به محصلین زلفی و کرواتی در حوزه بها ندهید، آنها طلبه نیستند/ حوزویان نمی توانند خود را به سیستم مدیریت کشور تحمیل کنند
محقق و پژوهشگر دین گفت: ما با طلبه بی سواد و طلبه ای با رویکرد فرهنگ غیر، مخالف هستیم، ما با طلبه اصیل علمی و معنوی موافق هستیم. حال اگر در این میان بخواهیم بر حوزه یا طلبه کرواتی و زلفی دامن بزنیم، اشتباه است؛ این مسایل ساختار روحانیت را از بین می برد. لازم است که حوزه حساب خود را از این افراد جدا کند. حوزه باید در پارامترهایی که به مردم داده می شود، ورود کند و بگوید که طلبه موفق چه کسانی هستند و گروهی که این ویژگی ها و پارامترها را ندارند، طلبه نیستند؛ در یک جمله حوزه به طلاب زلفی و کراواتی بها ندهد.
رویداد۲۴ حجت الاسلام و المسلمین سید مجید بنی هاشمی با تأکید بر اینکه انتقادی نسبت به حوزه علمیه ندارد و آنچه بیان می کند در قالب پیشنهاد است، اظهار کرد: از آنجایی که فقه حکومتی دیدگاهی است که متولی مردم و دست اندرکاران اجرایی و قضایی است، دستگاه ها می بایستی از نظر کارشناسان فقهی، کلامی و فلسفی حوزه علمیه بیشترین استفاده را داشته باشد، اتفاقاً انتقاد ما به سیستم حکومتی، قانونگذاری، قضایی، اجرا و نهادهای دولتی است نه حوزه علمیه.
سیستم حکومتی در عرصه های مختلف نظرات کاربردی فقه را نمی خواهند
او ادامه داد: انتقاد ما این است که چرا سیستم حکومتی در عرصه های مختلف در کارهایی که حوزه متولی آن هستند نظرات کاربردی فقه را نمی خواهند، اتفاقاً آقایان فقها و محققین و دین پژوهان از اطراف و اکناف به مباحث مبتلا به جامعه پرداختند، به عنوان مثال بحث زندان زدایی برای تشکیلات قضایی، شیوه های اثبات جرم و نحوه رسیدگی از منظر فقه دیده شده است، یا در مسایل قانونگذاری، هنوز که هنوز مجلس شورای اسلامی وقتی می خواهد یک قانون تصویب کند حاضر نیست برای خود مشاوران فقهی و حقوقی بگیرند تا طرح آنان پیش از تصویب از نظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد که اگر به شورای نگهبان رفت، از سوی فقها و حقوقدانان رد نشود.
دولتی ها به حوزه توجهی ندارند
بنی هاشمی گفت: دولتی ها و هر وزارت خانه و سازمان و نهادی که متولی یک فعالیتی هستند، حاضرند میلیاردها تومان سفارش تبلیغات دهند و برای همایش ها و سفرها خرج کنند، اما حاضر نیستند که میلیون تومان برای سفارش تحقیق هزینه دهند وگرنه مباحثی در عرصه جهاد، آبزیان، پرندگان، ذبح شرعی و… را همه فقها به صورت فنی و کاربردی نوشتند یا آقایان در مسایل تجارت انواع و اقسام بیع و بانکداری صحیح را به صورت کاربردی نوشتند، اما دولتی ها به حوزه توجهی ندارند. در دانشگاه هم همینطور، سیستم مجریان کشور حتی از کارشناسان دانشگاهی هم استفاده نمی کنند.
حوزویان نمی توانند خود را به سیستم مدیریت کشور تحمیل کنند
وی در پاسخ به اینکه اکثر کسانی که در دستگاه های قضایی و اجرایی مسئولیتی دارند، از میان همین حوزویان هستند پس چرا از تحقیقات و مشاوره حوزه استفاده نمی کنند؟ اظهار کرد: یک دکتر متخصص تشخیص درد را می دهد، ولی پروسه درمان از آزمایشگاه، سی تی اسکن و ام آر آی تا دارو دیگر دست متخصصین نیست. این موضوع یک زنجیره است، یک فقیه می تواند نظر دهد که فلان طرح یا اقدام اسلامی یا غیر اسلامی است، ولی پروسه تحقیق به دست شورای همکاری تعاملی طرفین است. شواهد نشان می دهد اقبالی وجود ندارد برای اینکه سفارش تحقیق به محققین و فضلای دانشگاهی و حوزوی داده شود، از سوی دیگر دانشگاهیان و حوزویان نیز نمی توانند خود را به سیستم مدیریت کشور تحمیل کنند.
