اغلب ایرانیان خارج از کشور مقابل سیاست‌های آمریکا ایستاده‌اند
رویداد۲۴ استاد دانشگاه علامه در میزگرد «همایش ملی مطالعات ایرانیان دور از وطن: هویت‌ها، پیوند‌ها و سیاست‌ها»، گفت: ایرانیان مقیم در دیگر کشور‌ها، بخشی از سرمایه ملی هستند یا به بیانی دیگر بخشی از سرمایه از دست رفته‌اند و باید آنها را به عنوان بخشی از سرمایه ملی قلمداد کرد.
این استاد دانشگاه افزود: در فلسفه بنیادینی، اگر بتوانیم نوع نگاهمان را به ایرانیان دور از وطن درست تعریف کنیم قدم‌های بعدی درباره نظریه سیاستی می‌تواند روشن گردد.
خانیکی اضافه کرد: می‌خواهم جنبه‌های مثبت را بگویم؛ امروز آنچه که در کانون نظریه بنیادین فلسفه سیاستی قرار می‌گیرد این است که دیاسپورا‌ها سرمایه ملی هستند. جمعیت‌شناسان به درستی می‌گویند زمانی که پنجره جمعیتی ایران باز شد، فرصت‌ها شناخته نشد و حتی در جایی تبدیل به تهدید شد.
وی در همین رابطه با اشاره به مفهوم دیاسپورا در این نشست گفت: چیستی دیاسپورا (مهاجران ایرانی) و اینکه در حال حاضر در چه وضعیتی هستند! یا چه فلسفه بنیادین و نظریه سیاستی درباره دیاسپورا باید مطرح گردد؟ ما در دیاسپورا از نوع ایرانی پیگیر نوعی هویت‌یابی و تدام ملیت هستیم؛ ملیت در معنایی که در وضعیت غیرمهاجر آن تعریف شده است.
خانیکی ادامه داد: شاید تصویر شاعرانه مساله‌ای که امروز می‌خواهیم به آن بپردازیم، به بیانی زیباتر از سوی شفیعی کدکنی گفته شده باشد که:ای کاش می‌شد آدمی وطنش را مثل بنفشه‌ها.
باید درک کنیم در مهاجرتی که ایرانیان به ایران دارند، چطور در سبک زندگی و فرهنگ مهاجرت دنبال می‌شود؛ در واقع از دیاسپورا انتظار داریم معنای جدیدی از جماعت را شکل دهد و حد مشخصی از همبستگی در جامعه مبدا و مقصد شکل بگیرد. سوال این است، چطور می‌شود این ظرفیت را در خدمت هویت قرار دارد؟
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: در جهان جدید، مساله مهاجرت تغییر کرده است؛ امروز دانشمندان در چرخش جهانی مغز‌ها قرار دارند، اما ما چرخش مغز‌ها را، فرار مغز‌ها می‌نامیم.
ظرفیت‌های ایرانی تبار‌های خارج از کشور کمتر از هندی، پاکستانی تبار‌ها نیست، اما مساله بر سر زنده کردن حس تعلق و امکان ایجاد حس تعلق ایرانیان دور از وطن در داخل کشور است. ایجاد احساس امنیت در سرمایه، حقوق شهروندی و زیست و اینکه اطمینان پیدا کنند که وقتی به ایران باز می‌گردند در حقیقت به وطن خود باز گشته‌اند. این امور باید نهادینه باشد نه به شکل نمادین. این سیاست‌ها هم اکنون به صورت نمادین است. به همین خاطر به طور محدود پزشکانی وارد کشور می‌شوند و برای مدت کوتاهی اقداماتی نمادین انجام می‌دهند، حضور آنها و استمرار فعالیت آنها نهادینه نشده است.
وی در خصوص اهمیت تقویت ارتباط ایرانیان خارج از کشور با داخل گفت: شرایط امروز ایران خلق و ایجاد این ارتباطات را می‌طلبد. ما در معادلات جهانی وضعیت خوبی نداریم، اما شاهدیم که اغلب ایرانیان خارج از کشور در برابر سیاست‌های آمریکا ایستاده‌اند و کشور خود را از یاد نبرده‌اند، اما ما از آنها بهره کافی نبرده‌ایم.
این استاد ارتباطات با آسیب‌شناسی ارتباط ایرانیان خارج از کشور با داخل گفت: ایرانیان خارج از کشور نه تنها در ارتباطات درونی خود بلکه در ارتباطات جدید مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. ایرانیان روزنامه‌نگاران توانایی هستند و در مراکز رسانه‌ای مهمی در جهان حضور دارند، اما از این توان آنها استفاده نشده است. آنجایی که از مساله لابی به عنوان واقعیت سیاست‌ورزی امروز باید استفاده شود.
وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: این پنجره سیاستی باید فعلیت پیدا کند و تفاوت ایرانیان دور از وطن و ایرانیان داخل وطن باید دیده شود و از انگیزه ایرانیان خارج از کشور استفاده شود تا وارد کشور شوند.
