سوداگری با ارز دولتی؛ برنج یکدلاری چگونه ۲۲۰ هزار تومان به دست مردم میرسد؟
رویداد۲۴| در روزهایی که سفره مردم کوچکتر شده و قیمت کالاهای اساسی روزانه بالا میرود، روایتهایی از داخل ساختار اداری و اقتصادی کشور منتشر میشود که نشان میدهد مشکل فقط «تورم» نیست؛ مسئله اصلی، نحوه تخصیص ارز، نبود شفافیت و انحصار در واردات است. گزارشی که روزنامه خراسان منتشر کرده، تصویری تکاندهنده از این چرخه معیوب ارائه میدهد؛ چرخهای که در آن برنج یکدلاری با ارز دولتی وارد میشود و ۹ برابر قیمت دست مردم میرسد.
روزنامه خراسان در گزارشی صریح و کمسابقه نوشته است: «قبول کردن این همه کج مدیریتی، سوءاستفاده، رانت، انحصار، نفوذ، خواب زمستانی ناظران نهتنها سخت، بلکه ناراحتکننده است!»
این روزنامه با اشاره به تخصیص بیش از نیم میلیارد دلار ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات برنج پاکستانی، این پرسش را طرح کرده که چگونه برنجی که باید کیلویی ۲۸۵۰۰ تومان به بازار برسد، «در مشهد ۲۲۰ هزار تومان» فروخته میشود.
در بخش دیگری از گزارش آمده است: «چگونه میشود که بیشتر از نیم میلیارد دلار ارز بیتالمال برای واردات برنج کیلویی یک دلار داده شود، ولی همین برنج به ۹ برابر قیمت در بازار فروخته شود؟»
این اعداد تنها آمار خشک نیستند؛ روایت یک سیاست شکستخوردهاند که نه به تنظیم بازار کمک کرده و نه سفره مردم را حفظ کرده، بلکه بستر مناسبی برای سفتهبازی با ارز دولتی ایجاد کرده است.
یکی از نکات برجسته گزارش خراسان، اشاره به هشدارهای رسمی در سطح استان است. رئیس شورای تأمین خراسان رضوی در نامهای به وزیر اطلاعات صراحتاً نوشته که روند واردات برنج «مشکوک» است. استاندار هم گفته: «نمیتوانیم منتظر تهران بمانیم وقتی نهاده وارداتی با ارز دولتی باید ۲۴ هزار تومان باشد ولی از ۳۵ هزار تومان پایینتر نمیآید.»
این پرسش خراسان که «آیا استاندار هم سیاهنمایی میکند؟» تلنگری است به نهادهایی که معمولاً انتقادها را به حاشیه میرانند.
تناقض عجیب: واردکننده پاکستانی میگوید با دلار آزاد هم قیمت کمتر است
در بخش قابل توجهی از گزارش، یک مقام اقتصادی استان روایت میکند که حتی اگر دولت دلار آزاد ۱۱۰ هزار تومانی هم بدهد، برنج پاکستانی همچنان باید با قیمتی بسیار کمتر به دست مصرفکننده مشهدی برسد؛ اما اکنون برنج وارداتی با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی، بیش از ۲۰۰ هزار تومان فروخته میشود.
این تناقض، نشاندهنده شکاف جدی میان ارقام روی کاغذ و رفتار واقعی بازار است.
گوشت گرم دو دلار ارزانتر از منجمد؛ اما «اجازه» واردات داده نمیشود
روایت خراسان از بازار گوشت حتی تکاندهندهتر است. گزارش مینویسد: «یک فعال اقتصادی که در پاکستان کشتارگاه دارد اعلام کرد حاضر است گوشت گرم را ۲ دلار ارزانتر از گوشت منجمد به مشهد بفرستد، اما متأسفانه اجازه چنین کاری به ما داده نمیشود.»
در حالی که قیمت گوشت قرمز در ایران اکنون به یکمیلیون تومان رسیده، پرسش اینجاست که چرا واردات گوشت گرم ارزانتر از گوشت منجمد ممکن نیست؟
پاسخ، طبق گزارش خراسان، در یک کلمه خلاصه میشود: انحصار.
لوبیا ۲۰۰ هزار تومانی در قرقیزستان، ۵۵۰ هزار تومان در مشهد
بخش دیگری از این گزارش به بازار حبوبات میپردازد: «قیمت هر کیلو لوبیاچیتی در مشهد حداقل بیشتر از نیم میلیون تومان است... در قرقیزستان با احتساب ارز آزاد حدود ۲۰۰ هزار تومان است.»
چگونه محصولی که باید حتی با ارز آزاد ۲۰۰ هزار تومان باشد، در بازار مشهد ۵۵۰ هزار تومان فروخته میشود؟
پاسخ روشن است: نبود رقابت واقعی و اجازه ندادن به واردکنندگان غیردولتی یا خارج از حلقههای خاص.
سکوت نظارتی؛ پرسشی که بیپاسخ مانده است
روزنامه خراسان در پایان گزارش خود جملهای مهم مطرح میکند؛ جملهای که سوال مشترک مردم و رسانههاست: «آنچه مردم و رسانهها را متعجب میکند این است که حتی دستور قاضیالقضات کشور درباره حیفومیل ارز بیتالمال آنهم در شرایط جنگی روی زمین مانده؛ عجیب نیست؟»
این پرسش بهخوبی نشان میدهد که ماجرا صرفاً چند قیمت پرت نیست، بلکه بحران اعتماد نظارتی است؛ بحرانی که اگر اصلاح نشود، حتی تخصیص هزاران میلیارد تومان منابع هم به بهبود سفره مردم منجر نخواهد شد.