کسانی که معتقدند حوزه به روز نیست، اطلاعات کافی از تحقیقات ندارند
محقق و پژوهشگر دین در پاسخ به انتقادی که از سوی برخی از کارشناسان حوزوی مطرح می شود مبنی بر اینکه تحقیقات حوزویان به روز و در راستای نیازهای جامعه نیست، گفت: من به عنوان کسی که گواهی اجتهاد و دکتری دارم می گویم، کسانی که اینگونه نقد می کنند، اطلاعات کافی از بدنه حوزه ندارند. آنان حوزه را مرکز مدیریت حوزه علمیه می بینند، در حالی که مرکز مدیریت حوزه علمیه یک ساختار اداری است، نه ساختار تحقیقاتی. کافی است که این افراد جستجویی در مراکز تحقیقاتی حوزه در عرصه بانکداری، موضوع شناسی فقهی، استفتائات، مدیریت، اقتصاد، حجاب، مسایل اجتماعی، روابط با کفار یا روابط با صاحبان کتاب داشته باشند و مشاهده کنند که همه این تحقیقات به روز در این مراکز در حال انجام است.
وی ادامه داد: ساختار اداری حوزه مانند وزارت علوم است، حوزه دارای معاونت آموزشی، پژوهش و تهذیب هست که این بخش ها فعالیت های اداری انجام می دهند، اما علمایی که منتسب به مفاد حوزوی، فقهی، اصولی، منطقی و تفسیری هستند، در قالب موسسات مختلف به فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی می پردازند.
او انتقاد عده ای بر حوزه درخصوص مدرک گرایی و شیوه تدریس را نیز غیرقابل قبول دانست و افزود: بحث مدرک گرایی دارای چند ضلع است، یک ضلع اینکه بالاخره اگر طلبه بخواهد جذب نهادی شود باید مدرک حوزوی ارایه دهد. به ظاهر این مساله اشکالی ندارد، در همه جای دنیا کسی که دوره ای از تحصیلات را گذرانده باشد مدرک دریافت می کند. اما اگر چنانچه بخواهیم یک محقق مجتهد پرورش دهیم، در کنار ارایه مدرک لازم است در مراکز تحقیقاتی مراجع و بزرگان دین که هم اکنون نیز در حال فعالیت هستند این افراد را جداگانه پرورش و تربیت دهیم. به عبارت دیگر باید سیستم مدرک و مدارج علمی کار خود را انجام دهد و سیستم کار علمی و تحقیقاتی نیز فعالیت خود را به انجام برساند.
با طلبه بی سواد و طلبه ای با رویکرد فرهنگ غیر، مخالف هستیم
بنی هاشمی در زمینه اخلاقی و رفتاری طلبه نکته ای را متوجه حوزه علمیه دانست و گفت: هرگاه نگاه ما مصداقی است باید مصداق ها را زیر سوال ببریم، به عبارتی ما با طلبه بی سواد و طلبه ای با رویکرد فرهنگ غیر، مخالف هستیم، ما با طلبه اصیل علمی و معنوی موافق هستیم. حال اگر در این میان بخواهیم بر حوزه یا طلبه کرواتی و زلفی دامن بزنیم، اشتباه است؛ این مسایل ساختار روحانیت را از بین می برد. می گویند شخصی خدمت آیت الله بروجردی آمد و گفت: «این طلبه دزدی کرده است، آقای بروجردی گفت: او را بیاورید، لباس های طلبه را دَر آورد و گفت: لباس های ما را هم دزدیده است. این شخص طلبه نیست.» امروز هم طلبه زلفی، کراواتی و غرب گرایانه و طلبه ای که می خواهد ادای روشنفکران را در بیاورد، اصلاً طلبه نیست. طلبه یعنی کسی که معنوی، علمی، مردمی، متواضع، اخلاقی و با گذشت و دارای سجایای اخلاقی باشد.
