن مذاکرات برجامی بود عملا عقب‌نشینی کرده و ایران را هدف تحریم‌های متعدد قرار داده است.

ایران در ابتدا خبر فروش پهپاد را تکذیب کرد اما در نهایت تکذیبیه‌ها دوامی نیاورد و حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران مجبور به تایید خبر شد. هرچند ایران گفته فروش پهپادها به قبل از حمله روسیه به اوکراین برمی‌گشته و ایران از نحوه استفاده از پهپادهایش اطلاعی نداشته اما این تکذیبیه دیرهنگام و نحوه مدیریت کار کمکی به ایران نکرده است. 

شرکت روسی سوخو که عملاً پس از مذاکره ایران با شرکت‌های ایرباس، بوئینگ، امبرائر، بمباردیه و میتسوبیشی بعد از امضای برجام از گردونه خرید هواپیما توسط شرکت‌های ایرانی کنار گذاشته شده بود دوباره پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده و از سر گیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران به یکی از گزینه‌های اصلی معامله برای صنعت هوایی ایران تبدیل شد.

پیش از توافق هسته‌ای، شرکت سوخو خبر از مذاکره با طرف‌های ایرانی را برای خرید صد فروند هواپیما داده بود، اما پس از توافق هسته‌ای و مشخص شدن برداشته شدن تحریم‌های هوایی، این شرکت از چرخه رقابت حذف شد و شرکت‌های ایرانی سعی کردند به سراغ خرید از شرکت‌های غربی بروند. با این حال بعد از خروج آمریکا از برجام و حتی پیش از توافق هسته‌ای ایران همواره به دنبال خرید سوخو از روسیه بوده است؛ هرچند در بازه‌ای این درخواست متوقف شده باشد. در همه این موارد درخواست ایران با دیوار کرملین برخورد کرده است و هنوز ناوگان هوایی ایران رنگ جنگنده‌های روسی را ندیده‌اند. این در حالی است که چندی پیش نشریه اویل‌پرایس نوشته بود «یکی از مهمترین بخش‌های مذاکرات بین پوتین و رئیسی، تکرار درخواست ایران برای خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ و جنگنده سوخو بوده است.»

اویل پرایس نوشته «ایران در ازای این دو درخواست، وعده توافق‌های مهم نفت و گازی را به روسیه داده است. ضمن اینکه روسیه قرار است کنترل میادین گازی چالوس در دریای خزر را به صورت انحصاری در دست بگیرد؛ میادینی که در آب‌های ایران کشف شده‌اند.»