حوزه علمیه حساب خود را از طلاب زلفی جدا کند
او با تأکید بر اینکه هیچ یک از بزرگان و روحانیون نباید پسوند طلبه در کنار نام کسانی بگذارند که اصول اخلاقی و رفتاری را رعایت نمی کنند، اظهار کرد: در این موضوع لازم است که حوزه حساب خود را از این افراد جدا کند. حوزه باید در پارامترهایی که به مردم داده می شود، ورود کند و بگوید که طلبه موفق چه کسانی هستند و گروهی که این ویژگی ها و پارامترها را ندارند، طلبه نیستند؛ در یک جمله حوزه به طلاب زلفی و کراواتی بها ندهد. از سوی دیگر به نظر من صدا و سیما و رسانه ها در زمینه آگاهی بخشی مردم نسبت به طلبه شایست یا ناشایست بسیار موثر هستند و باید در این مسیر تلاش کنند و ممیزی لازم را قائل باشند.
جناحی گرایی در حوزه و در میان طلاب محکوم است
وی سیاسی گری و جناحی گری در حوزه علمیه و در میان طلاب را محکوم کرد و گفت: جناحی گرایی در حوزه و در میان طلاب محکوم است؛ حوزه باید کارشناسانه به مسایل ورود کند و اگر می خواهد در عرصه سیاست وارد شود باید نظر کارشناسی بر روی سیاستگذاران دهد نه اینکه وارد موضع گیری جناحی شود. در حال حاضر دو جناح مهم سیاسی در کشور یکی اصلاح طلبان و دیگری اصولگرایان در حال فعالیت هستند؛ هر دو جناح محاسن و معایبی دارند، اما حوزه نباید از هیچ کدام از این جناح ها طرفداری کند بلکه باید به عنوان کارشناس نظر دهد و در واقع مانند آیینه عیب ها و خوبی های هر دو جناح را بیان کند. در مورد احزاب دیگر نیز حوزه باید ابتدا اطلس آنها را ببیند و بسنجد که موضع گیری آنها جهانی و بین المللی و کاربردی است یا منفعت طلبانه و فریبکارانه است. حوزه به ما هو حوزه، نباید عامل یک جناح و حزب شود.
بنی هاشمی در پایان پیشنهاداتی را به حوزه علمیه مطرح کرد و گفت: مرکز مدیریت حوزه علمیه مانند وزارت علوم برای تأسیس مراکز علمی واحدی دارند که در این واحد به پژوهشکده ها مجوز داده می شود. لازم است که مدیریت حوزه علمیه این واحد را قوی تر کند و به کسانی که از نظر علمی، تدریسی و تألیفی صلاحیت دارند، برای تأسیس مراکز تحقیقاتی مجوز دهد.
سیستم حکومتی در عرصه های مختلف نظرات کاربردی فقه را نمی خواهند
او ادامه داد: انتقاد ما این است که چرا سیستم حکومتی در عرصه های مختلف در کارهایی که حوزه متولی آن هستند نظرات کاربردی فقه را نمی خواهند، اتفاقاً آقایان فقها و محققین و دین پژوهان از اطراف و اکناف به مباحث مبتلا به جامعه پرداختند، به عنوان مثال بحث زندان زدایی برای تشکیلات قضایی، شیوه های اثبات جرم و نحوه رسیدگی از منظر فقه دیده شده است، یا در مسایل قانونگذاری، هنوز که هنوز مجلس شورای اسلامی وقتی می خواهد یک قانون تصویب کند حاضر نیست برای خود مشاوران فقهی و حقوقی بگیرند تا طرح آنان پیش از تصویب از نظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد که اگر به شورای نگهبان رفت، از سوی فقها و حقوقدانان رد نشود.
دولتی ها به حوزه توجهی ندارند
بنی هاشمی گفت: دولتی ها و هر وزارت خانه و سازمان و نهادی که متولی یک فعالیتی هستند، حاضرند میلیاردها تومان سفارش تبلیغات دهند و برای همایش ها و سفرها خرج کنند، اما حاضر نیستند که میلیون تومان برای سفارش تحقیق هزینه دهند وگرنه مباحثی در عرصه جهاد، آبزیان، پرندگان، ذبح شرعی و… را همه فقها به صورت فنی و کاربردی نوشتند یا آقایان در مسایل تجارت انواع و اقسام بیع و بانکداری صحیح را به صورت کاربردی نوشتند، اما دولتی ها به حوزه توجهی ندارند. در دانشگاه هم همینطور، سیستم مجریان کشور حتی از کارشناسان دانشگاهی هم استفاده نمی کنند.
حوزویان نمی توانند خود را به سیستم مدیریت کشور تحمیل کنند
وی در پاسخ به اینکه اکثر کسانی که در دستگاه های قضایی و اجرایی مسئولیتی دارند، از میان همین حوزویان هستند پس چرا از تحقیقات و مشاوره حوزه استفاده نمی کنند؟ اظهار کرد: یک دکتر متخصص تشخیص درد را می دهد، ولی پروسه درمان از آزمایشگاه، سی تی اسکن و ام آر آی تا دارو دیگر دست متخصصین نیست. این موضوع یک زنجیره است، یک فقیه می تواند نظر دهد که فلان طرح یا اقدام اسلامی یا غیر اسلامی است، ولی پروسه تحقیق به دست شورای همکاری تعاملی طرفین است. شواهد نشان می دهد اقبالی وجود ندارد برای اینکه سفارش تحقیق به محققین و فضلای دانشگاهی و حوزوی داده شود، از سوی دیگر دانشگاهیان و حوزویان نیز نمی توانند خود را به سیستم مدیریت کشور تحمیل کنند.
کسانی که معتقدند حوزه به روز نیست، اطلاعات کافی از تحقیقات ندارند
محقق و پژوهشگر دین در پاسخ به انتقادی که از سوی برخی از کارشناسان حوزوی مطرح می شود مبنی بر اینکه تحقیقات حوزویان به روز و در راستای نیازهای جامعه نیست، گفت: من به عنوان کسی که گواهی اجتهاد و دکتری دارم می گویم، کسانی که اینگونه نقد می کنند، اطلاعات کافی از بدنه حوزه ندارند. آنان حوزه را مرکز مدیریت حوزه علمیه می بینند، در حالی که مرکز مدیریت حوزه علمیه یک ساختار اداری است، نه ساختار تحقیقاتی. کافی است که این افراد جستجویی در مراکز تحقیقاتی حوزه در عرصه بانکداری، موضوع شناسی فقهی، استفتائات، مدیریت، اقتصاد، حجاب، مسایل اجتماعی، روابط با کفار یا روابط با صاحبان کتاب داشته باشند و مشاهده کنند که همه این تحقیقات به روز در این مراکز در حال انجام است.
وی ادامه داد: ساختار اداری حوزه مانند وزارت علوم است، حوزه دارای معاونت آموزشی، پژوهش و تهذیب هست که این بخش ها فعالیت های اداری انجام می دهند، اما علمایی که منتسب به مفاد حوزوی، فقهی، اصولی، منطقی و تفسیری هستند، در قالب موسسات مختلف به فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی می پردازند.
او انتقاد عده ای بر حوزه درخصوص مدرک گرایی و شیوه تدریس را نیز غیرقابل قبول دانست و افزود: بحث مدرک گرایی دارای چند ضلع است، یک ضلع اینکه بالاخره اگر طلبه بخواهد جذب نهادی شود باید مدرک حوزوی ارایه دهد. به ظاهر این مساله اشکالی ندارد، در همه جای دنیا کسی که دوره ای از تحصیلات را گذرانده باشد مدرک دریافت می کند. اما اگر چنانچه بخواهیم یک محقق مجتهد پرورش دهیم، در کنار ارایه مدرک لازم است در مراکز تحقیقاتی مراجع و بزرگان دین که هم اکنون نیز در حال فعالیت هستند این افراد را جداگانه پرورش و تربیت دهیم. به عبارت دیگر باید سیستم مدرک و مدارج علمی کار خود را انجام دهد و سیستم کار علمی و تحقیقاتی نیز فعالیت خود را به انجام برساند.
با طلبه بی سواد و طلبه ای با رویکرد فرهنگ غیر، مخالف هستیم
بنی هاشمی در زمینه اخلاقی و رفتاری طلبه نکته ای را متوجه حوزه علمیه دانست و گفت: هرگاه نگاه ما مصداقی است باید مصداق ها را زیر سوال ببریم، به عبارتی ما با طلبه بی سواد و طلبه ای با رویکرد فرهنگ غیر، مخالف هستیم، ما با طلبه اصیل علمی و معنوی موافق هستیم. حال اگر در این میان بخواهیم بر حوزه یا طلبه کرواتی و زلفی دامن بزنیم، اشتباه است؛ این مسایل ساختار روحانیت را از بین می برد. می گویند شخصی خدمت آیت الله بروجردی آمد و گفت: «این طلبه دزدی کرده است، آقای بروجردی گفت: او را بیاورید، لباس های طلبه را دَر آورد و گفت: لباس های ما را هم دزدیده است. این شخص طلبه نیست.» امروز هم طلبه زلفی، کراواتی و غرب گرایانه و طلبه ای که می خواهد ادای روشنفکران را در بیاورد، اصلاً طلبه نیست. طلبه یعنی کسی که معنوی، علمی، مردمی، متواضع، اخلاقی و با گذشت و دارای سجایای اخلاقی باشد.
حوزه علمیه حساب خود را از طلاب زلفی جدا کند
او با تأکید بر اینکه هیچ یک از بزرگان و روحانیون نباید پسوند طلبه در کنار نام کسانی بگذارند که اصول اخلاقی و رفتاری را رعایت نمی کنند، اظهار کرد: در این موضوع لازم است که حوزه حساب خود را از این افراد جدا کند. حوزه باید در پارامترهایی که به مردم داده می شود، ورود کند و بگوید که طلبه موفق چه کسانی هستند و گروهی که این ویژگی ها و پارامترها را ندارند، طلبه نیستند؛ در یک جمله حوزه به طلاب زلفی و کراواتی بها ندهد. از سوی دیگر به نظر من صدا و سیما و رسانه ها در زمینه آگاهی بخشی مردم نسبت به طلبه شایست یا ناشایست بسیار موثر هستند و باید در این مسیر تلاش کنند و ممیزی لازم را قائل باشند.
جناحی گرایی در حوزه و در میان طلاب محکوم است
وی سیاسی گری و جناحی گری در حوزه علمیه و در میان طلاب را محکوم کرد و گفت: جناحی گرایی در حوزه و در میان طلاب محکوم است؛ حوزه باید کارشناسانه به مسایل ورود کند و اگر می خواهد در عرصه سیاست وارد شود باید نظر کارشناسی بر روی سیاستگذاران دهد نه اینکه وارد موضع گیری جناحی شود. در حال حاضر دو جناح مهم سیاسی در کشور یکی اصلاح طلبان و دیگری اصولگرایان در حال فعالیت هستند؛ هر دو جناح محاسن و معایبی دارند، اما حوزه نباید از هیچ کدام از این جناح ها طرفداری کند بلکه باید به عنوان کارشناس نظر دهد و در واقع مانند آیینه عیب ها و خوبی های هر دو جناح را بیان کند. در مورد احزاب دیگر نیز حوزه باید ابتدا اطلس آنها را ببیند و بسنجد که موضع گیری آنها جهانی و بین المللی و کاربردی است یا منفعت طلبانه و فریبکارانه است. حوزه به ما هو حوزه، نباید عامل یک جناح و حزب شود.
بنی هاشمی در پایان پیشنهاداتی را به حوزه علمیه مطرح کرد و گفت: مرکز مدیریت حوزه علمیه مانند وزارت علوم برای تأسیس مراکز علمی واحدی دارند که در این واحد به پژوهشکده ها مجوز داده می شود. لازم است که مدیریت حوزه علمیه این واحد را قوی تر کند و به کسانی که از نظر علمی، تدریسی و تألیفی صلاحیت دارند، برای تأسیس مراکز تحقیقاتی مجوز دهد.
منبع: شفقنا
